Claire Etcherelli

Claire Etcherelli
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Claire Marie Laborde-Tounedou
Jaiotza	Bordele, 1931ko urtarrilaren 11
Herrialdea	Frantzia
Heriotza	Parisko 13. barrutia, 2023ko martxoaren 5a (92 urte)
Hobiratze lekua	cimetière communal de Pantin (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	idazlea
Lan nabarmenak	ikusi Élise ou la vraie vie (en)
Jasotako sariak	ikusi Femina saria  (1967)
Mugimendua	proletarian literature (en)
Genero artistikoa	eleberria olerkigintza

Claire Etcherelli (Bordele, 1931ko urtarrilaren 11 - Paris, 2023ko martxoaren 5a) frantziar idazlea izan zen. 1967an, Femina saria irabazi zuen, Élise ou la vraie vie bere lehen eleberriarekin.

Claire Etcherelli Bordelen jaio zen, 1931ko urtarrilaren 11n. Bere aita docker edo portuko langilea preso atxiki zuten mobilizazio batzuetan parte hartzeagatik. Orduan, Claire aitonarekin bizitzera joan zen, Euskal Herrira. 11 urterekin umezurtz gelditu zen. Nazioaren umezurtz bihurtuta —eta ondorioz, burtsaduna—, Bordeleko barnetegi katoliko dotore batean sartu zen, non deseroso sentitzen zen, klase sozialen arteko desberdintasuna zela-eta. Nabarmentzeko, batxilergoa pasatzeari uko egin zion, eta ikasketak utzi zituen. 1951n ezkondu zen. 19 urterekin hasi zen idazten, editoreen aldeko harrerarik aurkitu gabe. Lehen semea 1955ean izan zuen. 1957an, Parisera joan zen bizitzera. Han, beharrez, Citroëneko fabrikazio-kate batean lan egin zuen, lehenik kontrolatzaile gisa, eta gero beste fabrika batean, langile gisa.^[1] Osasun arazoengatik ospitaleratu zuten, etxe-garbiketa gutxi batzuei esker biziraun zuen, eta, 1960an, hain nekagarria ez zen enplegu bat aurkitu zuen bidaia agentzia batean, eta horrek berriro idazteko aukera eman zion.^[2][1] Élise ou la vraie vie idazten hasi zen; hauek ziren liburuaren gaiak: kateko lana, giza harreman gatazkatsuak eta, batez ere, Aljeriako gerraren garaiko arrazakeria partikularra, besteak beste. 1959an, bigarren semea izan zuen, eta 1963an amaitu zuen eleberria, editore baten bila alferrik ibilita.

Hurrengo urtean, Élise ou la vraie vie Maurice Nadeauk onartu zuen, eta Denoël edizioetan argitaratu zuen. Nobelak oso azkar jaso zuen aldeko harrera: 1967ko azaroan, Claude Lanzmannek egin zuen lehen kritika Elle aldizkarian, eta, ondoko astean, Simone de Beauvoirrek Le Nouvel Observateur-en egindako bigarren kritikaren ondoren.

Lehen eleberri horrekin, Femina saria irabazi zuen 1967an, giro nahasgarri batean, bai epaimahaian bertan bai eskuin muturreko prentsan. 1970ean, Michel Drachek zinemara eraman zuen.

1968an, soldatapeko lana utzi zuen aldi baterako, eta 1971n amaitu zuen bere bigarren eleberria, À propos de Clémence, gizonen heroismoaz eta emakumeen aurkako indarkeriaz diharduena. Pertsonaia maskulinoa errefuxiatu politikoa da, eta, etsipenean hondoratuta, bere egoeraz mendekua hartzen du bere bikotekidea den Clémence jipoituz. Hori idazteko inspirazio izan zuen oroitzapen autobiografiko bat: haurra zela, bere kalean bizi zen errefuxiatu espainiar bat emaztea hiltzen saiatu zen, eta hilketa saiakeragatik zigortu zuten. Eleberriaren trama literarioa aurrekoa baino askoz konplexuagoa da, narrazio maila hirukoitzarekin.^[2] Kritikak ez zion hain harrera ona egin liburuari.^[2]

1973an, Les temps modernes aldizkariko erredakzio-idazkari bihurtu zen.^[3]

1978an, Un arbre voyageur argitaratu zuen. Batzuek, bere aurreko eleberriek bezala, Bildungsroman gisa kalifikatua, liburua kritika soziala da. Deskribatzen du nola emakume bat, Millie, langile klasearen barruan derrigorrezko ingurune batean ematen zaizkion aukera apurretan errealizatzen den, bere eskubide politikoak aldarrikatuz, Aljeriako gerraren garaian. Eleberriak, bi zati ditu: lehenik, Annak, narratzailearen ahotsetik, Parisen duten harremanaren bidez, Millieren menpekotasun egoera ekartzen du gogora, narratzailearen estatusari kontrajarrita. Bigarren zatiak, kanpoko narratzaile baten begietatik, bere haurtzaroari buruzko oroitzapenekin deskribatzen ditu Millieren bizitza, semearekin probintziako herri txiki batean bere borondatez erretiratua, langile prekarioaren esperientziak, lankideekin izandako liskarrak (lehena Aljeriako gerra ebatsi zion, hirugarrena nazionalista bretoi bat zen, poeta alkoholiko bihurtua) eta hari eragiten dioten militante politikoekin izandako topaketak. 1968ko maiatzeko iraultzarekin amaitzen da, Belleville auzoan zituen langile sustraietara bere borondatez itzulita.^[4]

Pierre Goldman, ebasketa txikiengatik sei urte eta erdiko espetxealdia bete ostean, 1976an absolbituta, aldizkariko erredakzio batzordean sartu zen, eta Janine Sochaczewskak, bere ama eta FTP-MOIko erresistente handia, bere erreleboa hartu zuen, Poloniatik alde egin zuenean, semeari laguntzeko lehen urteetan, 1979ko irailean erail zuten arte. Amak “espazio handia hartzen zuen, Claire Etcherelliri laguntzeko”.^[5]

Claire 2023ko martxoaren 5ean hil zen, Parisko 13. barrutian, 92 urte zituela. Bere hiletak intimitate hertsienean egin ziren, martxoaren 9an, Pantineko hilerri komunalean ehortzi zuten, non amonaren ondoan atseden hartu zuen.^[6][7][8]

• 1970: Élise ou la vraie vie, Michel Drachen film frantziarra, Marie-Jose Nat, Mohamed Chouikh eta Bernadette Lafontekin.

• «Écoutez cette femme... Un entretien de Simone de Beauvoir avec Claire Etcherelli», Le Nouvel Observateur, 1967ko azaroaren 15a.
• Siobhan McIlvanney, "Feminist "Bildung" in the Novels of Claire Etcherelli", The Modern Language Review, vol. 92, 1. zk., 1997ko urtarrila, 8. or. 60-69.
• Alice Delphine Tang, Ecritures sociales de femmes en francophonie: Claire Etcherelli, Gabrielle Roy, Werewere Liking et Delphine Zanga Tsogo, L'Harmattan, 2017.

• Datuak: Q2721233