Sa’ban |
---|
Kawasan | Borneo |
---|
Penutur bahasa | 2,000 (2000)[1] |
---|
Keluarga bahasa | |
---|
Kod bahasa |
---|
ISO 639-3 | snv |
---|
Glottolog | saba1265 |
---|
Bahasa Sa'ban adalah salah satu bahasa terpencil di Borneo di sempadan Sarawak–Kalimantan. Bahasa tersebut dikenali sebagai hmeu Sa'bancode: snv is deprecated dalam bahasa Sa'ban.[2]
Pengelasan
Sa'ban ialah ahli subkumpulan bahasa Apo Duat, yang turut merangkumi Kelabit, Lun Bawang/Lundayeh dan Tring.[3] Secara kolektif, mereka tergolong dalam subkumpulan Sarawak Utara dalam keluarga Austronesia.[4] Hari ini, orang Sa'ban tinggal di Long Peluan, Long Banga dan Long Balong di Sarawak, Malaysia. Terdapat juga kumpulan Sa'ban di Kalimantan, Indonesia.[2]
Fonologi
Bahasa Sa'ban mempunyai beberapa bunyi yang langka dalam bahasa-bahasa dunia. Ini termasuk konsonan nasal tanpa suara dan cair,[2] dan perbezaan antara vokal panjang dan pendek serta konsonan panjang dan pendek. Beberapa contoh perkataan dengan hidung dan cecair tidak bersuara diberikan dalam jadual di bawah. Mereka mempunyai bacaan statif berbeza dengan konsonan panjang:[2]
Konsonan nasal tak bersuara dan cair dalam Sa'ban | Nasal tanpa suara (Statif) | Konsonan Panjang (Transitif) |
⟨ɹ̥⟩ | /hraək/ [ɹ̥ɹa:k] 'koyak' | /rraək/ [ɹa:k] 'koyak' |
⟨ɬ⟩ | /hləu/ [ɬləu] 'betul' | /lləu/ [ləu] 'untuk mengemudi' |
⟨n̥⟩ | /hnau/ [n̥nʌu] 'pendapat' | /nnau/ [nʌu] 'berfikir' |
Bibliografi
- Blust, Robert A. (1997-01-01). "Ablaut in Northwest Borneo". Diachronica (dalam bahasa Inggeris). 14 (1): 1–30. doi:10.1075/dia.14.1.02blu. ISSN 0176-4225.
- Blust, Robert (2001). ‘Language, Dialect and Riotous Sound Change: The case of Sa’ban’. In Graham W. Thurgood (ed.) Papers from the Ninth Annual Meeting of the Southeast Asian Linguistics Society, 249–359. Tempe: Arizona State University.
- Clayre, Beatrice (1972). "A preliminary comparative study of the Lun Bawang (Murut) and Sa’ban languages of Sarawak". Sarawak Museum Journal 20: 40-41, 45-47.
- Clayre, Beatrice (1994). ‘Sa’ban: a case of language change’. In Peter W. Martin (ed) Shifting Patterns of Language Use in Borneo, 209-226. Williamsburg VA: Borneo Research Council.
- Clayre, Beatrice (2005). "Kelabitic languages and the fate of ‘focus’: evidence from the Kerayan". In I Wayan Arka & Malcolm Ross (eds.) The many faces of Austronesian voice systems: some new empirical studies, 17-57. Canberra: Pacific Linguistics.
- Clayre, Beatrice (2014). ‘A preliminary typology of the languages of Middle Borneo’. In Peter Sercombe, Michael Boutin & Adrian Clynes (eds.) Advances in research on cultural and linguistic practices in Borneo, 123-151. Phillips, Maine USA: Borneo Research Council.
- Clayre, I. F. C. S. (1973). "The Phonemes of Sa'ban: A Language of Highland Borneo". Linguistics (dalam bahasa Inggeris). 11 (100). doi:10.1515/ling.1973.11.100.26. ISSN 1613-396X.
- Omar, Asmah Haji (1983). The Malay Peoples of Malaysia and Their Languages. Kuala Lumpur: Art Printing Works.
Rujukan
- ^ Lewis, M. Paul; Gary F. Simons; Charles D. Fennig, penyunting (2015). Ethnologue: Languages of the World (dalam bahasa Inggeris) (ed. ke-18). Dallas, Texas: SIL International.
- ^ a b c d CLAYRE, I. F. C. S. (1973). "The Phonemes of Sa'ban: A Language of Highland Borneo". Linguistics (dalam bahasa Inggeris). 11 (100). doi:10.1515/ling.1973.11.100.26. ISSN 1613-396X.
- ^ Martin, Peter (1996). "A comparative ethnolinguistic survey of the Murut (Lun Bawang) with special reference to Brunei". Dalam Martin, Peter; Oz̊óg, Conrad; Poedjosoedarmo, Gloria (penyunting). Language Use and Language Change in Brunei Darussalam. Athens OH: Ohio University Press. m/s. 268–279.
- ^ Blust, Robert (1997). "Ablaut in Northwest Borneo". Diachronica. 14: 1–30. doi:10.1075/dia.14.1.02blu.
Pautan luar
- Kaipuleohone telah mengarkibkan bahan bertulis serta rakaman audio (RB1-001, RB1-003-A)
- Inventori fonemik dalam talian bagi Sa'ban dalam PHOIBLE
|
---|
|
|
|
|
---|
Abui • Adang • Adonara • Alor • Amarasi • Anakalangu • Bali • Bengkala 2 • Bilba • Bima • Blagar • Bunak • Dela-Oenale • Dengka • Dhao • Ende • Hamap • Helong • Ile Ape • Kabola • Kafoa • Kamang • Kambera • Kedang • Kelon • Kemak b • Ke'o • Kepo' • Kodi • Komodo • Kui • Kula • Lamaholot • Lamalera • Lamatuka • Lamboya • Lamma • Laura • Lembata Barat • Lembata Selatan • Levuka • Lewo Eleng • Lewotobi • Lio • Lole • Melayu Bali • Melayu Kupang • Melayu Larantuka • Mamboru • Manggarai • Nage • Nedebang • Ngada • Ngada Timur • Palue • Rajong • Rembong • Retta • Ringgou • Riung • Rongga • Sabu • Sasak • Sawila • Sikka • So'a • Sumbawa • Tambora • Tereweng • Termanu • Tetun b • Tewa • Tii • Uab Meto • Wae Rana • Wanukaka • Wejewa • Wersing |
|
|
|
---|
Andio • Aralle-Tabulahan • Bada • Bahonsuai • Banjau Indonesia • Balaesang • Balantak • Bambam • Banggai • Bantik • Baras • Batui • Behoa • Bentong • Bintauna • Boano • Bobongko • Bolango • Bonerate • Budong-Budong • Bugis • Bungku • Buol • Busoa • Campalagian • Cia-Cia • Dakka • Dampelas • Dondo • Duri • Enrekang • Gorontalo • Kaidipang • Kaili Da'a • Kaili Ledo • Kaili Unde • Kaimbulawa • Kalao • Kalumpang • Kamaru • Kioko • Kodeoha • Konjo Pegunungan • Konjo Pesisir • Koroni • Kulisusu • Kumbewaha • Laiyolo • Lasalimu • Lauje • Lemolang • Liabuku • Lindu • Lolak • Maiwa • Makassar • Melayu Makassar • Melayu Manado • Malimpung • Mamasa • Mamuju • Mandar • Moma • Mongondow • Mori Atas • Mori Bawah • Moronene • Muna • Napu • Padoe • Pamona • Panasuan • Pancana • Pannei • Pendau • Ponosakan • Rahambuu • Rampi • Ratahan • Saluan • Sangir • Sarudu • Sedoa • Seko Padang • Seko Tengah • Selayar • Suwawa • Ta'e • Taje • Tajio • Talaud • Taloki • Talondo' • Toala' • Tolaki • Tomadino • Tombelala • Tombulu • Tomini • Tondano • Tonsawang • Tonsea • Tontemboan • Topoiyo • Toraja-Sa'dan • Totoli • Tukang Besi Selatan • Tukang Besi Utara • Ulumanda' • Uma • Waru • Wawoni • Wolio • Wotu |
|
|
---|
Alune • Amahai • Ambelau • Aputai • Asilulu • Babar Tenggara • Babar Utara • Banda • Barakai • Bati • Batuley • Benggoi • Boano • Bobot • Buli • Buru • Dai • Damar Barat • Damar Timur • Dawera-Daweloor • Dobel • Elpaputih • Emplawas • Fordata • Galela • Gamkonora • Gane • Gebe • Geser-Gorom • Gorap • Haruku • Hitu • Horuru • Hoti • Huaulu • Hukumina • Hulung • Ibu • Ili'uun • Imroing • Kadai • Kaibobo • Kamarian • Kao • Karey • Kayeli • Kei • Kisar • Koba • Kola • Kompane • Kur • Laba • Laha • Larike-Wakasihu • Latu • Leti • Liana-Seti • Lisabata-Nuniali • Lisela • Lola • Loloda • Lorang • Loun • Luang • Luhu • Maba • Makian Barat • Makian Timur • Melayu Ambon • Melayu Bacan • Melayu Banda • Melayu Maluku Utara • Mangole • Manipa • Manombai • Manusela • Mariri • Masela Barat • Masela Tengah • Masela Timur • Masiwang • Modole • Moksela • Naka'ela • Nila • Naulu Selatan • Naulu Utara • Nusa Laut • Oirata • Pagu • Palumata • Patani • Paulohi • Perai • Piru • Roma • Sahu • Salas • Saleman • Saparua • Sawai • Seit-Kaitetu • Selaru • Seluwasan • Sepa • Serili • Serua • Sula • Tabaru • Taliabu • Talur • Tarangan Barat • Tarangan Timur • Tela-Masbuar • Teluti • Teor • Ternate • Ternateño1 • Te'un • Tidore • Tobelo • Tugun • Tugutil • Tulehu • Ujir • Waioli • Watubela • Wamale Selatan • Wamale Utara • Yalahatan • Yamdena |
|
|
---|
Abinomn 3 • Abun 3 • Aghu • Airoran • Ambai • Anasi • Ansus • Arandai • Arguni • As • Asmat Pantai Kasuari • Asmat Tengah • Bahasa Asmat Utara • Asmat Yaosakor • Atohwaim • Auye • Awbono • Awera • Awyi • Awyu Asue • Awyu Tengah • Awyu Edera • Awyu Jair • Awyu Utara • Awyu Selatan • Bagusa • Baham • Barapasi • Bauzi • Bayono • Bedoanas • Beneraf • Berik • Betaf • Biak • Biga • Biritai • Bonggo • Burate • Burmeso • Burumakok • Buruwai • Busami • Citak • Citak Tamnim • Dabe • Damal • Dani Lembah Bawah • Dani Lembah Tengah • Dani Lembah Atas • Bahasa Dani Barat • Dao • Dem • Demisa • Dera • Diebroud • Dineor • Diuwe • Doutai • Duriankere • Dusner • Duvle • Edopi • Eipomek • Ekari • Elseng 3 • Emem • Eritai • Erokwanas • Fayu • Fedan • Foau • Gresi • Hatam 3 • Hupla • Iau • Iha • Iha Pijin 4 • Irarutu • Iresim • Isirawa • Itik • Iwur • Jofotek-Bromnya • Kaburi • Kais • Kaiy • Kalabra • Kamberau • Kamoro • Kanum Bädi • Kanum Ngkâlmpw • Kanum Smärky • Kanum Sota • Kapauri • Kaptiau • Karas • Karon Dori • Kaure • Kauwera • Kawe • Kayagar • Kayupulau • Kehu 5 • Keijar • Kemberano • Kembra 5 • Kemtuik • Ketengban • Ketum • Kimaghima • Kimki • Kirikiri • Kofei • Kokoda • Kombai • Komyandaret • Konda • Koneraw • Kopkaka • Korowai • Korupun-Sela • Kosare • Kowiai • Kuri • Kurudu • Kwer • Kwerba • Kwerba Mamberamo • Kwerisa • Kwesten • Kwinsu • Legenyem • Lepki 5 • Liki • Maden • Mai Brat • Mairasi • Maklew • Melayu Papua • Mander • Mandobo Atas • Mandobo Bawah • Manem • Manikion • Mapia • Marau • Marind • Marind Bian • Masimasi • Massep 3 • Matbat • Mawes • Ma'ya • Mekwei • Meoswar • Mer • Meyah • Mlap • Mo • Moi • Molof 5 • Mombum • Momina • Momuna • Moni • Mor • Mor • Morai • Morori • Moskona • Mpur 3 • Munggui • Murkim 5 • Muyu Utara • Muyu Selatan • Nafri • Nakai • Nacla • Namla 5 • Narau • Ndom • Nduga • Ngalum • Nggem • Nimboran • Ninggerum • Nipsan • Nisa • Obokuitai • Onin • Onin Pijin 4 • Ormu • Orya • Papasena • Papuma • Pom • Puragi • Rasawa • Riantana • Roon • Samarokena • Saponi • Sauri • Sause • Saweru • Sawi • Seget • Sekar • Semimi • Sempan • Sentani • Serui-Laut • Sikaritai • Silimo • Skou • Sobei • Sowanda • Sowari • Suabo • Sunum • Tabla • Taikat • Tamagario • Tanahmerah • Tandia • Tangko • Tarpia • Tause • Tebi • Tefaro • Tehit • Tobati • Tofanma 5 • Towei • Trimuris • Tsaukambo • Tunggare • Una • Uruangnirin • Usku 5 • Viid • Vitou • Wabo • Waigeo • Walak • Wambon • Wandamen • Wanggom • Wano • Warembori • Wares • Waris • Waritai • Warkay-Bipim • Waropen • Wauyai • Woi • Wolai • Woria • Yahadian • Yale Kosarek • Yali Angguruk • Yali Ninia • Yali Lembah • Yaqay • Yarsun • Yaur • Yawa • Yei • Yelmek • Yeretuar • Yetfa • Yoke • Zorop |
|
|
|
---|
Utama | |
---|
Minoriti ketara | Cina | |
---|
India | |
---|
Kepulauan Indonesia | |
---|
Filipina | |
---|
|
---|
Keluarga | |
---|
Kreol | |
---|
Asli & Pribumi | Seluruh negara | |
---|
Semenanjung Malaysia | |
---|
Malaysia Timur | |
---|
|
---|
Campuran & lain-lain | |
---|
Pendatang | - Afrika
- Arab
- Bangladesh
- Myanmar
- Kemboja
- Timor Timur
- Filipina
- Indonesia
- comparison with Malaysian
- Iran
- Jepun
- Korea
- Laos
- Nepal
- Pakistan
- Sri Lanka
- Thailand
- Vietnam
|
---|
Isyarat | Utama | |
---|
Mengikut negeri | - Bahasa Isyarat Pulau Pinang
- Bahasa Isyarat Selangor
|
---|
|
---|
- 1 Bahasa pupus
- 2 Bahasa hampir pupus
|