Anna van Kleef (1515-1557)

Anna van Kleef
1515-1557
Portret door Hans Holbein de Jonge
Koningin van Engeland
Periode	1540-1540
Voorganger	Jane Seymour
Opvolger	Catherine Howard
Vader	Johan III van Kleef
Moeder	Maria van Gulik-Berg

Anna von Kleve (Düsseldorf, 22 september 1515 — Hever Castle, 16 juli 1557) was koningin van Engeland in 1540. Zij was de vierde vrouw van Hendrik VIII.

Hendrik huwde met Anna, dochter van hertog Johan III van Kleef (de leider van de Duitse protestanten) uit politieke overwegingen op 6 januari 1540. Hij zocht een (vierde) vrouw en had voor dat doel zijn adviseur Thomas Cromwell langs de Europese hoven gestuurd. Hans Holbein maakte een fraai portret van Anna. Toen Hendrik haar in het echt zag voldeed ze niet aan zijn verwachtingen (het portret dat hij te zien kreeg is hetzelfde als hier afgebeeld is). Naar verluidt beet hij Cromwell toe dat die hem een 'Vlaamse knol' op zijn dak had gestuurd. Hendrik, die zijn laatste vrouw Jane Seymour kort na de bevalling van hun zoon Eduard had moeten begraven, kon echter niet meer onder het huwelijk uit. Het betekende de politieke ondergang van Cromwell.^[1]

De Franse ambassadeur beschreef haar als 'middelmatig mooi'.^[2] Ze had brede heupen, maar noch uit haar portret, noch uit verklaringen van tijdgenoten valt op te maken dat zij lelijk was. Waarschijnlijk had Henry's verlangen het huwelijk nietig te laten verklaren dan ook een andere oorzaak: hun eerste ontmoeting. Aan het hof van de Tudor was hoofse liefde nog altijd populair. Één steeds terugkerend thema van die hoofse liefde was dat een vrouw haar voorbestemde zielsverwant altijd kon herkennen, ook wanneer hij voor vrijwel ieder ander onherkenbaar was. Henry verkleedde zich daarom als zwerver en vertrok naar Anna, die hem niet herkende en niets van die oude - hij was 24 jaar ouder dan zij - opdringerige man moest weten. Mogelijk duwde ze hem zelfs van zich af. Waarschijnlijk kon Henry de belediging niet verdragen en weigerde hij hun huwelijk voort te zetten.^[3]

Het huwelijk hield niet lang stand. Hendrik liet het huwelijk al in juli van hetzelfde jaar met haar instemming nietig verklaren. Anna kreeg een riant jaargeld en beschikking over verschillende huizen: Hever Castle (de voormalige woning van Anna Boleyn), Blenchingly Castle en Richmond Castle. Ook kreeg ze de titel 'zuster van de koning' en werd ze een graag geziene gast aan het hof. Haar opvolgster was Catharina Howard. In tegenstelling tot Howard zou Anna van Kleef Henry overleven. Ook maakte ze de regeringen van zijn kinderen Eduard VI van Engeland en Maria I van Engeland mee. Ze was bij de kroning van Maria, hoewel ze zich in die periode al wat meer teruggetrokken had van het hofleven.^[3]

Zo nu en dan gaf Anna de koningin in die periode advies. Zo raadde ze de koningin aan met Ferdinand van Oostenrijk, toen nog een prins, een paar jaar later keizer van Oostenrijk, te trouwen. Maria sloeg dit advies in de wind en trouwde met de katholieke Filips II van Spanje. Dit leverde onrust op onder de Engelse protestanten die onder de katholieke Maria toch al weinig bescherming genoten en leidde tot de Wyatt opstand die eindigde met een overgave van de opstandelingen. Maria verdacht haar protestantse zus Elizabeth en Anna, die eveneens een protestantse achtergrond had. Elizabeth werd onder huisarrest geplaatst, maar Anna, ging vrij. Er was namelijk niets dat erop wees dat zij meegeholpen had de rebellie op te zetten. Maria lijkt haar het voordeel van de twijfel gegeven te hebben. Toen Anna in 1557 stierf liet zij haar groots begraven in de Westminster Abbey. Anna was de enige van Henry's vrouwen die die eer ten deel viel.^[3]

Zie de categorie Anne of Cleves van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.