Fort bij Muiderberg

Fort bij Muiderberg
Fortwachterswoning De Coehoorn
Locatie Muiden
Algemeen
Eigenaar Gemeente Muiden
Kaart met, in het groen, de locatie van het fort

Het Fort bij Muiderberg of Fort Coehoorn is een nooit afgebouwd fort van de Stelling van Amsterdam in Muiden. De opdracht voor de bouw werd in 1910 gegeven. In juli 1914 werd met de bouw van de bomvrije gebouwen gestart, maar door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog kwamen de werkzaamheden snel stil te liggen. Alleen de fortwachterwoning is gereedgekomen en deze bestaat nog steeds. Het fortterrein ligt nu onder een woonwijk. De huidige Paulus Potterlaan ligt deels op de oude gracht rond het fort.

Bouwplannen

In 1910 werd opdracht gegeven voor de bouw van een groot fort bij Muiderberg voor de vestingen Muiden en Weesp. Het fort had tot doel het belangrijkste toegangsweg naar Amsterdam langs de Zuiderzee af te sluiten, Muidenberg te verdedigen en het terrein tot aan Fort bij Uitermeer met geschut te bestrijken.[1] De bouw van dit fort was aanzienlijk goedkoper dan aanpassingen aan de verouderde forten bij deze twee plaatsen.[2] In 1912 lagen de bouwtekeningen klaar. In 1913 werd het directieverblijf, dat na de afronding van de bouw de bestemming van fortwachterswoning zou krijgen, gebouwd. In juli 1914 werd de bouwopdracht gegeven voor het fort zelf, zoals de bouw van de bomvrije gebouwen en geschutopstellingen. De kosten van het fort werden geraamd op 850.000 gulden, ruim het dubbele bedrag dat de andere forten van de Stelling gemiddeld hadden gekost.[2]

Zware bewapening

Voor de bouw van Fort Coehoorn zou gewapend beton worden gebruikt, alle andere forten van de Stelling van Amsterdam waren nog van ongewapend beton gemaakt.[2] Het bouwplan voorzag in een groot fort met 29 vertrekken.[2] De bewapening bestond uit 3 pantserkoepels met kanonnen.[2] Het enige andere fort binnen de Stelling dat zo zwaar was bewapend was het Fort bij Velsen. Verder kreeg dit fort twee hefkoepels, aan de linker- en rechteruiteinde van het hoofdgebouw, die via poternes waren te bereiken.[2]

Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd weinig vooruitgang geboekt, alleen de fundering werd aangelegd. Besloten werd het werk niet af te maken omdat tijdens de oorlog de kwetsbaarheid van forten duidelijk was aangetoond. Op 14 november 1923 werd de bestemming van vestingwerk definitief verwijderd.

Ambonezen

Begin jaren vijftig werd het fortterrein gebruikt voor de huisvesting van Ambonezen. Molukse beroepsmilitairen in de Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) werden na de onafhankelijkheid van Indonesië gezien als handlangers van de voormalige Nederlandse kolonisator. Ze kregen een aanbod om deel uit te gaan maken van het nationale Indonesische leger, maar vele verkozen naar Nederland te komen. Het fortterrein werd gebruikt om ze tijdelijk op te vangen en er was capaciteit voor 30 gezinnen.[3]

Mediabestanden
Commons heeft media­bestanden in de categorie Fort bij Muiderberg.
  • Provinciale website Stelling van Amsterdam Fort Coehoorn
  • Stelling van Amsterdam - een stadsmuur van water Fort bij Muiderberg
Bronnen, noten en/of referenties
  1. Het centrum: Vestingsbegrooting 1912, 19 september 1911, p.2, geraadpleegd op 23 mei 2016
  2. a b c d e f Oneindig Noord-Holland Fort Coehoorn: gedroomd fort luidt einde van de Stelling van Amsterdam in, 28 januari 2014, geraadpleegd op 24 juni 2021. Gearchiveerd op 24 juni 2021.
  3. Koninklijke Bibliotheek Rijksbegroting voor het dienstjaar 1950, p.40. Gearchiveerd op 10 juli 2023.
Logo Unesco
· · Sjabloon bewerken
Noordfront:Fort bij Edam · Fort bij Kwadijk · Fort benoorden Purmerend · Fort aan de Nekkerweg · Fort aan de Middenweg · Fort aan de Jisperweg · Fort bij Spijkerboor
Noordwestfront:Fort bij Marken-Binnen · Fort bij Krommeniedijk · Fort aan den Ham · Fort bij Veldhuis · Fort aan de St. Aagtendijk · Fort Zuidwijkermeer · Fort bij Velsen · Fort bij IJmuiden
Westfront:Fort benoorden Spaarndam · Fort bezuiden Spaarndam · Fort bij Penningsveer · Fort bij de Liebrug · Fort aan de Liede · Fort aan de Fuikvaart
Zuidwestfront:Fort bij Heemstede · Voorstelling bij Vijfhuizen · Fort bij Vijfhuizen · Batterij aan de IJweg · Fort bij Hoofddorp · Batterij aan de Sloterweg · Fort bij Aalsmeer
Zuidfront:Fort bij Kudelstaart · Fort bij De Kwakel · Fort aan de Drecht · Fort bij Uithoorn · Fort Waver-Amstel · Fort in de Botshol · Fort aan de Winkel
Zuidoostfront:Fort bij Abcoude · Batterij aan het Gein · Fort bij Nigtevecht · Fort bij Hinderdam · Fort Uitermeer · Torenfort aan de Ossenmarkt
Zuiderzeefront:Muizenfort Muiden · Westbatterij Muiden · Kustbatterij bij Diemerdam · Fort aan het Pampus · Kustbatterij bij Durgerdam