Joseph Groenen

Volledige naam

Adrianus Josephus Groenen

Geboren

11 mei 1884

Overleden

29 maart 1959

Land

Nederland

Jaren actief

1913-1959

Zangstem

bariton

Portaal

Klassieke muziek

Adrianus Josephus (Joseph) Groenen (Waalwijk, 11 mei 1884 – Hamburg, 29 maart 1959)^[1] was een Nederlands zanger. Zijn stembereik was bariton.

Hij was zoon van schoenmaker Josephus Mathijs Groenen en Goverdina van Eggelen. Hijzelf trouwde in 1916 met de alt Riek van Zijp. Jennij Hendrika Johanna van der Voort van Zijp, geboren in Klambir Lima Kampung en overleden in 1956, verzorgde plaatselijke optredens, maar zong in het Concertgebouw de Vereeniging en met haar man in Musis Sacrum.

Hij kreeg zijn muzieklessen in Amsterdam van Joseph Thijssen en studeerde ook in Milaan en Stuttgart. Voor 1913 trad hij voornamelijk in Noord-Brabant en België op. Zijn debuut in de opera vond plaats in 1913 in het stadstheater van Mainz, een rol in Richard Wagners Der fliegende Holländer. Hij verbond zich vervolgens aan operahuizen in Hamburg (1914-1915), Wenen (1915-1916) en Berlijn (Hofoper, 1916-1917). Van Berlijn keerde hij terug naar Hamburg om er bij de Staatsoper te gaan zingen en wel tot aan zijn dood. Alhoewel dus binnen een vast contract werkend, zong hij in diverse steden in West-Europa, zoals Amsterdam, Barcelona, Brussel etc. Hij was meest geliefd als heldentenor. Zijn Nederlandse debuut vond plaats in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen in Den Haag waar hij (alweer) Wagner zong; dit keer een rol in Tannhäuser. Als hij zich in Nederland bevond zong hij samen met de bekendste zangers uit Nederland, zoals Jules Moes en Louis Goldsteen, Jacques Urlus etc. Hij werd soms ook uitgenodigd door de Nederlandse Wagnervereniging. Hij zong tussen 1911 en 1926 veertien keer met het Concertgebouworkest, in 1926 betekende dat vier uitvoeringen van Tristan und Isolde onder leiding van dirigent Richard Strauss.

Af en toe maakte hij een uitstapje naar het vak van concertzanger. Er is van hem een optreden bekend in de Kindertotenlieder van Gustav Mahler. Zijn stem is bewaard gebleven door diverse plaatopnamen voor Polydor.

Bronnen, noten en/of referenties

J.H. Letzer: Muzikaal Nederland 1850-1910. Bio-bibliographisch woordenboek van Nederlandsche toonkunstenaars en toonkunstenaressen - Alsmede van schrijvers en schrijfsters op muziek-literarisch gebied, 2. uitgaaf met aanvullingen en verbeteringen. Utrecht: J. L. Beijers, 1913, pagina 64 (slechts vier regels betreffende begin van zijn loopbaan); vermeldt 1885 als geboortejaar
Onze Musici (1923), Nijgh & Van Ditmar
Geïllustreerd muzieklexicon, onder redactie van Mr. G. Keller en Philip Kruseman, medewerking van Sem Dresden, Wouter Hutschenruijter (1859-1943), Willem Landré, Alexander Voormolen en Henri Zagwijn; uitgegeven in 1932/1949 bij J. Philips Kruseman, Den Haag; pagina 251; vermeldt 1885 als geboortejaar
Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9, deel 4, pagina 87; vermeldt 1885 als geboortejaar
Dutch Diva’s; vermeldt 1885 als geboortejaar
Forgotten Operasingers; vermeldt 1885 als geboortejaar
Music Sack vermeldt 1885 als geboortejaar
Necrologie De Telegraaf, 3 april 1959, Grote Nederlandse bariton Joseph Groenen overleden vermeldt 1884 als geboortejaar