Margaretha van Nassau-Weilburg (1426-1490)

Margaretha van Nassau-Weilburg afgebeeld in haar gebedenboek

Margaretha van Nassau-Weilburg (26 april 1426 - 5 mei 1490),[1][2][3][4] ook bekend als Margaretha van Nassau-Saarbrücken en Margaretha van Rodemachern, was een laatmiddeleeuwse aristocratische boekenverzamelaarster. Ze erfde handgeschreven boeken van haar moeder en breidde haar collectie, die gedeeltelijk bewaard is gebleven, uit door koop, ruil en door werken in opdracht te laten vervaardigen.

Biografie

Margaretha was de enige dochter van graaf Filips I van Nassau-Weilburg en zijn tweede echtgenote Isabella van Lotharingen.[1][2][3][4] Margaretha had twee oudere broers, Filips en Johan, en een oudere halfzuster, Johannetta. Haar vader stierf toen ze drie jaar oud was. Ze groeide op aan het hof in Saarbrücken.[5]

In 1441 huwde de vijftienjarige Margaretha met heer Gerhard van Rodemachern,[1][2][3][4] zoon van Johan van Rodemachern en Irmgard van Bolchen, die beiden ten tijde van het huwelijk al overleden waren.[5] Het echtpaar had vijf dochters, van wie er twee in het Agnietenklooster te Trier traden.[5]

Gerhard en Margaretha resideerden in Rodemachern in Lotharingen, dat op dat moment tot het hertogdom Luxemburg behoorde. Als weduwengoed verkreeg Margaretha de heerlijkheid Reichersberg in Diedenhofen. Gerhard, die in het spanningsveld tussen Frankrijk en Bourgondië-Habsburg altijd een anti-Bourgondische koers voer, overleed waarschijnlijk in de jaren 1480.[6] Gedurende zijn leven was hij bij militaire conflicten betrokken.

Na haar overlijden werd Margaretha in het Carmelietenklooster te Mainz begraven.[1][2][5]

Margaretha's boekenverzameling

Margaretha erfde haar boeken gedeeltelijk van haar moeder en haar in literatuur geïnteresseerde broer Johan. Meer boeken verwierf ze door te kopen of te ruilen, andere liet ze vervaardigen. Vooral bekend is het in opdracht van Margaretha vervaardigde gebedenboek, dat tegenwoordig in Weimar wordt bewaard.[5][7]

Margaretha liet afschriften vervaardigen van de roman “Loher und Maller” van haar moeder, die tegenwoordig verdwenen zijn. Bewaard gebleven boeken uit de verzameling van Margaretha worden tegenwoordig bewaard in Hamburg, Gotha en Bad Berleburg.[5]

  • (de) Aszetisch-mystische Sammelhandschrift (Andachtsbuch der Margarete von Rodemachern). Beschrijving van een in Gotha bewaard boek van Margaretha uit de Katalog der deutschsprachigen mittelalterlichen Handschriften der Forschungsbibliothek Gotha.
  • (de) Grafmonument van Margaretha van Rodemachern. Foto met beschrijving.
  • (en) Medieval Lands - Nassau.
Bronnen, noten en/of referenties
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Margarethe von Rodemachern op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  • dr. A.W.E. Dek, Genealogie van het Vorstenhuis Nassau, Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 1970.
  • Hans-Walter Herrmann, Aus dem Leben einer Bücherfreundin – Margarethe von Rodemachern, Tochter der Elisabeth von Nassau-Saarbrücken in: Wolfgang Haubrichs, Patricia Oster (Hrsg.), Zwischen Herrschaft und Kunst. Fürstliche und adlige Frauen im Zeitalter Elisabeths von Nassau-Saarbrücken (14.–16. Jh.), Veröffentlichungen der Kommission für Saarländische Landesgeschichte und Volksforschung Band 44, Saarbrücken, 2013.
  • Susanne Kern, Die Belesene, Gräfin Margarethe von Rodemachern (1426–1490) in: Schrei nach Gerechtigkeit. Leben am Mittelrhein am Vorabend der Reformation, Publikationen des Bischöflichen Dom- und Diözesanmuseum Mainz 6, Regensburg, 2015, p. 296–300.
  • Konrad Kratzsch (Hrsg.), Klaus G.Beyer (Fotograf), Das Gebetbuch der Margarete von Rodemachern. Eine Bildfolge aus der Pergamenthandschrift Q 59 in der Zentralbibliothek der deutschen Klassik zu Weimar, Union Verlag, Berlin, 1973.
  • Detlev Schwennicke, Europäische Stammtafeln. Stammtafeln zur Geschichte europäischen Staaten. Neue Folge, Marburg 1978-1982.
  • A.A. Vorsterman van Oyen, Het vorstenhuis Oranje-Nassau. Van de vroegste tijden tot heden, A.W. Sijthoff en J.L. Beijers, Leiden en Utrecht, 1882.

Voetnoten

  1. ↑ a b c d (en) Medieval Lands - Nassau. Gearchiveerd op 30 juli 2023.
  2. ↑ a b c d Dek (1970).
  3. ↑ a b c Vorsterman van Oyen (1882).
  4. ↑ a b c Schwennicke.
  5. ↑ a b c d e f Hermann (2013).
  6. ↑ (en) Medieval Lands - Nassau: overleden vóór 1489. Vorsterman van Oyen (1882): overleden vóór 1488. Dek (1970) en Schwennicke vermelden echter: overleden 1458. Gearchiveerd op 30 juli 2023.
  7. ↑ Kratzsch (1973).