Święty Jan Chrzciciel na pustkowiu
Autor | |||
---|---|---|---|
Data powstania | ok. 1490–1495 | ||
Medium | olej na desce | ||
Wymiary | 42 × 28 cm | ||
Miejsce przechowywania | |||
Miejscowość | Berlin | ||
Lokalizacja | |||
|
Święty Jan Chrzciciel na pustkowiu, Święty Jan Chrzciciel w puszczy, Święty Jan Chrzciciel (niderl. Johannes de Doper in de wildernis) – obraz olejny niderlandzkiego malarza Geertgena tot Sint Jansa.
Geneza tematu
W ikonografii chrześcijańskiej Jan Chrzciciel prócz sceny chrztu Chrystusa, przedstawiany jest najczęściej jako pustelnik na pustyni. Wiąże się to ze słowami wypowiedzianymi przez świętego w Ewangelii Jana na określenie samego siebie: vox clamantis in desero (głos wołającego na pustyni). Geertgen odszedł od tradycyjnego ujęcia i scenę umieścił na pustkowiu, ale w otoczeniu zieleni i zwierząt. Według niektórych źródeł krajobraz przypomina puszczę. Jego postać przedstawiona została zgodnie z renesansowymi kanonami, w typowej pozie melancholijnego myśliciela: pochylonego ku przodowi z głową wspartą na łokciu. Podobny motyw można znaleźć np. u Hieronima Boscha Święty Jan Chrzciciel na pustyni. U Geertgena postać świętego dodatkowo przedstawiona została bez obuwia, co symbolizowało pokutę. Jedna stopa ociera się o drugą i swoim położeniem przypomina ukrzyżowane stopy Chrystusa.
Opis obrazu
Przy Janie, po lewej stronie ukazany został baranek, atrybut świętego. Dalej po lewej stronie widoczna jest rzeka Jordan, a jej wodach odbija się las. Zamiast tradycyjnego krajobrazu pustyni, widoczna jest przyroda przypominająca ogród Edenu z liczną zwierzyną. Krajobraz skąpany jest w zieleni i błękicie.
Bibliografia
- Janos Vegh Malarstwo niderlandzkie XV wieku, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1979
- Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-221-0686-6.
- StefanoS. Zuffi StefanoS., Nowy Testament. Postacie i epizody, EwaE. Maciszewska (tłum.), Warszawa: wyd. Arkady, 2007, ISBN 978-83-213-4470-6, OCLC 169906138 .