Żelkowo
wieś | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Gmina | Główczyce | ||
Liczba ludności (2021) | 271[2] | ||
Strefa numeracyjna | 59 | ||
Kod pocztowy | 76-220[3] | ||
Tablice rejestracyjne | GSL | ||
SIMC | 0744841 | ||
Położenie na mapie gminy Główczyce | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |||
Położenie na mapie powiatu słupskiego | |||
54°35′27″N 17°12′35″E/54,590833 17,209722[1] | |||
|
Żelkowo (kaszb. Żelkòwa lub też Kaszëbsczé Zelkòwò[4], niem. Wendisch Silkow[5]) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Główczyce na Pobrzeżu Słowińskim nad rzeką Łupawą przy drodze wojewódzkiej nr 213.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.
Nazwa
Nazwa miejscowości, wzmiankowana po raz pierwszy w formie Selleckaw w 1485, ma pochodzenie słowiańskie i chatakter dzierżawczy. Powstała przez dodanie do nazwy osobowej *Żelek (Żelimysł, Żeliwuj) formantu -owo[6]. Friedrich Lorentz odnotował formę nazwy w lokalnych gwarach słowińskich: Žĕlkʉ̀ɵ̯vă wraz z nazwami mieszkańców: Žìe̯lkɵvjȯu̯n, Žìe̯lkɵvjȯu̯nkă „żelkowianin, żelkowianka”[7]. Niemiecka nazwa Wendisch Silkow jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej z wyróżnikiem wendisch „wendyjski, słowiański”, dodanym w celu odróżnienia od miejscowości Groß Silkow „Żelki” i Klein Silkow „Żelkówko”, zlokalizowanych na południe od Słupska[6][8]. W latach 1937–1945 miejscowość nosiła nazwę Schwerinshöhe – jest to tzw. chrzest nazewniczy o charakterze pamiątkowym, złożony z dwóch członów: nazwy osobowej Schwerin (upamiętnienie grafa Gustava von Schwerin-Schojow, budowniczego małej elektrowni wodnej w Żelkowie) i nazwy pospolitej Höhe „wyniosłość, wyniesienie terenu”[9].
Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Żelkòwò[10].
Zabytki
We wsi znajduje się kościół filialny pw. św. Antoniego (parafia Wrzeście), z pierwszej połowy XIX wieku, kamienny[11] i dwa murowane domy z początków XX wieku. Koło kościoła pomnik poległych w I wojnie światowej. Nieopodal wsi elektrownia wodna uruchomiona w 1906[12].
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 163673
- ↑ Polska w Liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2023-11-22] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1645 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ FriedrichF. Lorentz FriedrichF., Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 155 (pol.).
- ↑ Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
- ↑ a b WitoldW. Iwicki WitoldW., Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 123 .
- ↑ FriedrichF. Lorentz FriedrichF., Slovinzisches Wörterbuch: zweiter Teil: P-Z : Orts- und Personennamen. Nachträge, Unsichere Wörter, Sankt Petersburg: Kaiserliche Akademie der Wissenschaften, 1912, s. 1540 .
- ↑ Karl-HeinzK.H. Pagel Karl-HeinzK.H., Der Landkreis Stolp in Pommern: Zeugnisse seiner deutschen Vergangenheit, Lübeck: Heimatkreise Stadt Stolp, 1989, s. 898 .
- ↑ Karl-HeinzK.H. Pagel Karl-HeinzK.H., Der Landkreis Stolp in Pommern: Zeugnisse seiner deutschen Vergangenheit, Lübeck: Heimatkreise Stadt Stolp, 1989, s. 900 .
- ↑ FelicjaF. Baska-Borzyszkowska FelicjaF. i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 226, ISBN 978-83-62137-50-3 .
- ↑ PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 268, ISBN 978-83-7495-133-3 .
- ↑ Tomasz Urbaniak: Żelkowo. 2004. [dostęp 2010-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-10)]. (pol.).
- p
- d
- e
- Siedziba gminy: Główczyce
Wsie |
|
---|---|
Kolonie |
|
Osady |
|
Osada leśna |
|
Części wsi |
|
Zniesione osady |
|
Nieoficjalne przysiółki wsi |
|