Adam Kiełbiński

Adam Karol Kiełbiński
Ilustracja
pułkownik audytor pułkownik audytor
Data i miejsce urodzenia

24 grudnia 1886
Kawsko

Data i miejsce śmierci

1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

Prokuratura przy Najwyższym Sądzie Wojskowym

Stanowiska

prokurator

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Adam Karol Kiełbiński (ur. 24 grudnia 1886 w Kawsku, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – pułkownik audytor Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Syn Jana i Jarosławy z Kalińskich. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie i na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wiedeńskiego w Wiedniu. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach Legionów Polskich i Polskiego Korpusu Posiłkowego. Był oficerem 2 pułku piechoty. 14 maja 1915, po ukończeniu Szkoły Podchorążych Legionów Polskich „ze stopniem dobrym”, został mianowany aspirantem oficerskim w randze tytularnego sierżanta z poborami plutonowego[1][2]. 15 grudnia 1915 awansował na chorążego, a 1 listopada 1916 na podporucznika piechoty[3].

31 października 1918 reskryptem Rady Regencyjnej został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika[4]. 6 listopada 1918 Rada Regencyjna mianowała go kapitanem audytorem[5], a szef Sztabu Generalnego, gen. dyw. Tadeusz Rozwadowski przydzielił do Okręgu Generalnego Lubelskiego i powierzył tymczasowo kierownictwo Sądu i stanowisko referenta prawnego Dowództwa Okręgu Generalnego Lubelskiego[6]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Najwyższym Sądzie Wojskowym w Warszawie, pozostając na ewidencji Oddziału VI Prawnego Ministerstwa Spraw Wojskowych[7]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 12. lokatą w korpusie oficerów sądowych, a jego oddziałem macierzystym był wówczas Departament Sprawiedliwości Ministerstwa Spraw Wojskowych[8]. W latach 1923–1924 pełnił służbę na stanowisku sędziego orzekającego w Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr VII w Poznaniu[9][10]. W lutym tego roku przewodniczył rozprawie o zabójstwo porucznika rezerwy Zdzisława Bilażewskiego.

16 marca 1927 awansował na pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów sądowych[11][12]. W 1928 roku był prokuratorem przy Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr VII w Poznaniu[13]. 7 stycznia 1931 został mianowany sędzią Najwyższego Sądu Wojskowego w Warszawie[14][15]. 31 sierpnia 1935 prezydent RP Ignacy Mościcki zwolnił go ze stanowiska sędziego Najwyższego Sądu Wojskowego i mianował prokuratorem przy Najwyższym Sądzie Wojskowym, a minister spraw wojskowych przeniósł do Prokuratury przy Najwyższym Sądzie Wojskowym na stanowisko prokuratora[16]. Na tym stanowisku pozostał do 1939[17].

Autor artykułów o tematyce prawnej. Czynny również na polu literackim i muzycznym. Żonaty z Józefą, z którą miał dwoje dzieci: syna Jerzego i córkę Marię.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 po agresji ZSRR na Polskę aresztowany przez Sowietów, po czym przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Na wiosnę 1940 został przetransportowany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane pod numerem 2092 w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców (dosł. określony jako „Kilbinski Adam”; przy zwłokach zostały znalezione karta szczepień, list, pocztówki, baretka)[18][19]. Pochowano go na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, który został oficjalnie otwarty 28 lipca 2000[20].

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

Postanowieniem nr 112-48-07 prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[21][22]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[23][24].

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” w Myśliborzu został zasadzony Dąb Pamięci upamiętniający Adama Kiełbińskiego[30].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 270, jako dr Kielniński Adam.
  2. ↑ Rozkaz Nr 123. „Goniec Polowy Legionów : Dziennik rozporzadzeń Komendy Legionów Polskich”. 4, s. 1, 1915-05-29. Piotrków. .
  3. ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 21.
  4. ↑ Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 4 listopada 1918 r., poz. 29, s. 21.
  5. ↑ Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 4 z 12 listopada 1918 r., poz. 28, s. 41.
  6. ↑ Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 27 listopada 1918 r., poz. 112, s. 65. 16 listopada 1918 na stanowisko dowódcy Okręgu Generalnego Lubelskiego został wyznaczony płk Edward Śmigły-Rydz.
  7. ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r., s. 409, 687.
  8. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 301.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1085, 1089.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 980, 984.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 19 marca 1927, s. 92.
  12. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 320, w marcu 1939 zajmował 1. lokatę.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 691.
  14. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1 z 28 stycznia 1931 r., s. 2.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 307, 877.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935, s. 105, 106, 113.
  17. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 868.
  18. ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-04-25].
  19. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 77. ISBN 83-7001-294-9.
  20. ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27]  (pol.).
  21. ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885
  22. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 2 [dostęp 2024-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27]  (pol.).
  23. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
  24. ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” \ Kancelaria \ Archiwum \ Archiwum Lecha Kaczyńskiego \ Aktualności \ Rok 2007 \ [online], prezydent.pl [dostęp 2024-04-23]  (pol.).
  25. ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  26. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 12, s. 121, 11 listopada 1935. 
  27. ↑ a b c d e f Fotografia Adama Kiełbińskiego w mundurze [online], www.muzeumkatynskie.pl [dostęp 2022-01-21] .
  28. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  29. ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  30. ↑ Adam Kiełbiński. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-04-23].

Bibliografia

  • Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
  • Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • VIAF: 302713818
  • PLWABN: 9810568922705606