Amphisbaena (rodzaj)

Amphisbaena[1]
Linnaeus, 1758[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – A. caeca
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Rząd

łuskonośne

(bez rangi) amfisbeny
Rodzina

Amphisbaenidae

Rodzaj

Amphisbaena

Typ nomenklatoryczny

Amphisbaena fuliginosa Linnaeus, 1758

Synonimy
  • Anops Bell, 1833[3]
  • Glyptoderma Fitzinger, 1843[4]
  • Typhloblanus Fitzinger, 1843[4]
  • Sarea J.E. Gray, 1844[5]
  • Diphalus Cope, 1861[6]
  • Bronia J.E. Gray, 1865[7]
  • Aporarchus Cope, 1885[8]
  • Aulura Barbour, 1915[9]
  • Anopsibaena Stejneger, 1916[10]
  • Cercolophia Vanzolini, 1992[11]
Gatunki

zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Amphisbaena – rodzaj amfisben z rodziny Amphisbaenidae.

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na Kubie, Haiti, Portoryko, Trynidadzie, w Panamie, Kolumbii, Wenezueli, Ekwadorze, Gujanie, Surinamie, Gujanie Francuskiej, Brazylii, Peru, Boliwii, Paragwaju, Urugwaju i Argentynie[12].

Systematyka

Etymologia

  • Amphisbaena: gr. αμφις amphis „z obydwu stron, po obu stronach”[13]; βαινω bainō „chodzić, kroczyć”[14].
  • Anops: gr. negatywny przedrostek αν- an- „bez”[15]; ωψ ōps, ωπος ōpos „oczy”[16]. Gatunek typowy: Anops kingi Bell, 1833.
  • Glyptoderma: gr. γλυπτης gluptēs „rzeźbiony”[17]; δερμα derma, δερματος dermatos „skóra”[18]. Gatunek typowy: Amphisbaena vermicularis Wagler, 1824.
  • Typhloblanus: τυφλος tuphlos „ślepy”[19]; rodzaj Blanus Wagler, 1830. Gatunek typowy: Amphisbaena caeca Cuvier, 1829.
  • Sarea: J.E. Gray nie wyjaśnił etymologii nazwy rodzajowej[5]. Gatunek typowy: Amphisbaena caeca Cuvier, 1829.
  • Diphalus: gr. δι di „dwa”[20]; φαλος phalos „pałąk”[21]. Gatunek typowy: Diphalus fenestratus Cope, 1861.
  • Bronia: J.E. Gray nie wyjaśnił etymologii nazwy rodzajowej[5]. Gatunek typowy: Bronia brasilianaJ.E. Gray, 1865.
  • Aporarchus: gr. negatywny przedrostek α- a- „bez”[15]; πορος poros „pory, kanaliki”[22]; αρχος arkhos „odbyt”[23]. Gatunek typowy: Aporarchus prunicolor Cope, 1885.
  • Aulura: gr. αυλαξ aulax, αυλακος aulakos „bruzda, rowek”[24]; ουρα oura „ogon”[25]. Gatunek typowy: Aulura anomala Barbour, 1914.
  • Anopsibaena: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Anops Bell, 1833 oraz Amphisbaena Linnaeus, 1758[10]. Gatunek typowy: Anops kingi Bell, 1833.
  • Cercolophia: gr. κερκος kerkos „ogon”; λοφιον lophion „mały czub, grzebień”, od zdrobnienia λοφος lophos „czub, grzebień”[11]. Gatunek typowy: Amphisbaena borelli Peracca, 1897.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[12]:

  • Amphisbaena absaberi
  • Amphisbaena acrobeles
  • Amphisbaena alba
  • Amphisbaena albocingulata
  • Amphisbaena anaemariae
  • Amphisbaena angustifrons
  • Amphisbaena anomala
  • Amphisbaena arda
  • Amphisbaena arenaria
  • Amphisbaena bahiana
  • Amphisbaena bakeri
  • Amphisbaena barbouri
  • Amphisbaena bedai
  • Amphisbaena bilabialata
  • Amphisbaena bolivica
  • Amphisbaena borelli
  • Amphisbaena brasiliana
  • Amphisbaena brevis
  • Amphisbaena caeca
  • Amphisbaena caetitensis[26]
  • Amphisbaena caiari
  • Amphisbaena camura
  • Amphisbaena carlgansi
  • Amphisbaena carli
  • Amphisbaena carvalhoi
  • Amphisbaena caudalis
  • Amphisbaena cayemite
  • Amphisbaena cegei
  • Amphisbaena crisae
  • Amphisbaena cubana
  • Amphisbaena cuiabana
  • Amphisbaena cunhai
  • Amphisbaena darwinii
  • Amphisbaena dubia
  • Amphisbaena fenestrata
  • Amphisbaena filiformis
  • Amphisbaena frontalis
  • Amphisbaena fuliginosa – amfisbena plamista
  • Amphisbaena gonavensis
  • Amphisbaena gracilis
  • Amphisbaena hastata
  • Amphisbaena heathi
  • Amphisbaena hiata
  • Amphisbaena hogei
  • Amphisbaena hoogmoedi
  • Amphisbaena hyporissor
  • Amphisbaena ibijara
  • Amphisbaena ignatiana
  • Amphisbaena innocens
  • Amphisbaena kingii
  • Amphisbaena kiriri
  • Amphisbaena kraoh
  • Amphisbaena leali
  • Amphisbaena leeseri
  • Amphisbaena leucocephala
  • Amphisbaena littoralis
  • Amphisbaena lumbricalis
  • Amphisbaena manni
  • Amphisbaena maranhensis
  • Amphisbaena mebengokre[27]
  • Amphisbaena medemi
  • Amphisbaena mensae
  • Amphisbaena mertensii
  • Amphisbaena metallurga
  • Amphisbaena miringoera
  • Amphisbaena mitchelli
  • Amphisbaena munoai
  • Amphisbaena myersi
  • Amphisbaena neglecta
  • Amphisbaena nigricauda
  • Amphisbaena occidentalis
  • Amphisbaena pericensis
  • Amphisbaena persephone
  • Amphisbaena plumbea
  • Amphisbaena polygrammica
  • Amphisbaena pretrei
  • Amphisbaena prunicolor
  • Amphisbaena ridleyi
  • Amphisbaena roberti
  • Amphisbaena rozei
  • Amphisbaena sanctaeritae
  • Amphisbaena saxosa
  • Amphisbaena schmidti
  • Amphisbaena silvestrii
  • Amphisbaena slateri
  • Amphisbaena slevini
  • Amphisbaena spurelli
  • Amphisbaena steindachneri
  • Amphisbaena stejnegeri
  • Amphisbaena supernumeraria
  • Amphisbaena talisiae
  • Amphisbaena townsendi
  • Amphisbaena tragorrhectes
  • Amphisbaena uroxena
  • Amphisbaena vanzolinii
  • Amphisbaena vermicularis
  • Amphisbaena xera

Przypisy

  1. ↑ Amphisbaena, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 229. (łac.).
  3. ↑ T. Bell. Characters of two New Genera of Repttles. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1 (8), s. 99, 1833. (ang.). 
  4. ↑ a b L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843. (łac.).
  5. ↑ a b c J.E. Gray: Catalogue of the tortoises, crocodiles and amphibians in the collection of the British Museum. London: 1844, s. 71. (ang.).
  6. ↑ E.D. Cope. Some remarks defining the following species of Reptilia Squamata. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 13, s. 75, 1861. (ang.). 
  7. ↑ J.E. Gray. A revision of the genera and species of amphisbaenians with the descriptions of some new species now in the collection of the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 33, s. 448, 1865. (ang.). 
  8. ↑ E.D. Cope. Twelfth contribution to the herpetology of tropical America. „Proceedings of the American Philosophical Society”. 22, s. 187, 189, 1885. (ang.). 
  9. ↑ T. Barbour. Some new reptiles. „Proceedings of the New England Zoölogical Club”. 4, s. 96, 1915. (ang.). 
  10. ↑ a b L.H. Stejneger. Notes on amphisbænian nomenclature. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 29, s. 85, 1916. (ang.). 
  11. ↑ a b P.E. Vanzolini. Cercolophia, a new genus for the species of Amphisbaenia with a terminal vertical keel on the tail (Reptilia, Amphisbaenia). „Papéis Avulsos de Zoologia”. 37 (27), s. 401, 1992. (ang.). 
  12. ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Amphisbaena. The Reptile Database. [dostęp 2019-02-23]. (ang.).
  13. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 14.
  14. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 29.
  15. ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 15.
  16. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 155.
  17. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 98.
  18. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 70.
  19. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 245.
  20. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 71.
  21. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 199.
  22. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 182.
  23. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 21.
  24. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 27.
  25. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 247.
  26. ↑ João Paulo Felix Augusto de Almeida, Marco Antonio de Freitas, Márcio Borba da Silva, Maria Celeste Costa Valverde, Miguel Trefaut Rodrigues, Adriano Moreira Pires i Tamí Mott. A new four-pored Amphisbaena (Squamata: Amphisbaenidae) from northeastern Brazil. „Zootaxa”. 4514 (4), s. 553–562, 2018. DOI: 10.11646/zootaxa.4514.4.8. PMID: 30486195. (ang.). 
  27. ↑ Síria L.B. Ribeiro, Vânia Sá, Alfredo P. Santos-Jr, Roberta Graboski, Hussam Zaher, Andrei G. Guedes, Sheila Pereira de Andrade i Wilian Vaz-Silva. A new species of the Amphisbaena (Squamata, Amphisbaenidae) from the Brazilian Cerrado with a key for the two-pored species. „Zootaxa”. 4550 (3), s. 301–320, 2019. DOI: 10.11646/zootaxa.4550.3.1. PMID: 30790847. (ang.). 

Bibliografia

  • Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062  (ang.).
  • J9U: 987007294060405171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 35721
  • GBIF: 2472888
  • identyfikator iNaturalist: 31790, 318622
  • ITIS: 209628
  • NCBI: 261494
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 83956
  • CoL: 62B6P