Aster nowobelgijski
Systematyka[1][2] | |||||
Domena | eukarionty | ||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||||
Podkrólestwo | |||||
Nadgromada | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Nadklasa | okrytonasienne | ||||
Klasa | Magnoliopsida | ||||
Nadrząd | astropodobne | ||||
Rząd | astrowce | ||||
Rodzina | astrowate | ||||
Podrodzina | Asteroideae | ||||
Rodzaj | Symphyotrichum | ||||
Gatunek | aster nowobelgijski | ||||
Nazwa systematyczna | |||||
Symphyotrichum novi-belgii (L.) G.L.Nesom Phytologia 77: 287 (1995)[3] | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
|
Aster nowobelgijski (Symphyotrichum novi-belgii) – gatunek z rodziny astrowatych, dawniej tradycyjnie wyróżniany w ramach rodzaju aster w randze gatunku (jako Aster novi-belgii L.)[4][5][6]. Używana jest też inna polska nazwa – aster wirginijski, lub zwyczajowa – marcinki. Pochodzi z Ameryki Północnej[5]. Roślina jest uprawiana w wielu rejonach świata jako ozdobna. W Polsce jest rośliną średnio inwazyjną o szerokim rozprzestrzenieniu[7].
Morfologia
- Łodygi
- Sztywne, wzniesione, wysokość do 1,5 m, jedynie górą kutnerowato owłosione.
- Liście
- Różnokształtne – od lancetowatych do jajowatych.
- Kwiaty
- Koszyczki średnicy 4 cm, zebrane w szczytową wiechę. Kwiaty języczkowate, różnobarwne (białawe, lila, niebieskawe, różowe). Kwiaty rurkowate żółte.
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Rośnie nad rzekami. Kwitnie od sierpnia do listopada. Gatunek charakterystyczny związku Senecion fluviatilis[8].
Zmienność
Gatunek zróżnicowany na cztery odmiany[9][3]:
- Symphyotrichum novi-belgii var. crenifolium (Fernald) Labrecque & Brouillet
- Symphyotrichum novi-belgii var. elodes (Torr. & A.Gray) G.L.Nesom
- Symphyotrichum novi-belgii var. novi-belgii
- Symphyotrichum novi-belgii var. villicaule (A.Gray) Labrecque & Brouillet
Odmiany ozdobne
Wyhodowano liczne odmiany ozdobne, również o pełnych i półpełnych kwiatach[10]. M.in. są to[10]:
- 'Court Herald' – o dużych, półpełnych kwiatach morwowej barwy
- 'Ernest Ballard' – odmiana wysoka (do 1 m) o dużych purpurowoczerwonych kwiatach
- 'Audrey' – odmiana niska (do 30 cm) o zwartym pokroju i lawendowoniebieskich kwiatach
Uprawa
Nadaje się na rabaty kwiatowe i na kwiat cięty. W Polsce jest w pełni mrozoodporny (strefy mrozoodporności 3-9)[10]. Roślina łatwa w uprawie. Najlepiej rośnie na słonecznym stanowisku lub w półcieniu, na przepuszczalnej i żyznej ziemi. Powinna mieć stale wilgotną glebę. Odmianom wysokim należy zapewnić podparcie. Po przekwitnięciu rośliny przycina się przy ziemi. Rozmnaża się przez podział jesienią lub wiosną przez zdrewniałe sadzonki. Od wiosny do lata należy dość silnie nawozić. Rośliny mogą być atakowane przez mączniaka prawdziwego astrowatych, szarą pleśń, mszyce i ślimaki[10].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ a b c Symphyotrichum novi-belgii (L.) G.L.Nesom. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-14].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
- ↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
- ↑ Nowak T., Korniak T., Hołdyński Cz., "Aster novi-belgii L. - Karta informacyjna gatunku." Źródło: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. 2018. https://www.gov.pl/web/gdos/aster-novi-belgii---aster-nowobelgijski dostęp: 2024-06-01.
- ↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
- ↑ The Plant List [dostęp 2014-01-24].
- ↑ a b c d GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- EoL: 392593
- Flora of North America: 250067663
- FloraWeb: 32551
- GBIF: 3151558
- identyfikator iNaturalist: 169474
- IPNI: 981864-1
- ITIS: 522227
- NCBI: 199233
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-31839
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:981864-1
- Tela Botanica: 66600
- identyfikator Tropicos: 50272867
- USDA PLANTS: SYNO3
- CoL: 53Q8L