Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro
Data i miejsce urodzenia | 8 października 1676 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 26 września 1764 | ||
Narodowość | hiszpańska | ||
Dziedzina sztuki | literatura, filozofia | ||
| |||
|
Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro (ur. 8 października 1676 w Casdemiro (prow. Orense) – zm. 26 września 1764 w Oviedo) – hiszpański mnich, filozof, przedstawiciel hiszpańskiego katolickiego Oświecenia i myśliciel polityczny.
W wieku 14 lat wstąpił do zakonu Benedyktynów. Naukę pobierał w Galicji, Leonie i na uniwersytecie w Salamance. W 1709 został profesorem filozofii i teologii na uniwersytecie w Oviedo. W mieście tym przebywał i nauczał aż do śmierci.
Uważany jest za pierwszego eseistę w literaturze hiszpańskiej i zaliczany do tzw. pierwszego pokolenia hiszpańskiego Oświecenia, czyli pisarzy i myślicieli aktywnych w latach 1720-1750, podobnie jak np. Gregorio Mayáns y Siscar. Publikować zaczął dopiero około 1725 r., mając prawie pięćdziesiąt lat. Pisał przede wszystkim eseje, które sam nazywał "dyskursami". Składały się one na dwie główne serie: Teatro crítico universal (8 tomów w latach 1726-1739 i Suplement (1740), zawierające 118 artykułów) i Cartas eruditas y curiosas (5 tomów w latach 1742-1760, 164 listy).
Jego twórczość miała przede wszystkim charakter edukacyjny i popularyzatorski, typowy dla okresu Oświecenia. Podejmował najróżniejsze różne tematy: prawo, edukacja, medycyna, historia, ale także zjawiska takie jak duchy, magia czy horoskopy. Za główny cel stawiał sobie walkę z przesądami i ignorancją, w nadziei na podniesienie poziomu kulturalnego i intelektualnego społeczeństwa hiszpańskiego. Propagował nowe odkrycia w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych oraz wynalazki techniczne. Jego postawę intelektualną cechował racjonalizm i empiryzm, sądził jednak, że kwestie wiary i religii powinny być wyłączone spod oceny rozumowej.
Swymi pracami wywoływał zażarte spory i był celem licznych krytyk. Zostały one powstrzymane edyktem króla Hiszpanii Ferdynanda VI wydanym w roku 1750[1].
Był autorem powiedzenia o Machiavellim: Połowa Ziemi przeklina jego nauki, lecz prawie wszyscy działają zgodnie z nimi.
Przypisy
Bibliografia
J. Menéndez Peláez, I. Arellano: Historia de la literatura española. T. III. Siglos XVIII, XIX y XX. León: Everest, 2006.
Linki zewnętrzne
- http://www.filosofia.org/feijoo.htm
- Feijóo w Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes
- ISNI: 0000000121450375
- VIAF: 100046691
- LCCN: n50001098
- GND: 118683217
- LIBRIS: 0xbd7g9j3dsqrft
- BnF: 12060504f
- SUDOC: 028856074
- SBN: MILV120053
- NLA: 35796695
- NKC: jn20000601537
- BNE: XX885166
- NTA: 068733453
- BIBSYS: 97036596
- CiNii: DA02450471
- Open Library: OL259860A
- PLWABN: 9810613502805606, 9810553514305606
- NUKAT: n2004088938
- J9U: 987007300468305171
- PTBNP: 91811
- CANTIC: a10444038
- NSK: 000054791
- CONOR: 93284963
- BLBNB: 000189037
- LIH: LNB:B9U2;=0L
- PWN: 3900235
- Britannica: biography/Benito-Jeronimo-Feijoo-y-Montenegro
- Universalis: benito-jeronimo-feijoo
- SNL: Benito_Jerónimo_Feijoo_y_Montenegro
- Catalana: 0026299
- Hrvatska enciklopedija: 19152