Brzytwiak atlantycki

Brzytwiak atlantycki

Xyrichtys novacula[1]
(Linneusz, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	okoniokształtne
Podrząd	wargaczowce
Rodzina	wargaczowate
Rodzaj	Xyrichtys
Gatunek	brzytwiak atlantycki
Synonimy Amorphocephalus granulatus (Bowdich, 1825) Coryphaena lineata (Gmelin, 1789) Coryphaena lineolata (Rafinesque, 1810) Coryphaena novacula (Linneus, 1758) Coryphaena psittacus (Linneus, 1766) Hemipteronotus copei (Fowler, 1900) Hemipteronotus novacula (Linneus, 1758) Hemipteronotus psittacus (Linneus, 1766) Novacula coryphaena (Risso, 1827) Novacula coryphaenoides (Schinz, 1822) Novacula coryphena Risso, 1827 Novacula cultrata (Valenciennes, 1840) Novacula lineata (Gmelin, 1789) Novacula lineolata (Rafinesque, 1810) Novacula novacula (Linneus, 1758) Xyrichthys argentimaculata (Steindachner, 1861) Xyrichthys binghami (Mowbray, 1925) Xyrichthys cultratus (Valenciennes, 1840) Xyrichthys jessiae (Jordan, 1888) Xyrichthys novacula (Linnaeus, 1758) Xyrichthys psittacus (Linneus, 1766) Xyrichthys rosipes (Jordan & Gilbert, 1884) Xyrichthys uniocellatus (Agassiz, 1931) Xyrichthys vermiculatus (Poey, 1860) Xyrichthys vitta (Valenciennes, 1840)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Brzytwiak atlantycki^[3], wargacz tępogłowy^{[potrzebny przypis]} (Xyrichtys novacula) – gatunek ryby z rodziny wargaczowatych (Labridae).

Występuje w tropikalnej i subtropikalnej części Atlantyku, w zachodniej części od Karoliny Północnej do Brazylii, we wschodniej części od południowych wybrzeży Hiszpanii do Zatoki Gwinejskiej oraz wokół Azorów, Madery, Wysp Kanaryjskich i Wyspy Św. Heleny, również w Morzu Śródziemnym.

Ryba żyjąca nad dnem mulistym lub piaszczystym w pobliżu łąk trawy morskiej na głębokości do 50 m.

Dorasta maksymalnie do 30 cm. Ciało wysokie, bocznie spłaszczone. Głowa o profilu opadającym prawie pionowo w kierunku pyska. Mały otwór gębowy z wąskimi wargami. Szczęki wysuwalne. Uzębienie w postaci pasm drobnych spiczastych zębów a za nim małe zęby żujące, przednie dwa zęby w każdej szczęce przekształcone w kły. Dolne kości gardłowe zrośnięte w silne płytki żujące. Łuski duże, koliste, wzdłuż linii bocznej od 24 do 29. Płetwa grzbietowa długa, niepodzielona podparta 9–10 twardymi i 11–12 miękkimi promieniami, w części podparta twardymi promieniami nieco niższa. Płetwa odbytowa długa podparta 3 twardymi i 11–13 miękkimi promieniami. Płetwa ogonowa krótka, zaokrąglona.

Ubarwienie: Samce zielonkawoszare, samice czerwonawe z niebieskimi liniami na łuskach i pionowymi paskami na głowie. Płetwy grzbietowa, ogonowa i odbytowa różowe, pokryte niebieskimi liniami i plamami, płetwy piersiowe i brzuszne koloru żółtego.

Odżywia się małymi zwierzętami dennymi.

Tarło odbywa się latem. Ikra, dzięki kropelce tłuszczu swobodnie unosi się w toni wodnej.

• Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 130-131. ISBN 83-7129-306-2.
• Xyrichtys novacula. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 2001-10-22]
• Xyrichtys novacula. WoRMS World Register of Marine Species. [dostęp 2010-10-22]. (ang.).