Dendropicos
| Dendropicos | |||
| Malherbe, 1849[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – samiec dzięcioła jasnolicego (D. fuscescens) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ptaki | ||
| Podgromada | Neornithes | ||
| Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | dzięcioły | ||
| Plemię | Melanerpini | ||
| Rodzaj | Dendropicos | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Dendropicos lafresnayi[a] Malherbe, 1849 | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Dendropicos – rodzaj ptaków z podrodziny dzięciołów (Picinae) w obrębie rodziny dzięciołowatych (Picidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce[8].
Morfologia
Długość ciała 12–22 cm; masa ciała 17–52,5 g[8].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1849 roku francuski przyrodnik Alfred Malherbe w artykule poświęconym systematyce dzięciołów opublikowanym w czasopiśmie Mémoires de l’Académie nationale de Met[1]. Malherbe wymienił kilka gatunków – Picus mystaceus Vieillot, 1818 (= Picus namaquus A.A.H. Lichtenstein, 1793), Picus (Dendrobates) schoënsis[c] Rüppell, 1842, Picus minutus Temminck, 1823 (= Dendropicos elachus Oberholser, 1919), Dendropicos hartlaubii[a] Malherbe, 1849 i Dendropicos lafresnayi[a] Malherbe, 1849 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Dendropicos lafresnayi[a] Malherbe, 1849 (dzięcioł plamisty)[9].
Etymologia
- Dendropicos: gr. δενδρον dendron ‘drzewo’; późnogr. πικος pikos ‘dzięcioł’, od łac. picus ‘dzięcioł’[10].
- Mesopicos: gr. μεσος mesos ‘środkowy, pośredni’; późnogr. πικος pikos ‘dzięcioł’, od łac. picus ‘dzięcioł’[11]. Gatunek typowy: Malherbe wymienił kilka gatunków – Picus goertae Statius Müller, 1776, Picus passerinus Linnaeus, 1766, Picus kirkii Malherbe, 1845, Picus fumigatus d’Orbigny, 1840, Picus sanguineus A.H.H. Lichtenstein, 1793, Mesopicos cecilii[d] Malherbe, 1849 i Mesopicos desmuri Malherbe, 1849 (= Picus abyssinicus Stanley, 1814) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Picus goertae Statius Müller, 1776[12].
- Scolecotheres: gr. σκωλεξ skōlex, σκωληκος skōlēkos ‘robak, larwa’; -θηρας -thēras ‘łowca’, od θηραω thēraō ‘polować’, od θηρ thēr, θηρος thēros ‘bestia, zwierzę’[13]. Gatunek typowy: Reichenbach wymienił kilka gatunków – Picus capensis J.F. Gmelin, 1788 (= Picus griseocephalus Boddaert, 1783), Dendrobates spodocephalus Bonaparte, 1850 (= Picus goertae Statius Müller, 1776), Dendrobates poliocephalus Bonaparte, 1850 (= Picus goertae Statius Müller, 1776), Picus goertae Statius Müller, 1776, Dendrobates immaculatus Swainson, 1837 (= Picus griseocephalus Boddaert, 1783), Picus (Chloropicus) pyrrhogaster Malherbe, 1845, Picus rubiginosus Swainson, 1820, Dendromus nivosus Swainson, 1837, Chloropicus caroli Malherbe, 1852 i Dendrobates gabonensis J. Verreaux & E. Verreaux, 1851 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Picus goertae Statius Müller, 1776[14].
- Ipoctonus: gr. ιποκτονος ipoktonos ‘zabijający korniki’, od ιψ ips, ιπος ipos ‘kornik’; κτεινω kteinō ‘zabić’[15].
- Polipicus: gr. πωλος pōlos ‘dziewica’; późnogr. πικος pikos ‘dzięcioł’, od łac. picus ‘dzięcioł’[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Polipicus elliotii Cassin, 1863.
- Ipopatis: gr. ιψ ips, ιπος ipos ‘kornik’; πατεω pateō ‘jeść’, od πατεομαι pateomai ‘jeść’[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Dendrobates gabonensis J. Verreaux & E. Verreaux, 1851.
- Ipophilus: gr. ιψ ips, ιπος ipos ‘kornik’; φιλος philos „miłośnik”[18]. Gatunek typowy: autorzy wymienili dwa gatunki – Picus obsoletus Wagler, 1829 i Picus murinus Sundevall, 1850 (= Picus obsoletus Wagler, 1829) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Picus obsoletus Wagler, 1829[14].
Podział systematyczny
Gatunki D. elliotii, D. goertae, D. griseocephalus zostały wyodrębnione z rodzaju Mesopicos, natomiast D. obsoletus z rodzaju Ipophilus[19][20]. Do rodzaju należą następujące gatunki[21]:
- Dendropicos obsoletus (Wagler, 1829) – dzięcioł brązowogrzbiety
- Dendropicos stierlingi Reichenow, 1901 – dzięcioł tanzański
- Dendropicos goertae (Statius Müller, 1776) – dzięcioł popielaty
- Dendropicos spodocephalus (Bonaparte, 1850) – dzięcioł szarogłowy
- Dendropicos griseocephalus (Boddaert, 1783) – dzięcioł ciemnogłowy
- Dendropicos abyssinicus (Stanley, 1814) – dzięcioł abisyński
- Dendropicos elachus Oberholser, 1919 – dzięcioł szary
- Dendropicos poecilolaemus Reichenow, 1893 – dzięcioł równikowy
- Dendropicos fuscescens (Vieillot, 1818) – dzięcioł jasnolicy
- Dendropicos lugubris Hartlaub, 1857 – dzięcioł czarnouchy
- Dendropicos gabonensis (J. Verreaux & E. Verreaux, 1851) – dzięcioł pręgouchy
- Dendropicos elliotii (Cassin, 1863) – dzięcioł zmienny
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b Malherbe 1849 ↓, s. 338.
- ↑ Malherbe 1849 ↓, s. 340.
- ↑ Scansoriae. The Climbers. – Les Grimpeurs. – Die Klettervögel. C. Picidae. The Woodpeckers. – Les Pics. – Die Spechte. W: H.G.L. Reichenbach: Handbuch der speciellen Ornithologie. Dresden and Leipzig: Expedition der Vollstèandigsten Naturgeschichte, 1854, s. 340, 427. (niem.).
- ↑ F. Heine. Catalogue of Birds collected on the rivers Camma and Ogobai, Western Africa, by Mr. P. B. du Chailluin 1858, with notes and descriptions of new species by John Cassin. „Journal für Ornithologie”. 8, s. 191, 1860. (niem.).
- ↑ J. Cassin. Notes on the PICIDAE, with descriptions of new and little known species. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 15, s. 196, 1863. (ang.).
- ↑ Cabanis i Heine 1863 ↓, s. 129.
- ↑ Cabanis i Heine 1863 ↓, s. 113.
- ↑ a b D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Woodpeckers (Picidae), version 1.0., [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.picida1.01 [dostęp 2020-10-06] (ang.), Dendropicos.
- ↑ W.L. Sclater. Notes on some African birds, with description of a new subspecies, Tyto alba erlangeri, and Yungipicus obsoletus batesi nom. nov. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 42 (258), s. 76, 1921. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Dendropicos [dostęp 2024-02-10] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Mesopicos [dostęp 2024-02-10] .
- ↑ H.E. Strickland: Ornithological notes. W: W. Jardine: Contributions to ornithology for 1851. Cz. 4. Edinburgh: W.H. Lizars, 1851, s. 19. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Scolecotheres [dostęp 2024-02-10] .
- ↑ a b C.J. Sundevall: Conspectum avium picinarum. Stockholm: Samson & Wallin, 1866, s. 115. (łac.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ipoctonus [dostęp 2024-02-10] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Polipicus [dostęp 2024-02-10] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ipopatis [dostęp 2024-02-10] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ipophilus [dostęp 2024-02-10] .
- ↑ J. Fuchs, J.-M. Pons. A new classification of the Pied Woodpeckers assemblage (Dendropicini, Picidae) based on a comprehensive multi-locus phylogeny. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 88, s. 28–37, 2015. DOI: 10.1016/j.ympev.2015.03.016. (ang.).
- ↑ M.J. Dufort. An augmented supermatrix phylogeny of the avian family Picidae reveals uncertainty deep in the family tree. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 94 (A), s. 313–326, 2016. DOI: 10.1016/j.ympev.2015.08.025. (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Melanerpini Gray,GR, 1846 (wersja: 2023-12-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-10].
Bibliografia
- A. Malherbe. Nouvelle classification des Picinées ou pics, devant bervir de base a une monographie de ces oiseaux grimpeurs, accompagnée de planches peintes. „Mémoires de l’Académie nationale de Met”. 30, s. 313–367, 1849. (fr.).
- J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. T. 4: Klettervögel. Cz. 2: Spechte. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1863, s. 1–179. (niem.).
- The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
