Edward Fokczyński

Edward Fokczyński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 lipca 1896
Pabianice

Data i miejsce śmierci

26 lipca 1944
Sachsenhausen

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons
Tablica upamiętniająca Edwarda Fokczyńskiego na budynku Spółdzielni Mieszkaniowej Fenix przy placu Wilsona 4 (od strony ul. Mickiewicza)
Mural upamiętniający Edwarda Fokczyńskiego w Pabianicach

Edward Fokczyński (ur. 3 lipca 1896 w Pabianicach, zm. 26 lipca 1944 w Sachsenhausen[1]) – polski mechanik, współuczestnik rozwiązania niemieckiego szyfru Enigma i konstruktor urządzeń szyfrujących[2].

Życie i działalność

Wraz z Leonardem Danielewiczem, Ludomirem Danielewiczem oraz Antonim Palluthem był współzałożycielem warszawskiej spółki Wytwórnia Radiotechniczna AVA[3]. Początkowo siedzibą spółki był jego warsztat radiotechniczny w Warszawie przy ul. Nowy Świat 43.[4]

Brał udział w tworzeniu na zlecenie Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego sobowtórów niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma”[5]. Przed agresją III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 roku, został ewakuowany wraz z zespołem polskich kryptologów do Francji, gdzie kontynuował swoją pracę w ośrodku dekryptażu, w willi Chateau de Vignolles w Gretz-Armainvilliers pod Paryżem (francuski kryptonim PC Bruno). Od lipca 1942 ekipa polskich kryptologów pracowała w Chateau des Fouzes (francuski kryptonim „Cadix”)[6].

Został aresztowany przez Niemców 13 marca 1943, w okolicy Perpignan, podczas próby przekroczenia granicy francusko-hiszpańskiej[2] i osadzony wraz z Antonim Palluthem w obozie koncentracyjnym KL Sachsenhausen koło Oranienburga, gdzie obaj następnie zginęli[7].

W filmie pt. Sekret Enigmy w reż. Romana Wionczka, w postać Edwarda Fokczyńskiego wcielił się Wojciech Duryasz[8].

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Redakcja, Enigma, Fokczyński i Pabianice [online] [dostęp 2021-10-07]  (pol.).
  2. ↑ a b c Fokczyński uhonorowany Krzyżem Komandorskim. wiadomosci.onet.pl. [dostęp 2016-01-12]. (pol.).
  3. ↑ Tadeusz Heftman - konstruktor » Cichociemni elita dywersji [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2023-02-16]  (pol.).
  4. ↑ "Enigma" » Cichociemni elita dywersji [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2023-03-20]  (pol.).
  5. ↑ TadeuszT. Lisicki TadeuszT., AVA (maszynopis / rękopis), w zbiorach Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu, sygn. K 1074 .
  6. ↑ "Enigma" » Cichociemni elita dywersji [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2023-03-20]  (pol.).
  7. ↑ Jej ojciec to bohater. Dowiedziała się o tym z książek. wspolczesna.pl. [dostęp 2016-01-12]. (pol.).
  8. ↑ Sekret Enigmy. filmpolski.pl. [dostęp 2016-01-12]. (pol.).

Bibliografia

  • Władysław Kozaczuk: Enigma: how the German machine cipher was broken, and how it was read by the Allies in World War Two. Redakcja i tłumaczenie Christopher Kasparek. University Publications of America, 1984. ISBN 978-0-89093-547-7. (ang.).