Elaphomyces
 Jeleniak myszaty | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | grzyby | ||
| Typ | workowce | ||
| Klasa | Eurotiomycetes | ||
| Podklasa | Eurotiomycetidae | ||
| Rząd | kropidlakowce | ||
| Rodzina | jeleniakowate | ||
| Rodzaj | jeleniak | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Elaphomyces Nees Syn. pl. mycet.: 68 (1820) | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Elaphomyces officinalis Nees | |||
| |||
Elaphomyces Nees (jeleniak) – rodzaj grzyba z rodziny jeleniakowatych (Elaphomycetaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji: Elaphomycetaceae, Eurotiales, Eurotiomycetidae, Eurotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi według Index Fungorum[1].
Synonimy naukowe: Ascoscleroderma Clémencet, Ceratogaster Corda, Ceraunium Wallr., Hypogaeum Pers., Lycoperdastrum Haller ex Kuntze, Phymatium Chevall[2].
Nazwa polska według B. Gumińskiej i W. Wojewody[3].
Charakterystyka
Grzyby podziemne, których owocniki rozwijają się i dojrzewają całkowicie pod powierzchnią ziemi. Zarodniki rozsiewane są przez zwierzęta po mechanicznym zniszczeniu owocników. W większości są grzybami mykoryzowymi współżyjącymi z takim gatunkami drzew jak: dąb (Quercus), buk (Fagus), leszczyna (Corylus), grab (Carpinus), topola (Populus), wierzba (Salix), lipa (Tilia) i sosna (Pinus)[4]. Często na ich owocnikach pasożytują grzyby zwane maczużnikami, zaliczane do rodzaju Tolypocladium[5].
Owocniki kulisto-bulwiaste. Okrywa gruba, przeważnie drobno brodawkowana. Wnętrze po dojrzeniu czarnobrązowe, jednorodne lub podzielone na duże komory, niemarmurkowate, pylasto się rozpadające. Zarodniki: Ciemnobrązowe, okrągławe, kolczaste (kolce wygięte, długości do 4 μm). Worki okrągławo-gruszkowate, 3-8 zarodnikowe[5].
Gatunki występujące w Polsce
- Elaphomyces aculeatus Vittad. 1831
- Elaphomyces anthracinus Vittad. 1831
- Elaphomyces asperulus Vittad. 1831 – jeleniak szorstki
- Elaphomyces cyanosporus Tul. & C. Tul. 1851
- Elaphomyces decipiens Vittad. 1831[6]
- Elaphomyces granulatus Fr. 1829 – jeleniak sarni
- Elaphomyces leveillei Tul. & C. Tul. 1841
- Elaphomyces maculatus Vittad. 1831[6]
- Elaphomyces muricatus Fr. 1829 – jeleniak myszaty
- Elaphomyces papillatus Vittad. 1831
- Elaphomyces quercicola Ławryn., A. Paz & Lavoise 2017
Wykaz gatunków (nazwy naukowe) na podstawie Index Fungorum[7]. Nazwy polskie według B. Gumińskiej i W. Wojewody[3]. Wykaz gatunków według internetowej listy oraz Czerwonej listy[8][9].
Przypisy
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-04] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .
- ↑ RomanR. Hovsepyan RomanR., Elaphomyces muricatus (Ascomycota), a new record for hypogeous fungi in Armenia, „Österr. Z. Pilzk.”, 22, 2013 [dostęp 2023-02-02] (ang.).
- ↑ a b E.E. Gerhardt E.E., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .
- ↑ a b Takson niepewny.
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
- ↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-27] .
