Gekon olbrzymi
Rhacodactylus leachianus[1] | |||
(Cuvier, 1829) | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | gady | ||
Rząd | |||
Infrarząd | Gekkota | ||
Rodzina | Diplodactylidae | ||
Rodzaj | Rhacodactylus | ||
Gatunek | gekon olbrzymi | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
najmniejszej troski | |||
| |||
|
Gekon olbrzymi (Rhacodactylus leachianus) – gatunek gada z rodziny Diplodactylidae, największy żyjący współcześnie przedstawiciel kladu Gekkota. Większy od niego był jedynie nowozelandzki Hoplodactylus delcourti[4], obecnie uważany za gatunek wymarły.
Taksonomia i nazewnictwo
Historycznie wyróżniano trzy podgatunki gekona olbrzymiego: R. l. aubrianus, R. l. henkeli oraz R. l. leachianus, jednak na podstawie najnowszych badań molekularnych, żadna z populacji nie otrzymała statusu podgatunku[3][5].
Epitet gatunkowy honoruje angielskiego zoologa Williama Elforda Leacha[6].
Występowanie
Zasięg występowania obejmuje Nową Kaledonię (jej południową i wschodnią część[3]) i sąsiednie wyspy[2]. Mimo że jest stosunkowo szeroko rozprzestrzeniony, nie należy do pospolitych gatunków.
Budowa ciała
Osiąga długość 25,5 cm od czubka pyska do nasady ogona (długość całkowita do 40 cm) i waży do 800 g[2]. Ciało silnie zbudowane[7], wzdłuż jego boków, od głowy do ogona, ciągnie się fałd skórny. U nasady krótkiego, grubego ogona występuje pierścieniowate nabrzmienie, działające jak przylga.
Ubarwienie zmienne, od szarego, przez brązowe po zielone, często marmurkowanie cętkowane[7].
Biologia i ekologia
Tryb życia
Żyje na drzewach. Jest aktywny głównie nocą, lecz może się wygrzewać w promieniach słońca w ciągu dnia[7].
Jest mało ruchliwy. W razie schwytania nie kąsa, zaś podrażniony mruczy bądź wydaje skrzeczący odgłos podobny do szczekania psa[7].
Odżywanie
Żywi się rozmaitymi organizmami zwierzęcymi, w tym większymi, jak duże owady, małe ptaki i gryzonie. Zjada również części roślin, w tym liście, kwiaty oraz, bardzo chętnie, banany i inne soczyste owoce.
Rozród
Samica składa dwa jaja o wymiarach 1,9 × 3,5 mm i masie 6,5 g. Młode, o długości około 8 cm, wylęgają się po 2 miesiącach. Może mieć do 10 lęgów w ciągu roku[7].
Ochrona
Gatunek objęty konwencją waszyngtońską CITES (Załącznik I)[8]. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody nadała mu status LC (najmniejszej troski). Na obszarze swojego występowania jest objęty ochroną[3].
Folklor
Niektórzy Kanakowie boją się gekona olbrzymiego. Wynika to z przesądu, że potrafi on przylgnąć do osoby i wyrwać jej duszę[9].
Hodowla w niewoli
Gatunek ten rozmnaża się w niewoli. Można go hodować w dużym terrarium, jako gatunek nadrzewny powinien mieć zapewnioną dużą pionową przestrzeń. Można trzymać razem parę osobników. Żywienie standardową karmą dla gekonów. Żywe owady mogą być podawane jako suplement. W niewoli żyje do 20 lat[10].
Przypisy
- ↑ Rhacodactylus leachianus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Rhacodactylus leachianus (CUVIER, 1829). The Reptile Database. [dostęp 2010-09-06]. (ang.).
- ↑ a b c d A.H.A.H. Whitaker A.H.A.H., R.A.R.A. Sadlier R.A.R.A., Rhacodactylus leachianus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-13] (ang.).
- ↑ A.M. Bauer, A.P. Russell. Hoplodactylus delcourti n. sp.(Reptilia: Geckonidae), the Largest Known Gecko. „New Zealand Journal of Zoology”. 13, s. 141–148, 1986. (ang.).
- ↑ Bauer AM(inne języki), Jackman TR, Sadlier RA(inne języki), Whitaker AH.. Revision of the giant geckos of New Caledonia (Reptilia: Diplodactylidae: Rhacodactylus). „Zootaxa”. 3404 (1), s. 1–52, 2012. DOI: 10.11646/zootaxa.3404.1.1. (ang.).
- ↑ Beolens B, Watkins M, Grayson M. 2011. The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore: Johns Hopkins University Press. xiii + 296 pp. ISBN 978-1-4214-0135-5. (Rhacodactyus leachianus, s. 153)
- ↑ a b c d e .Rhacodactylus leachianus. Australian Reptile Park.
- ↑ Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-07-03]. (ang.).
- ↑ LEACHIANUS GECKOS IN THE WILD, PART 1! | Rhacodactylus Leachianus | (New Caledonia, 2018), [w:] YouTube [online] .
- ↑ New Caledonian Giant Gecko Care Sheet. Reptile Magazine.
Bibliografia
- Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0464-2.