Gwiazdniczek guzowaty
| Psammobates tentorius[1] | |||||
| (Kuhl, 1828) | |||||
 Psammobates tentorius trimeni | |||||
 Psammobates tentorius verroxii | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | eukarionty | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||||
| Typ | strunowce | ||||
| Podtyp | kręgowce | ||||
| Gromada | gady | ||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Nadrodzina | testudinoidea | ||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | Psammobates | ||||
| Gatunek | Psammobates tentorius | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
 | |||||
| |||||
| |||||
Gwiazdniczek guzowaty (Psammobates tentorius) – gatunek żółwia z rodziny żółwi lądowych (Testudinidae) i podrzędu żółwi skrytoszyjnych[3].
Występowanie
Żółw ten występuje w bardzo małych zagęszczeniach w Karru i innych półpustynnych obszarach Afryki Południowej, rozciągających się od środkowej Namibii[4] prawie do południowego wybrzeża Republiki Południowej Afryki[5].
Populacja jest bardzo nieliczna, a osobniki są zwykle rzadkie i szeroko od siebie oddzielone. Gatunek ten jest również coraz rzadszy ze względu na niszczenie siedlisk i nielegalne zbieranie w celu handlu zwierzętami domowymi[6].
Wygląd
Żółw ten to gatunek bardzo zmienny, występujący w co najmniej trzech podgatunkach[7]. Jego skorupa jest ciemnobrązowa lub czarna z wzorem żółtych lub pomarańczowych gwiazd w paski wychodzących ze środka każdej tarczki tworzącej karapaks[7]. Ubarwienie i wielkość tego małego żółwia znacznie się różnią, szczególnie w zależności od obszaru, ale także w obrębie jednej populacji. Sporadyczne okazy mają jednolity brązowy kolor, chociaż jest to bardzo rzadkie. Samce są znacznie mniejsze od samic i mają wklęsły plastron[8].
Chociaż gatunek ten w dużej mierze ma podobny powierzchowny wygląd jak pozostałe gatunki z rodzaju Psammobates, można go łatwo odróżnić po nie ząbkowanych brzegach skorupy i łuskach wzdłuż mostka muszli, które są szersze niż wyższe.
Podgatunki
Biolodzy rozpoznają trzy podgatunki:
- Psammobates tentorius tentorius (podgatunek nominatywny) – występuje w południowej i wschodniej części regionu Karru w Republice Południowej Afryki (od Makhandy do Matjiesfontein). Podgatunek ten ma najbardziej ostro wzniesione stożkowe łuski, z matowymi żółtymi gwiazdami promieniującymi na czarnym tle[9][10][7].
- Psammobates tentorius trimeni – występuje na wybrzeżu Namaqualand w Namibii i Republice Południowej Afryki (od Zatoki Lamberta na północ do rzeki Oranje w Wielkim Namaqualandzie – skrajne zachodnie prowincje Przylądkowe). Jest to najmniejszy podgatunek, o najjaskrawszym, najjaśniejszym ubarwieniu i dobrze rozwiniętych stożkowych łuskach muszlowych[9][10][7].
- Psammobates tentorius verroxii – występuje w najbardziej suchych częściach Karru w głębi lądu w Namibii (na północny zachód od Wielkiego Namaqualandu) i w Republice Południowej Afryki (Prowincja Przylądkowa Północna). Podgatunek ten ma bardziej płaską, okrągłą skorupę ze słabo rozwiniętymi stożkowymi łuskami muszlowymi i bardziej wyblakłym brązowym ubarwieniem[9][10][7].
Rozmnażanie
Samica tego gatunku składa od jednego do trzech jaj i zakopuje je w piasku, tak jak robią to wszystkie inne żółwie. Młode pojawiają się późnym latem lub wczesną jesienią[6].
Dieta
Żywi się sukulentami z Afryki Południowej[6]. Z powodu tej diety żółw zwykle nie przeżywa w niewoli i wkrótce umiera, gdy zostanie zabrany poza swoje półpustynne siedlisko.
Przypisy
- ↑ Psammobates tentorius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Psammobates tentorius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Uetz & J. Hallermann, Psammobates tentorius, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-02-04] (ang.).
- ↑ J.J. Irish J.J., Psammobates tentorius (Bell 1828) in Namibia, [w:] Namibia Biodiversity Database Web Site [online] [dostęp 2024-02-04] (ang.).
- ↑ Home [online], National Geographic Society [dostęp 2024-02-02] (ang.).
- ↑ a b c SANBI [online], speciesstatus.sanbi.org [dostęp 2024-02-02] (ang.).
- ↑ a b c d e Psammobates tentorius (Common tent tortoise) [online], www.biodiversityexplorer.info [dostęp 2024-02-02] .
- ↑ Thomas E.J.T.E.J. Leuteritz Thomas E.J.T.E.J., Margaretha D.M.D. Hofmeyr Margaretha D.M.D., Population Structure and Sexual Dimorphism in a Southern Population of Tent Tortoises (Psammobates tentorius tentorius) of the Karoo, South Africa, „Chelonian Conservation and Biology”, 22 (1), 2023, s. 13–22, DOI: 10.2744/CCB-1566.1, ISSN 1071-8443 [dostęp 2024-02-02] .
- ↑ a b c Uwe Fritz & PeterU.F.& P. Havaš Uwe Fritz & PeterU.F.& P., Checklist of Chelonians of the World, „Vertebrate Zoology”, 57 (2), 2007, s. 149–368 [zarchiwizowane z adresu 2011-05-01] (ang.).
- ↑ a b c PeterP. Pritchard PeterP. i inni, Conservation Biology of Freshwater Turtles and Tortoises, AndersA. Rhodin (red.), wyd. 1, Chelonian Research Foundation, 14 grudnia 2010, DOI: 10.3854/crm.5.000.checklist.v3.2010, ISBN 978-0-9653540-9-7 [dostęp 2024-02-02] .
