Henryk Flandryjski

Cesarz Łaciński

Okres

od 1205
do 11 czerwca 1216

Koronacja

20 sierpnia 1206

Poprzednik

Baldwin I
(Flandryjski)

Następca

Piotr
(Piotr II de Courtenay)

Dane biograficzne

Dynastia

flandryjska

Data urodzenia

ok. 1174

Data i miejsce śmierci

11 czerwca 1216
Saloniki

Ojciec

Baldwin V z Hainaut

Matka

Małgorzata I Flandryjska

Żona

1. Agnieszka z Montferratu
2. Maria Bułgarska

Multimedia w Wikimedia Commons

Henryk Flandryjski (ur. ok. 1174, zm. 11 czerwca 1216 w Salonikach) – cesarz łaciński w latach 1205 – 1216. Brat cesarza Baldwina I.

Życiorys

Po śmierci brata przejął regencję w państwie. Koronowany na cesarza 20 sierpnia 1206 roku, sprawował rządy w Konstantynopolu z wielką rozwagą. W odróżnieniu od brata prowadził pojednawczą politykę wobec greckojęzycznych poddanych.

Na zachodzie unormował stosunki z Bonifacym z Montferratu królem Tesaloniki poślubiając jego córkę Agnieszkę. Zawarł sojusz z władającymi w Cesarstwie Trapezuntu Komnenami i wspólnie z nimi podjął wyprawę przeciw władającemu w Cesarstwie Nicejskim Teodorowi Laskarysowi, który w 1206 roku przyjął tytuł cesarza. Musiał ją jednak przerwać ze względu na wydarzenia na zachodzie i w 1207 roku zawarł dwuletni rozejm z Teodorem Laskarysem.

Jesienią 1207 roku powracającego z Konstantynopola z rozmów z Henrykiem Bonifacy z Montferratu zginął zaatakowany przez podjazd bułgarski. Bułgarzy oblegli Tesalonikę. Wprawdzie podczas oblężenia car bułgarski Kałojan zginął zamordowany przez spiskowców, a Bułgarzy wycofali się spod Tesaloniki, w krótkim czasie jednak wrzenie ogarnęło Królestwo Tesaloniki. Przeciwko prowadzącej procesarską politykę wdowie i regentce (sprawującej władzę w imieniu małoletniego Demetriusza), Marii Węgierskiej i jej stronnikom wystąpili Lombardczycy skupieni wokół Herberta z Briandette stawiający na oparcie polityki państwa na związkach z północnymi Włochami, głównie z Montferratem. W grudniu 1208 roku Henryk wyruszył z Konstantynopola. Prowadząc w drodze pertraktacje dotarł do Tesaloniki, po czym nieoczekiwanie ją zajął i w styczniu 1209 roku koronował młodziutkiego Demetriusza na króla Tesaloniki. Próby mediacji – zwołanie zjazdu baronów w Ravennice w maju 1209 roku nie przyniosły rezultatu, bowiem Lombardczycy zbojkotowali zjazd usuwając się do leżących na terytorium Księstwa Aten Teb. Henryk obległ Teby i zmusił zgromadzonych tam baronów do ugody. Podporządkował sobie Królestwo Tesaloniki, jednak za cenę opuszczenia go przez niezadowolonych rycerzy i baronów, co znacznie osłabiło je w przyszłości. Przyjął też hołd lenny Michała I Angelosa władcy Epiru. Już jednak w 1210 roku musiał przywołać do porządku swego nowego lennika, który najechał Tesalię.

Po uregulowaniu spraw na zachodzie Henryk podjął w 1211 roku działania przeciw Teodorowi Laskarysowi. Sytuacja na wschodzie państwa zmieniła się jednak tymczasem na niekorzyść Cesarstwa. Dotychczasowy naturalny sojusznik – Cesarstwo Trapezuntu, utracił terytoria graniczące z Cesarstwem Nicejskim Teodora na rzecz Sułtanatu Ikonium i nie mógł wesprzeć działań Henryka. 15 października 1211 Henryk rozbił siły nicejskie nad Rhyndakos i dotarł aż do Pergamonu i Nymfaion. Bitwa nie rozstrzygnęła jednak sytuacji na wschodzie. Walki podjazdowe trwały jeszcze trzy lata. Ostatecznie wyczerpane działaniami wojennymi strony zawarły traktat pokojowy w Nymfaion; zgodnie z jego postanowieniami łacinnicy zatrzymywali północno-wschodnią część Azji Mniejszej aż po Adramytion.

W trakcie działań wojennych na wschodzie ziemie Królestwa Tesaloniki po raz kolejny najechali Bułgarzy. Połączone siły łacińskie i epirockie dowodzone przez Eustachego, brata Henryka, zadały im klęskę w bitwie stoczonej w Pelagonii w 1212 roku, zapewniając tym samym 6 lat spokoju ze strony Bułgarii. Jeszcze w 1212 roku Michał I Angelos ponownie najechał Tesalię i zajął obszary wokół niej. Henryk nie przeciwstawił się temu, w uznaniu jego pomocy przeciw Bułgarom.

Bibliografia

J. Bonarek: Grecja po IV krucjacie.... W J. Bonarek (red.) Historia Grecji. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005, s. 364-367. ISBN 83-08-03819-0.
G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 342-343.

Cesarze Łacińscy

Władcy Cesarstwa Łacińskiego	Baldwin I Flandryjski (1204–1205) Henryk Flandryjski (1205–1216) Piotr II de Courtenay (1217) Robert I de Courtenay (1217–1228) Baldwin II (1228–1261) Jan z Brienne (1231–1237)
Tytularni cesarze łacińscy	Baldwin II (1261–1273) Filip I de Courtenay (1273–1283) Katarzyna I de Courtenay (1283–1308) Karol de Valois (1302–1308) Katarzyna II de Valois (1308–1346) Filip I z Tarentu (1313–1332) Robert II z Tarentu (1346–1364) Filip II z Tarentu (1364–1373) Jakub de Baux (1373–1383)

Władcy państw greckich w latach 1204–1479

Cesarstwo Łacińskie 1204–1261	Baldwin I Flandryjski (1204–1205) Henryk Flandryjski (1205–1216) Piotr de Courtenay (1217) Robert de Courtenay (1217–1228) Jolanta (1217–1219) Baldwin II (1228–1261) Jan z Brienne (1231–1237)
Cesarstwo Nicejskie 1204–1261	Teodor I Laskarys (1204–1221) Jan III Dukas Watatzes (1221–1254) Teodor II Laskarys (1254–1258) Jan IV Laskarys (1258–1261) Michał VIII Paleolog (1259–1282)
Cesarstwo Bizantyńskie 1261–1453	Michał VIII Paleolog (1259–1282) Andronik II Paleolog (1282–1328) Andronik III Paleolog (1328–1341) Jan V Paleolog (1341–1391) Jan VI Kantakuzen (1347–1354) Mateusz Kantakuzen (1353–1357) Andronik IV Paleolog (1376–1379) Jan VII Paleolog (1390) Manuel II Paleolog (1391–1425) Jan VIII Paleolog (1425–1448) Konstantyn XI Paleolog (1448–1453)
Cesarstwo Trapezuntu 1204–1461	Aleksy I Dawid I Andronik I Gidos Jan I Manuel I Andronik II Jerzy Jan II Teodora Jan II Aleksy II Andronik III Manuel I Bazyli Irena Paleolog Anna Anachutlu Michał Anna Anachutlu Jan III Michał Aleksy III Manuel III Aleksy IV Jan IV Dawid II
Królestwo Tesaloniki 1204–1224	Bonifacy z Montferratu (1204–1207) Demetriusz (1204–1224)
Cesarstwo Tesaloniki 1227–1246	Teodor Angelos Dukas Komnen (1227–1230) Manuel Angelos Dukas Komnen (1230–1237) Jan Angelos Dukas Komnen (1237–1244) Demetriusz Angelos (1244–1246)
Despotat Epiru 1205–1449	Michał I Angelos (1205–1215) Teodor Angelos (1215–1230) Michał II Angelos (1230–1271) Nicefor I Angelos (1271–1296) Tomasz I Angelos (1296–1318) Mikołaj Orsini (1318–1323) Jan II Orsini (1223–1335) Nicefor II Orsini (1335–1337, 1339–1340, 1356–1359) Symeon Sinisza (1359–1366) Gjin Bua Spata (1359–1399, w południowym Epirze) Tomasz II Preljubowicz (1366–1384) Maria Angelina (1384–1385) Esau Buondelmonti (1384–1408) Karol I Tocco (1399–1429) Karol II Tocco (1429–1449)
Tesalia 1271–1318	Jan I Angelos (1271–1289) Konstantyn Angelos (1289–1303) Jan II Angelos (1303–1318) Jan II Orsini (1332–1335) Nicefor II Orsini (1356–1359) Symeon Sinisza (1359–ok.1370) Jan Urosz (ok.1370–ok.1373)
Hrabstwo Kefalenii 1194–1479	Maio I Orsini (1194–1238) Maio II Orsini (1238–1264) Ryszard Orsini (1264–1304) Jan I Orsini (1304–1318) Mikołaj Orsini (1318–1323) Jan II Orsini (1323–1324) Leonardo I Tocco (1357–1376) Carlo I Tocco (1376–1429) Carlo II Tocco (1429–1448) Leonardo III Tocco (1448–1479)
Księstwo Aten 1204–1460	Otto de la Roche (1205–1225) Gwido I de la Roche (1225–1263) Jan I de la Roche (1263–1280) Wilhelm I de la Roche (1280–1287) Gwido II de la Roche (1287–1308) Walter V z Brienny (1308–1311) Joanna z Châtillon (1311) Roger Deslaur (1311–1312) Manfred Aragoński (1312–1317) Wilhelm II Aragoński (1317–1338) Jan II Aragoński (1338–1348) Fryderyk I (książę Aten) (1348–1355) Fryderyk III Sycylijski (1355–1377) Maria Sycylijska (1377–1388) Piotr IV Aragoński (1381–1387) Jan z Uturbia (1380–1388) Nerio I Acciaiuoli (1388–1394) Franciszka Acciaiuoli (1394–1395) Antoni I Acciaiuoli (1394–1435) Nerio II Acciaiuoli (1435–1439 i 1441–1451) Antoni II Acciaiuoli (1439–1441) Franciszek I Acciaiuoli (1451–1455) Klara Zorzi (1451–1455) Franciszek II Acciaiuoli (1455–1460)
Księstwo Achai 1205–1432	Wilhelm I z Champlitte (1205–1209) Gotfryd I Villehardouin (1209–1228) Gotfryd II Villehardouin (1228–1246) Wilhelm II Villehardouin (1246–1278) Karol I Andegaweński (1278–1285) Karol II Andegaweński (1285–1289) Izabela z Villehardouin (1289–1297 i 1301–1307) Florens z Hainaut (1289–1297) Filip Sabaudzki (1301–1307) Filip I z Tarentu (1307–1313) Matylda z Hainaut (1313–1318) Ludwik Burgundzki (1313–1316) Robert z Tarentu (1318–1322) Jan de Gravina (1322–1333) Robert z Tarentu (1333–1364) Filip II z Tarentu (1364–1373) Joanna (1373–1381) Jakub de Baux (1381–1383) Karol III (1383–1386) Piotr z St. Superan (1396–1402) Maria Zaccaria (1402–1404) Centurion II Zaccaria (1404–1432)
Despotat Morei 1308–1460	Michał Kantakuzen (1308–1316) Andronik Asen (1316–1322) Manuel Kantakuzen (1348–1380) Mateusz Kantakuzen (1380–1383) Demetriusz I Kantakuzen (1383) Teodor I Paleolog (1383–1407) Teodor II Paleolog (1407–1443) Konstantyn Paleolog (1428–1449) Demetriusz II Paleolog (1428–1460) Tomasz Paleolog (1449–1460)