Idomeneusz, król Krety (KV 366)
Muzyka | Wolfgang Amadeus Mozart |
---|---|
Libretto | Giambattista Varesco |
Liczba aktów | 3 |
Data powstania | 1780 |
Prapremiera | 29 stycznia 1781 |
Idomeneusz, król Krety (Idomeneo, Re di Creta, KV 366) – trzyaktowa opera z muzyką Wolfganga Amadeusa Mozarta do libretta autorstwa Giambattisty Varesca.
Osoby
- Idomeneusz, król Krety – tenor
- Idamantes, syn Idomeneusza – mezzosopran/tenor
- Elektra, córka Agamemnona – sopran
- Ilia, córka Priama – sopran
- Arbaces, przyjaciel Idomeneusza – tenor
- Arcykapłan – tenor
Treść
Król Idomeneusz po zakończonej wojnie trojańskiej powraca na wyspę Kretę. Gdy wybucha straszna burza, król ślubuje że jeśli szczęśliwie dobije do brzegu, złoży w ofierze Posejdonowi pierwszego napotkanego na lądzie człowieka. Ta osobą okazuje się niestety jego syn Idamantes. Król nie dotrzymuje obietnicy, więc rozzłoszczony Posejdon wysyła morskiego potwora, który nęka ludność Krety. Gdy król wyjawia przyczynę nieszczęścia, Idamantes postanawia zabić potwora. Po zwycięskiej walce, syn króla chce oddać swoje życie aby uspokoić rozgniewanego Posejdona, jednak wyrocznia orzeka, że król ma abdykować na rzecz syna, który poślubia swoją ukochaną Ilię, córkę Priama.
Historia utworu
Utwór powstał w 1780 roku na zamówienie teatru dworskiego elektora bawarskiego Karla Theodora. Początkowo opera nie spotkała się z zainteresowaniem ze strony wykonawców. Prapremiera miała miejsce 29 stycznia 1781 roku w Monachium i spotkała się z przychylnym przyjęciem krytyki. Mozart planował przerobić tę operę na bardziej nowoczesną, jednak nie zrealizował tego. Za jego życia opera została wykonana jeszcze raz, w pałacu książąt Auersperg w Wiedniu w 1786 (w wersji koncertowej). W wykonaniu uczestniczyli amatorzy, głównie arystokraci. Na tę okazję Mozart dopisał dwa numery: duet na sopran i tenor Spiegarti non poss'io KV 489 oraz recytatyw i arię na tenor (z koncertującą partią skrzypiec) Non più. Tutto ascoltai – Non temer, amato bene KV 490.
Bibliografia
- Eisen Cliff, Keefe Simon P. (red.); The Cambridge Mozart Encyclopedia, Cambridge University Press, Cambridge 2006;
- Encyklopedia Muzyczna PWM, cz. biograficzna, red. Elżbieta Dziębowska, Kraków 2000;
- Kański Józef, Przewodnik Operowy, PWM, Kraków 2001;
- Mozart W.A., Idomeneo: Werkgruppe 5, Band 11: Idomeneo; Teilband 1&2; red. Daniel Heartz, Bühnenwerke; Neue Ausgabe sämtlicher Werke; Bärenteier Kassel. Basel, Tours, London, 1972;
- Opera. Kompozytorzy, dzieła, wykonawcy, tłum. Baranowa Agna i in., red. Batta András, Könemann, Köln 2001;
- The New Grove Dictionary of Music and Musicians, red. Sadie Stanley, Macmillan Publishers Limited, London 2001;
- The New Grove Dictionary of Opera, red. Sadie Stanley, Macmillan Press Limited, London 1992;
Linki zewnętrzne
- Partytura opery zamieszczona w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Opis opery (ang.)
- Idomeneusz, król Krety – partytura w bibliotece Polona
- p
- d
- e
- Die Schuldigkeit des ersten Gebotes (KV 35)
- Apollo i Hiacynt (KV 38)
- Bastien i Bastienne (KV 50)
- La finta semplice (KV 51)
- Mitridate, re di Ponto (KV 87)
- Ascanio in Alba (KV 111)
- Il sogno di Scipione (KV 126)
- Lucio Silla (KV 135)
- La finta giardiniera (KV 196)
- Il re pastore (KV 208)
- Thamos, Koening der Aegypten (KV 345)
- Zaide (KV 344)
- Idomeneo, Re di Creta (KV 366)
- Uprowadzenie z seraju (KV 384)
- L'oca del Cairo (KV 422)
- Der Schauspieldirektor (KV 486)
- Lo sposo deluso (KV 430)
- Wesele Figara (KV 492)
- Don Giovanni (KV 527)
- Così fan tutte (KV 588)
- Die Zauberflöte (KV 620)
- Łaskawość Tytusa (KV 621)
Symfonie okresu dziecięcego (1764-1771) |
|
---|---|
Symfonie salzburskie (1771-1781) |
|
Późne symfonie (1781-1791) |
|
Sonaty fortepianowe |
| ||||
---|---|---|---|---|---|
Sonaty kościelne |
| ||||
Sonaty na skrzypce i fortepian |
|
Koncerty fortepianowe |
| ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Koncerty na róg |
| ||||||||||||
Koncerty skrzypcowe |
| ||||||||||||
Koncerty fletowe |
| ||||||||||||
Inne koncerty |
| ||||||||||||
Symfonie koncertujące |
|
- Galimathias Musicum (KV 32)
- Kasacja G-dur (KV 63)
- Kasacja B-dur (KV 99)
- Divertimento Es-dur (KV 113)
- Divertimento D-dur (KV 131)
- Divertimento D-dur (KV 136)
- Divertimento H-dur (KV 137)
- Divertimento F-dur (KV 138)
- Divertimento D-dur (KV 205)
- Divertimento F-dur („Lodron”) (KV 247)
- Divertimento D-dur (KV 251)
- Divertimento B-dur (KV 287)
- Divertimento D-dur (KV 334)
- Divertimenta B-dur (KV 439b)
- „Żart muzyczny” F-dur (divertimento na dwa rogi i smyczki) (KV 522)
Kwintety smyczkowe |
|
---|---|
Inne kwintety |
|
Kwartety smyczkowe |
| ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kwartety fletowe |
| ||||||||
Kwartety fortepianowe |
| ||||||||
Inne kwartety |
|
- Serenada D-dur (KV 100)
- Serenada D-dur „Andretter” (KV 185)
- Serenada D-dur „Colloredo” (KV 203)
- Serenada D-dur (KV 204)
- Serenada D-dur („Serenata notturna”) (KV 239)
- Serenada D-dur „Haffnernowska” (KV 250)
- Serenada D-dur (KV 286)
- Serenada D-dur „Trąbka pocztowa” (KV 320)
- Serenada B-dur na 13 instrumentów dętych „Gran Partita” (KV 361)
- Serenada na smyczki Es-dur (KV 375)
- Serenada na smyczki c-moll (KV 388)
- Serenada „Mała nocna muzyka” G-dur (KV 525)
- I: Missa brevis G-dur KV 49 (47d)
- II: Missa brevis d-moll KV 65 (61a)
- III: Msza C-dur (Dominicusmesse) KV 66
- IV: Msza c-moll „Missa solemnis” KV 139 (47a)
- V: Missa brevis G-dur KV 140 (C 1.12)
- VI: Missa brevis F-dur KV 192 (186f)
- VII Msza C-dur „Missa in honorem Sanctissimae Trinitatis” KV 167
- VIII: Missa brevis D-dur KV 194 (186h)
- IX: Missa brevis C-dur – „Wróbla” KV 220 (196b)
- X: Msza C-dur – „Credomesse” KV 257
- XI: Missa brevis C-dur „Spaurmesse”, „Piccolomissa” KV 258
- XII: Missa brevis C-dur KV 259
- XIII: Msza C-dur – „Missa longa” KV 262 (246a)
- XIV: Missa brevis B-dur KV 275 (272b)
- XV: Msza C-dur – „Koronacyjna” KV 317
- XVI: Missa solemnis C-dur – „Missa aulica” KV 337
- XVII: Msza c-moll -"Wielka” KV 427 (417a)
- Requiem d-moll KV 626
Menuety |
|
---|---|
Kontredanse |
|
Tańce niemieckie |
|
Inne tańce |
|
- Wolfgang Amadeus Mozart
- katalog Köchla
- Klasycyzm w muzyce
- Britannica: topic/Idomeneo-re-di-Creta
- DSDE: Idomeneo