Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk

Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN (IPIŚ) – instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk z siedzibą w Zabrzu. Prowadzi badania z zakresu ochrony środowiska, a w szczególności w zakresie rekultywacji terenów poprzemysłowych.

Od 1954 przed powołaniem Instytutu działalność w tej dziedzinie prowadził Komitet Naukowy PAN ds. Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Założycielem i pierwszym dyrektorem był prof. dr Eugeniusz Zaczyński(inne języki). W styczniu 1961 roku powołany został Zakład Badań Naukowych Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego Polskiej Akademii Nauk. W czerwcu 1970 r. zmieniono strukturę oraz nazwę instytutu na Zakład Ochrony Środowiska Regionów Przemysłowych PAN^[1].

W 1972 rozpoczęto budowę nowego budynku dla Instytutu, a w 1975 r. nadano mu nazwę Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk^[1].

W IPIŚ PAN działają^[2]:

• Zakład Gospodarki Odpadami i Analiz Środowiskowych
• Zakład Gospodarki Wodnej i Ochrony Wód
• Zakład Ochrony Powietrza
  • Zespół Imisji Zanieczyszczeń
  • Zespół Emisji Zanieczyszczeń
• Zakład Magnetyzmu Środowiska i Rekultywacji
• Zakład Wpływu Zanieczyszczeń Obszarowych Na Środowisko

• prof. dr Jan Paluch (1964–1974)
• prof. dr hab. Stefan Jarzębski (1974–1983)
• doc. dr hab. inż. Jan Kapała (1984–2001)
• prof. dr hab. inż. Czesława Rosik-Dulewska (2001–2012)
• dr inż. Franciszek Pistelok (2012–2016)
• prof. dr hab. inż. Marianna Czaplicka(inne języki) (2016–2024)
• dr hab. Piotr Czechowski(inne języki) – od 2024^[1]

Instytut prowadzi programy z zakresu ochrony powietrza, wód oraz powierzchni ziemi, m.in. rekultywacji terenów poprzemysłowych, takich jak: wyrobiska po odkrywkowej eksploatacji piasków podsadzkowych, żwirów, glin i iłów, zwałowisk odpadów górnictwa podziemnego węgla kamiennego oraz odkrywkowego węgla brunatnego (kopalnie Turów, Żary, Konin) związanych z wydobyciem rud cynku, ołowiu, żelaza, osadników odpadów energetycznych, osadników towarzyszących produkcji sody (Mątwy), przekształceń chemicznych gleb z powodu zanieczyszczeń gazowych (SO
2, NO_x, E, WWA) oraz pyłów^[3].