Józef Synoś
podpułkownik piechoty | |||
Data i miejsce urodzenia | 11 marca 1893 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 1940 | ||
Przebieg służby | |||
Lata służby | 1914–1940 | ||
Siły zbrojne | Armia Austro-Węgier | ||
Jednostki | 5 pułk szkolny Dywizji Instrukcyjnej | ||
Stanowiska | dowódca kompanii | ||
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa | ||
Odznaczenia | |||
|
Józef Synoś (ur. 11 marca 1893 w Borku Nowym, pow. rzeszowski, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się w rodzinie Andrzeja i Apolonii z [1][2]. Absolwent szkoły powszechnej i gimnazjum z maturą (1913) w Błażowej[1]. W 1914 roku wcielony do armii austriackiej. W 1917 roku dostał się włoskiej niewoli[1]. W 1918 roku wstąpił do Armii Polskiej we Włoszech, skąd przeniósł się do Francji[1], do Armii gen. Hallera jako podporucznik. W kwietniu 1919 wraz 5 pułkiem szkolnym wrócił do Polski, został przeniesiony do 47 pułku Strzelców Kresowych[1]. Objął dowództwo kompanii. Awansował na porucznika. Wraz z pułkiem odbył kampanię wojny 1920 roku. Dowodził kompanią i batalionem. 19 sierpnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii generała Hallera[3].
Ukończył Oficerską Szkołę Obserwatorów Lotnictwa, dostał przydział jako obserwator do 1 pułku lotniczego w Warszawie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 63. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych, a jego oddziałem macierzystym był nadal 1 pułk lotniczy[4]. Następnie został przeniesiony do korpusu oficerów piechoty i przydzielony do 6 pułku strzelców podhalańskich w Stryju[5]. W 1924 roku jako oficer 6 pułku strzelców podhalańskich pozostawał na etacie przejściowym – kursie dla młodszych oficerów piechoty[6]. 18 lutego 1928 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 47. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. W 1928 roku pełnił służbę w 77 pułku piechoty w Lidzie na stanowisku komendanta obwodu Przysposobienia Wojskowego[8]. W tym samym roku został opublikowany Zarys historji wojennej 6-go Pułku Strzelców Podhalańskich jego autorstwa. 6 lipca 1929 roku został przesunięty na stanowisko dowódcy batalionu, a na stanowisku obwodowego komendanta PW zastąpił go major Czesław Krzowski[9].
31 marca 1930 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko zastępcy dowódcy Batalionu Szkolnego KOP w Osowcu, który w tym samym czasie został przeformowany w Centralną Szkołę Podoficerów KOP[10]. 28 czerwca 1933 roku został przeniesiony do 73 pułku piechoty w Katowicach na stanowisko dowódcy batalionu[11][12]. Na stopień podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 roku i 21. lokatą w korpusie oficerów piechoty[13]. W 1936 roku został przeniesiony do 81 pułku strzelców grodzieńskich w Grodnie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[2]. W 1939 roku był zastępcą podpułkownika Władysława Ciepielowskiego, kierownika 2 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Lublinie[14].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dostał się do sowieckiej niewoli. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach (wykaz, poz. 2922)[15]. Od 17 czerwca 2000 roku spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia pułkownika[16]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2280[17]
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[18]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Zobacz też
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- zbrodnia katyńska
Przypisy
- ↑ a b c d e Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ a b Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 526.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25 sierpnia 1920 roku, s. 788.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 246.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 391, 414.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 336, 358.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928 roku, s. 45.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 91, 182.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 210-211.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 117.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 144.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 21.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 338.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 513.
- ↑ Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 280.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Synoś 1928 ↓, s. 29.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, 1935. [dostęp 2016-06-05].
- Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Józef Synoś: Zarys historii wojennej 6-go Pułku Strzelców Podhalańskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Synoś Józef. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.61-5144 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-03].
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
Linki zewnętrzne
- Józef Synoś: Zarys historji wojennej 6-go Pułku Strzelców Podhalańskich (1928) w bibliotece Polona