Język as

As
Obszar

Papua Zachodnia (Indonezja)

Liczba mówiących

5–6 (2020–2023)

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 2 wrażliwy↗
Ethnologue 6b zagrożony↗
Kody języka
ISO 639-3 asz
IETF asz
Glottolog asss1237
Ethnologue asz
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język as – praktycznie wymarły język austronezyjski z prowincji Papua Zachodnia w Indonezji. Był używany w kilku wsiach na północnym wybrzeżu Nowej Gwinei oraz na wysepce Gag w grupie wysp Raja Ampat[1].

Do obszaru użycia tego języka zaliczono wsie Asbakin (Asbaken), Maklaumkarta (Malaumkarta) i Mega (w północno-zachodniej części półwyspu Ptasia Głowa), ale sam język ma pochodzić z wyspy Gag[2]. W latach 80. XX w. oszacowano, że ma 250 użytkowników; w powszechnym użyciu były języki moi i indonezyjski[2]. Według nowszych danych (2020–2023) posługuje się nim 5–6 osób[3]. Pozostali użytkownicy zamieszkują wieś Asbaken (ok. 300 mieszk.), gdzie większość stanowi grupa etniczna Moi. Dominujący język wśród As to malajski papuaski[4].

Jest przedstawicielem języków Raja Ampat[5]. G. Reesink rozpatruje go jako izolat, o nieustalonym pokrewieństwie z innymi językami. Z doniesień części użytkowników wynika, że wywodzą się z ludu Biak, a w przeszłości zawierano małżeństwa mieszane z ludnością Ternate. Zebrane materiały leksykalne potwierdzają związek z tymi grupami językowymi[1]. Możliwe, że wyemigrowali z Halmahery na Molukach lub z wyspy Salawati w archipelagu Raja Ampat. Według lokalnej tradycji ludność As została wysłana na te tereny w celu szerzenia islamu za czasów Sułtanatu Tidore[6][7].

Bliżej nieopisany, materiały dot. tego języka ograniczają się do danych leksykalnych[5]. Nie wykształcił piśmiennictwa[8].

Przypisy

  1. ↑ a b Jelle Miedema, Ger Reesink: One Head, Many Faces: New Perspectives on the Bird’s Head Peninsula of New Guinea. Leiden: KITLV Press, 2004, s. 31–32, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 219. DOI: 10.1163/9789004454385. ISBN 978-90-67-18229-4. ISBN 978-90-04-45438-5. OCLC 1312159896. [dostęp 2022-07-28]. (ang.).
  2. ↑ a b Berry i Berry 1987 ↓, s. 50.
  3. ↑ Laura Arnold: Fieldwork. laura-arnold.org. [dostęp 2024-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-09)]. (ang.).
  4. ↑ Arnold 2020 ↓, s. 38–39.
  5. ↑ a b Remijsen 2001 ↓, s. 31.
  6. ↑ Arnold 2020 ↓, s. 39.
  7. ↑ Laura Arnold: As. laura-arnold.org. [dostęp 2024-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-09)]. (ang.).
  8. ↑ David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), As, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2022-07-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06]  (ang.).

Bibliografia

  • Laura Arnold: Four undocumented languages of Raja Ampat, West Papua, Indonesia. W: Peter K. Austin (red.): Language Documentation and Description 17. London: EL Publishing, 2020, s. 25–43. DOI: 10.25894/ldd95. (ang.).
  • Keith Berry, Christine Berry: A Survey of Some West Papuan Phylum Languages. W: Peter J. Silzer, Joyce K. Sterner (red.): Workpapers in Indonesian Languages and Cultures. T. 4. Summer Institute of Linguistics, 1987, s. 25–80. OCLC 896388316. [dostęp 2023-05-01]. (ang.).
  • Albert Clementina Ludovicus Remijsen: Word-prosodic systems of Raja Ampat languages. Utrecht: LOT, 2001, seria: LOT Dissertation Series 49. ISBN 90-76864-09-8. OCLC 55067520. [dostęp 2024-08-09]. (ang.).