Język iban

Bahasa Iban
Obszar

Malezja, Brunei, Indonezja

Liczba mówiących

ok. 800 tys.

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 3 środek szerszej komunikacji↗
Kody języka
ISO 639-2 iba
ISO 639-3 iba
IETF iba
Glottolog iban1264
Ethnologue iba
GOST 7.75–97 иба 197
BPS 0340 2
WALS iba
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
W Inkubatorze znajduje się testowa wersja Wikipedii w języku iban

Język iban, także: ibański[1], dayak iban[2] – język austronezyjski, którym posługuje się blisko 800 tys.[3] osób z grupy etnicznej Iban na Borneo, w malezyjskim stanie Sarawak, indonezyjskim regionie Kalimantan oraz w Brunei. Ludność Iban to największa grupa językowa w stanie Sarawak[3].

Jest spokrewniony z językiem malajskim[1] i należy do grupy języków malajskich[3]. Publikacja Ethnologue (wyd. 18) wyróżnia szereg dialektów: batang lupar, bugau, dau, lemanak, skrang, ulu ai, undup[3].

Historyczna lingua franca stanu Sarawak, od lat 70. XX w. wypierana przez język malajski[4]. W porównaniu do innych rodzimych języków Malezji iban ma stosunkowo szerokie wsparcie instytucjonalne. Został poddany standaryzacji, powstały w nim materiały pisane i jest nauczany w szkołach (podstawowych i ponadpodstawowych)[5]. W iban nadaje się audycje radiowe[3]. Nie jest zagrożony wymarciem[6].

W odróżnieniu od pozostałych języków ibańskich został dość dobrze udokumentowany w literaturze[7]. W 1900 r. ukazał się wczesny słownik tego języka (W. Howell, D.J.S. Bailey)[8]. Istnieją też różne nowsze publikacje opisujące jego słownictwo (Kamus bahasa Iban-bahasa Malaysia, 1989[9]; Kamus bahasa Dayak Iban-Indonesia, 2013[2]) i gramatykę (The Iban Language of Sarawak, 1981[10]; Struktur bahasa Iban, 1991[11]). W piśmie stosuje się alfabet łaciński[3].

Przypisy

  1. ↑ a b Tadeusz Szczerbowski: Kultura malajska = Kebudayaan Melayu. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2015, s. 199. ISBN 978-83-7271-970-6. OCLC 1054352754. [dostęp 2022-09-21].
  2. ↑ a b William Dinata: Kamus bahasa Dayak Iban-Indonesia : Iban dahulu, sekarang, dan diwaktu akan datang. Borndeo, 2013. OCLC 940949104. (indonez.).
  3. ↑ a b c d e f M. PaulM.P. Lewis M. PaulM.P., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Iban, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-12-05] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25]  (ang.).
  4. ↑ Adelaar 2010 ↓, s. 21.
  5. ↑ Ting i Campbell 2017 ↓, s. 126–129.
  6. ↑ Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Iban. Glottolog 4.6. [dostęp 2022-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-06)]. (ang.).
  7. ↑ Johnny Tjia: A grammar of Mualang: an Ibanic language of western Kalimantan, Indonesia. Utrecht: LOT, 2007, s. 10, seria: LOT Dissertation Series 153. ISBN 978-90-78328-24-7. OCLC 181655633. [dostęp 2023-01-15]. (ang.).
  8. ↑ Ting i Campbell 2017 ↓, s. 126.
  9. ↑ Kamus bahasa Iban-bahasa Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, Kementerian Pendidikan Malaysia, 1989. ISBN 978-983-62-0740-1. OCLC 22180091. [dostęp 2022-09-06]. (malajski).
  10. ↑ Asmah Haji Omar: The Iban Language of Sarawak: A Grammatical Description. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, Kementerian Pelajaran Malaysia, 1981. [dostęp 2022-09-06]. (ang.).
  11. ↑ Kamal Mustafa, Azharie Arief, Suryat Bachri, Trimantomo: Struktur bahasa Iban. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1991. ISBN 978-979-459-170-3. OCLC 27323651. [dostęp 2023-01-15]. (indonez.).

Bibliografia

  • Alexander K. Adelaar: Language Documentation in the West Austronesian World and Vanuatu: An Overview. W: Margaret Florey (red.): Endangered Languages of Austronesia. Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 12–42. DOI: 10.1093/acprof:oso/9780199544547.003.0002. ISBN 978-0-19-954454-7. ISBN 978-0-19-172026-0. OCLC 507435850. (ang.).
  • Su-Hie Ting, Yvonne Michelle Campbell: The Role of Indigenous Languages in Schools: The Case of Sarawak. W: Moses Samuel, Meng Yew Tee, Lorraine Pe Symaco (red.): Education in Malaysia: Developments and Challenges. Singapore: Springer, 2017, s. 119–136, seria: Education in the Asia-Pacific Region: Issues, Concerns and Prospects 39. DOI: 10.1007/978-981-10-4427-4_8. ISBN 978-981-10-4427-4. OCLC 993623592. (ang.).
  • NDL: 00576385
  • J9U: 987007536290005171