Język jehai

Jehai
Obszar

Malezja, Tajlandia

Liczba mówiących

1000 (2006)

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 5 krytycznie zagrożony↗
Ethnologue 6b zagrożony↗
Kody języka
ISO 639-3 jhi
IETF jhi
Glottolog jeha1242
Ethnologue jhi
WALS jah
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język jehai (a. jahai, jahay)[1][2], pangan[3] – język austroazjatycki używany przez lud Jehai, zamieszkujący stany Perak i Kelantan w Malezji oraz prowincje Narathiwat i Yala w Tajlandii[4][5]. Według danych z 2006 roku posługuje się nim tysiąc osób. Należy do grupy języków aslijskich[3].

Powszechna jest wielojęzyczność. W użyciu są również języki malajski i południowotajski. Znany jest także język temiar, który służy jako regionalna lingua franca[6][7]. Słownictwo jehai obfituje w pożyczki malajskie[8][9].

Uchodzi za zagrożony wymarciem[10][11]. Niemniej cechuje się stosunkowo wysokim poziomem żywotności. Ma największą społeczność użytkowników spośród języków północnoaslijskich i jest konsekwentnie przyswajany jako język pierwszy. Jednocześnie odnotowano, że w przypadku małżeństw mieszanych z Temiar rolę języka dominującego przejmuje język temiar[12][13].

W obrębie jehai wyróżnia się dialekt batek teh, który jest bliższy pozostałym odmianom jehai aniżeli językowi batek[10][11]. Czasem do dialektów jehai zalicza się też język mendriq(inne języki) (minriq)[14].

Wczesne dane gramatyczne nt. jehai ukazały się w 1928 r.[15] Od końca lat 90. XX w. badaniem tego języka zajmował się N. Burenhult, autor obszernego opracowania gramatycznego (2002, 2005)[16][17]. Jehai nie wykształcił piśmiennictwa i nie jest wykorzystywany w edukacji[18][7].

Przypisy

  1. ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 2.
  2. ↑ Burenhult 2005 ↓, s. 2.
  3. ↑ a b M. PaulM.P. Lewis M. PaulM.P., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Jehai, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-19]  (ang.).
  4. ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 1.
  5. ↑ Burenhult 2005 ↓, s. 1.
  6. ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 8.
  7. ↑ a b Burenhult 2005 ↓, s. 7.
  8. ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 51.
  9. ↑ Burenhult 2005 ↓, s. 39.
  10. ↑ a b Bradley 2007 ↓, s. 411.
  11. ↑ a b Jahai. Endangered Languages Project. [dostęp 2024-08-05]. (ang.).
  12. ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 9–10.
  13. ↑ Burenhult 2005 ↓, s. 8.
  14. ↑ Bradley 2007 ↓, s. 374, 411.
  15. ↑ Pater P.P.P. Schebesta Pater P.P.P., C.O.C.O. Blagden C.O.C.O., Grammatical Sketch of the Jahai Dialect, Spoken by a Negrito Tribe of Ulu Perak and Ulu Kelantan, Malay Peninsula, „Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London”, 4 (4), 1928, s. 803–826, DOI: 10.1017/S0041977X00123729, ISSN 1356-1898, JSTOR: 607260  (ang.).
  16. ↑ Burenhult 2002 ↓.
  17. ↑ Burenhult 2005 ↓.
  18. ↑ Burenhult 2002 ↓, s. 9.

Bibliografia

  • DavidD. Bradley DavidD., East and Southeast Asia, [w:] ChristopherCh. Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 349–422, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-2036-4565-9, ISBN 978-0-7007-1197-0, OCLC 47983733  (ang.).
  • NiclasN. Burenhult NiclasN., A grammar of Jahai, Lund: Lund University, 2002, OCLC 470293635 [dostęp 2024-08-05]  (ang.).
  • NiclasN. Burenhult NiclasN., A grammar of Jahai, Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2005 (Pacific Linguistics 566), DOI: 10.15144/PL-566, ISBN 0-85883-554-1, OCLC 61997540  (ang.).
  • J9U: 987007532725405171