Jeziorzany (województwo lubelskie)

Zobacz też: Inne miejscowości o nazwie Jeziorzany.
Jeziorzany
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

lubartowski

Gmina

Jeziorzany

Liczba ludności (2021)

643[2][3]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

21-146[4]

Tablice rejestracyjne

LLB

SIMC

0381812[5]

Położenie na mapie gminy Jeziorzany
Mapa konturowa gminy Jeziorzany, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Jeziorzany”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Jeziorzany”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Jeziorzany”
Położenie na mapie powiatu lubartowskiego
Mapa konturowa powiatu lubartowskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Jeziorzany”
Ziemia51°36′07″N 22°16′37″E/51,601944 22,276944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Jeziorzany (do 1965 Łysobyki, do ok. 1564 Przetoczno[6]) – wieś sołecka[7] (dawniej miasto) w województwie lubelskim, w powiecie lubartowskim, w gminie Jeziorzany[5][8]. Leży w Pradolinie Wieprza, na wyspie utworzonej przez Wieprz

Integralne części wsi[5][8]
SIMC Nazwa Rodzaj
0381829 Drewnik część wsi

Wieś jest siedzibą gminy Jeziorzany i parafii Trójcy Świętej. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 761 mieszkańców[9].

Jeziorzany uzyskały lokację miejską w 1498, zdegradowane w 1869[10].

Historia

3 lutego 1498, na prośbę wojewody lubelskiego Mikołaja z Ostrowa, Jan I Olbracht wydał przywilej lokacyjny miasta Przetoczno. Późniejsze kłopoty finansowe założyciela sprawiły, że przedsięwzięcie nie zostało zrealizowane. Powrócono do niego dopiero w latach 30. XVI wieku, kiedy te tereny przeszły w posiadanie rodziny Zbąskich herbu Nałęcz. Łukasz Zbąski w 1530 zwrócił się do Zygmunta I Starego o potwierdzenie poprzedniego przywileju. Nowy dokument ogłoszony został w 1533. Około 1564, miasto zmieniło nazwę na Łysobyki i funkcjonowało do 1869, kiedy to zostało ukazem carskim pozbawione praw miejskich. Podczas powstania listopadowego w 1831, wojska polskie pod dowództwem gen. Antoniego Jankowskiego stoczyły tutaj bitwę z Rosjanami, która przeszła do historii jako wyprawa łysobycka. W czasie I wojny światowej Łysobyki były miejscowością przygraniczną, ponieważ Wieprz wyznaczał granicę niemieckiej i austriackiej strefy okupacyjnej. Podczas bitwy pod Kockiem stacjonowała tutaj 13 Dywizja Piechoty Zmotoryzowana III Rzeszy.

W miejscowości urodził się ks. Stanisław Płodzień (1913–1962), prorektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i dziekan Wydziału Prawa Kanonicznego KUL[11].

27 listopada 1965 nazwa miejscowości została oficjalnie zmieniona na Jeziorzany[12].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego.

Zabytki

Zachowany XVI-wieczny układ ulic, z zabudową składającą się z drewnianych domów ze zdobionymi okiennicami i gankami usytuowanymi szczytami do drogi. W miejscowości znajduje się również murowany Kościół Trójcy Świętej z 1782.

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46816
  2. Wieś Jeziorzany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-28] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-26] .
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 400 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
  5. a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-02-29].
  6. M.P. 1965 nr 67 poz. 382
  7. BIP gminy Jeziorzany, sołectwa [dostęp 2023-02-28]
  8. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2016-02-29]. 
  9. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  10. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 36-37.
  11. U nas w Jeziorzanach. echokatolickie.pl, 30 czerwca 2011. [dostęp 2018-12-28].
  12. Zarządzenie nr 63 Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 listopada 1965 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości (M.P. z 1965 r. nr 67, poz. 382, s. 750).

Linki zewnętrzne

  • Łysobyki (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 863 .
  • Historia Żydów w Jeziorzanach. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-23)]. na portalu Wirtualny Sztetl
Panorama rzeki Wieprz w Jeziorzanach.
  • p
  • d
  • e
Gmina Jeziorzany
  • Siedziba gminy: Jeziorzany
Wsie
Kolonie
Integralne
części wsi
  • Drewnik
  • Kawęczyn
  • Krzywda
  • Marianka
  • Mściska
  • Niwka
  • Skrawki
  • Zalesie

Herb gminy

  • p
  • d
  • e
Powiat łukowski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
  • Adamów (od 1973)
  • Białobrzegi (do 1954)
  • Celiny (do 1954)
  • Charlejów (do 1870)
  • Dąbie (do 1954)
  • Gołąbki (do 1954)
  • Gułów (do 1954)
  • Jakusze (do 1927)
  • Jarczew (do 1954)
  • Kock (1870–1919)
  • Krasusy (do 1927)
  • Krzywda (od 1973)
  • Łuków
  • Łysobyki (1870–1954)
  • Miastków (do 1922 )
  • Mysłów (do 1954)
  • Prawda (do 1954)
  • Radoryż (do 1954)
  • Ryżki (do 18??)
  • Serokomla (od 1870)
  • Skrzyszew (do 1927)
  • Stanin
  • Stoczek Łukowski (od 1973)
  • Trzebieszów
  • Tuchowicz (do 1954)
  • Ulan(-Majorat)
  • Wojcieszków
  • Wola Mysłowska (od 1973)
Gromady
(1954–72)
  • Adamów (1954–72)
  • Aleksandrów (1960–72)
  • Białobrzegi (1954–57 )
  • Burzec (1954–61)
  • Ciechomin (1954–72)
  • Dąbie (1954–59)
  • Domaszewnica (1954–62)
  • Fiukówka (1954–61)
  • Gąsiory (1954–68)
  • Gąska (1954–61)
  • Gołaszyn (1954–61)
  • Gołąbki (1954–59)
  • Gręzówka (1954–72)
  • Jakusze (1954–59)
  • Jarczew (1954–58)
  • Jedlanka (1954–72)
  • Kisielsk (1954–61)
  • Kobiałki Stare (1957–61)
  • Kosuty (1954–59)
  • Krynka (1954–59)
  • Krzówka (1954–61)
  • Krzywda (1954–72)
  • Lipniak (1954–57 )
  • Łazy (1954–59)
  • Łuków (1962–72)
  • Łysobyki (1954–57 )
  • Nurzyna (1954–72)
  • Okrzeja (1954–72)
  • Podosie (1954–72)
  • Poizdów (1954–57 )
  • Powały (1954–58)
  • Prawda Stara (1954–61)
  • Radoryż Smolany (1954–59)
  • Róża Stara (1954–61)
  • Ruda (1954–57)
  • Ryżki (1954–61)
  • Sarnów (1954–59)
  • Serokomla (1954–72)
  • Sieńciaszka (1954–61)
  • Sobole (1954–59)
  • Stanin (1954–72)
  • Stoczek (Kocki) (1954–57 )
  • Stoczek (Łukowski) (1962–72)
  • Szaniawa-Matysy (1954–59)
  • Talczyn (1954–57 )
  • Toczyska (1962–68)
  • Trzebieszów (1954–72)
  • Tuchowicz (1954–72)
  • Ulan-Majorat (1954–72)
  • Walentynów (1954–59 ())
  • Wandów (1954–72)
  • Wojcieszków (1954–72)
  • Wola Bystrzycka (1954–68)
  • Wola Gułowska (1954–72)
  • Wola Mysłowska (1954–72)
  • Wola Osowińska (1954–57 )
  • Wólka Domaszewska (1963–68)
  • Wólka Konopna (1954–59)
  • Zarzecz (1954–59)
  • Zembry (1954–68)
  • Zgórznica (1954–61)
  • p
  • d
  • e
Dawne miasta na obszarze obecnego województwa lubelskiego
  • p
  • d
  • e
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).