Jodła szlachetna
Jodły szlachetne w Arboretum w Rogowie | |||
Systematyka[1][2][3] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | nagonasienne | ||
Klasa | iglaste | ||
Rząd | sosnowce | ||
Rodzina | sosnowate | ||
Rodzaj | jodła | ||
Gatunek | jodła szlachetna | ||
Nazwa systematyczna | |||
Abies procera Alfred Rehder Rhodora 42:522. 1940[4] | |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
najmniejszej troski | |||
Zasięg | |||
| |||
|
Jodła szlachetna (Abies procera) – gatunek drzew z rodziny sosnowatych. Jodła szlachetna występuje w stanie dzikim w górach na zachodzie Ameryki Północnej, od stanu Waszyngton do Północnej Kalifornii, w wilgotnych lasach na wysokości 900-1800 m n.p.m.[4] Rzadko jest sztucznie introdukowana w lasach Europy Środkowej, znacznie częściej występuje w parkach i ogrodach.
Morfologia
- Pokrój
- Zimozielone, żywiczne drzewa z koronami stożkowatymi lub walcowatymi. Drzewo osiągające wysokość do 80 m.
- Pień
- Kora u młodych drzew gładka i srebrnoszara, z wiekiem staje się popękana i szarobrązowa.
- Liście
- Igły zwykle 20-35 mm długości, tępo zakończone, osadzone gęsto, spiralnie, wygięte mocno do góry. Koloru od zielonoszarego do ciemnozielonego, posiadające z obu stron jasny, woskowy pasek.
- Kwiaty
- Kwiaty męskie bardzo liczne na dolnej stronie młodszych gałęzi, przede wszystkim w górnej strefie korony, początkowo mają jaskrawą barwę karminowoczerwoną, w trakcie pylenia stają się jasnożółte, kuliste o średnicy około 6 mm. Kwitnie od kwietnia do maja[6].
- Szyszki
- Koloru jasnobrązowego, o jasnych odstających, ostrych łuskach, duże, wzniesione pionowo. Poszczególne łuski posiadają specyficzne wyrostki.
Biologia i ekologia
W przeciwieństwie do jej licznych północnoamerykańskich krewniaków – w Europie prawie nie bywa uprawiana w lasach, natomiast dość często sadzona jest w ogrodach i parkach. Najczęściej widuje się uprawną odmianę ze srebrzysto-niebieskozielonymi szpilkami, nazywaną przez ogrodników jodłą srebrną[6].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b Abies procera. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-09]. (ang.).
- ↑ Abies procera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 22. ISBN 83-7129-141-8.
Bibliografia
- Rodzinny atlas przyrody. Wydawnictwo RM, 2008. ISBN 978-83-7243-606-1.
- BioLib: 2366
- EoL: 1033079
- EUNIS: 150642
- Flora of North America: 233500011
- GBIF: 2685308
- identyfikator iNaturalist: 75242
- IPNI: 676607-1
- ITIS: 181835
- NCBI: 97175
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2610049
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:676607-1
- Tela Botanica: 8
- identyfikator Tropicos: 24900162
- USDA PLANTS: ABPR
- CoL: 8KFP