Karol Krzetuski

Karol Krzetuski
Ilustracja
major piechoty major piechoty
Data i miejsce urodzenia

14 lipca 1869
Brody

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

5 Pułk Piechoty Legionów
20 Pułk Piechoty Ziemi Krakowskiej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Karol Krzetuski (ur. 14 lipca 1869 w Brodach, zm. wiosną 1940 w Charkowie[1]) – major piechoty Wojska Polskiego[2][3], doktor praw, wykładowca Wyższego Studium Handlowego w Krakowie[4]. Współzałożyciel Stronnictwa Demokratycznego[2]. Ofiara zbrodni katyńskiej[5].

Życiorys

Urodził się 14 lipca 1869 w Brodach, w rodzinie Filipa i Doroty z Lublinów[1][6][7].

W 1889 roku wstąpił do armii austro-węgierskiej[2]. Był absolwentem Uniwersytetu Wiedeńskiego[2]. Brał udział jako referent w V Zjeździe Prawników i Ekonomistów Polskich we Lwowie w 1911[8]. W 1913 był zatrudniony w c.k. Sądzie Krajowym w Krakowie jako „sędzia fachowy ze stanu kupieckiego” z tytułem radcy cesarskiego[9]. Był także radcą miejskim oraz Zastępcą Przewodniczącego Wydziału Nadzorczego Kasy Oszczędności Miasta Krakowa[9]. W 1914 został urzędnikiem biura filii krakowskiej uprzywilejowanego galicyjskiego akcyjnego Banku Hipotecznego we Lwowie[10]. Podczas I wojny światowej służył w austriackim wojsku jako oficer rezerwy[11].

Był członkiem „Sokoła”, a także współorganizatorem Polskiej Siły Zbrojnej. Od 1918 roku służył w Wojsku Polskim w 5 pułku piechoty Legionów. We wrześniu 1920 został przydzielony do batalionu zapasowego 20 pułku piechoty. W 1923 w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 15. lokatą był oficerem rezerwy 20 pp[3]. W październiku 1929, po ukończeniu 60 lat życia, został zwolniony od powszechnego obowiązku wojskowego[12].

W 1921 roku brał udział w powstaniu Towarzystwa Ekonomicznego w Krakowie[4]. Walne Zgromadzenie Towarzystwa Ekonomicznego 21 marca 1921 wybrało Krzetuskiego na członka Wydziału, organu zarządzającego Towarzystwem[13]. Zasiadał we władzach Zarządu Okręgowego Związku Strzeleckiego w Krakowie[14]. W 1924 wszedł w skład rady zawiadowczej nowo powstałego towarzystwa transportowo-handlowego „Polski Glob”[15].

W latach 1925–1927 był w składzie Państwowej Rady Kolejowej. Sprawował funkcję przedstawiciela Ministerstwa Kolei w Krakowie[16]. W wyniku postanowienia wojewody 18 lutego 1931 Rada Miejska w Krakowie została rozwiązana. Wojewoda Kwaśniewski powołał tymczasową radę miasta, w skład której wszedł m.in. Krzetuski[17]. 22 grudnia 1932 został mianowany prowizorycznym komornikiem Miasta Krakowa[18]. W latach 1936–1937 piastował funkcję przewodniczącego komitetu oświatowego i komitetu finansowego oraz był członkiem Zarządu Ogniska Krakowskiego Polskiej YMCA. Był także w YMCA prezesem krakowskiego Koła Miłośników Książki[19].

Wykładał w latach 1928–1939 politykę kredytową i międzynarodową politykę bankową w Wyższym Studium Handlowym w Krakowie[4]. Był autorem wydanej we Lwowie Polityki bankowej[11]. Publikował artykuły w prasie specjalistycznej i gazetach codziennych[20]. Prowadził audycje radiowe o gospodarce[21].

Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów i przewieziony do obozu w Starobielsku. Figuruje na liście straceń nr 1421. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Ze Starobielska przesyłał korespondencję, którą jego córka Hanna Krzetuska-Geppert wraz z innymi dokumentami przekazała do Ossolineum[11].

Był odznaczony lub przedstawiony do odznaczenia Krzyżem Zasługi[22]. 25 kwietnia 1933 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[23].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Ciesielski i inni, Charków, Księga Cmentarna, 2000, s. 269 .
  2. ↑ a b c d Jeńcy obozu w Starobielsku związani z 20 Pułkiem Piechoty Ziemi Krakowskiej, zamordowani w Charkowie wiosną 1940 roku. Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej „Wrzesień 39”. [dostęp 2019-03-18].
  3. ↑ a b Rocznik Oficerski, Warszawa 1924, s. 183, 855 .
  4. ↑ a b c Przed dzielnymi świat stoi otworem. Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. [dostęp 2019-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-31)].
  5. ↑ JędrzejJ. Tucholski JędrzejJ., Mord w Katyniu, Warszawa 1991, s. 438 .
  6. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-17].
  7. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-17].
  8. ↑ „Dziennik Poznański” (R.53, nr 252), Poznań, 4 listopada 1911, s. 6 .
  9. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielk. Księstwem Krakowskiem : na rok 1913, Lwów 1913, s. 244, 986 .
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielk. Księstwem Krakowskiem : na rok 1914, Lwów 1914, s. 983 .
  11. ↑ a b c Teofil Mikulski: Biogramy jeńców: Kozielsk, Starobielsk, Ostaszków, Ukraina, Zaginieni. Wydawn. Uniwersytetu Wrocławskiego, 1999, s. 228.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 18 października 1929, s. 335.
  13. ↑ AleksandraA. Lityńska AleksandraA., Krakowski Ośrodek Ekonomiczny w latach 1918-1939, „Prace Komisji Historii Nauki”, T. VI, Polska Akademia Nauk, 2004, s. 171 .
  14. ↑ „Polska Zbrojna” (R.1, nr 25), Warszawa, 3 listopada 1921, s. 4 .
  15. ↑ „Obwieszczenia Publiczne : dodatek do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości” (R.9, nr 34), Warszawa, 29 kwietnia 1925, s. 27 .
  16. ↑ „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Kolei” (nr 9), Warszawa, 30 lipca 1925, s. 180 .
  17. ↑ „Głos Publiczny” (R. 7, nr 5), Kraków, 15 marca 1931, s. 1 .
  18. ↑ „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości” (Nr 4), Warszawa, 15 lutego 1933, s. 4 .
  19. ↑ Sprawozdanie Zarządu z Działalności za Okres 1936-1937, Kraków 1937, s. 8, 9, 36 .
  20. ↑ KarolK. Krzetuski KarolK., Taryfy kolejowe, „Rzeczpospolita” (R.6, nr 116), 28 kwietnia 1925, s. 4 .
  21. ↑ „Radjo : ilustrowany tygodnik dla wszystkich” (R. 7, nr 20), Warszawa, 15 maja 1932, s. 1 .
  22. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-17].
  23. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-17].

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.

Linki zewnętrzne

  • Karol Krzetuski: Kredyt, pieniądz, kapitał (1937) w bibliotece Polona
  • VIAF: 301997670
  • PLWABN: 9810652090605606
  • NUKAT: n01025365
  • WorldCat: viaf-301997670