Katarzyna Andrejewa-Prószyńska

Katarzyna Andrejewa-Prószyńska
Екатерина Михайловна Андреева
Ilustracja
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

16 listopada 1941
Taszkient

Data i miejsce śmierci

18 września 2008
Milanówek

kandydat nauk biologicznych
Specjalność: arachnologia
Doktorat

1971
Pamirski Instytut Biologii w Duszanbe

Uczelnia

Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Siedlcach

Katarzyna Andrejewa-Prószyńska (ros. Екатерина Михайловна Андреева, ur. 16 listopada 1941 w Taszkiencie[1], zm. 18 września 2008 w Milanówku[1]) – rosyjsko-polska arachnolożka, kandydat nauk biologicznych.

Życiorys

Jej rodzicami byli: etnografka Antonina Konstantynowna Pisarczik[1] (córka Marii Jasiewicz, zesłanej do Azji Środkowej pomiędzy 1888 a 1890 rokiem[1]) i profesor etnografii, Michaił Stefanowicz Andrejew[1]. Podczas II wojny światowej mieszkała przez pewien czas w medresie w Samarkandzie[1]. Przeprowadziła się z matką do Duszanbe w 1946 roku[2]. Rozpoczęła studia biologiczne na lokalnym radzieckim uniwersytecie w 1960 roku[3]. Jej głównym ówczesnym tematem zainteresowań były pająki Tadżykistanu[3] – nie było wówczas specjalistów z taksonomii pająków Azji Środkowej[3]. Ukończyła studia w 1966 roku[3]. Nie była w stanie rozpocząć studiów doktoranckich na Uniwersytecie w Leningradzie z uwagi na biurokratyczne restrykcje[3], jednak każdego roku spędzała kilka miesięcy pracując na Wydziale Entomologii tejże uczelni[3] pod kierownictwem Wiktora Pietrowicza Tyszczenki(inne języki)[3], z którym napisała trzy artykuły[4]. W grudniu 1971 roku uzyskała stopień kandydata nauk biologicznych (odpowiednik doktoratu) w Pamirskim Instytucie Biologii w Duszanbe[4] na podstawie pracy Фауна и зонально-экологическое распределение пауков Таджикистана[5] (trb. Fauna i zonalno-ekołogiczeskoje raspriedielenije paukow Tadżykistana). Jej najbardziej intensywny okres badań terenowych przypadł na lata 1966–1971[4]. Pracowała głównie sama w terenie, m.in. w trudnych warunkach na piaszczystej pustyni w Uzbekistanie[4], w Kotlinie Hisarskiej[4], w górach Pamiru[4].

Poślubiła polskiego arachnologa Jerzego Prószyńskiego (mieli synów Witolda i Tomasza[6]) i we wrześniu 1972 roku przeprowadziła się do Polski[4]. Jedną z przyczyn wyjazdu z ZSRR było odrzucenie jej kandydatury na stanowisko w Instytucie Zoologicznym w Leningradzie[4]. W Polsce znalazła pracę w Siedlcach, początkowo jako nauczycielka języka rosyjskiego, następnie jako starszy wykładowca zoologii[7]. W latach 70. XX wieku była kierownikiem Muzeum Przyrodniczego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Siedlcach[8].

Niemal każdego roku podróżowała z Polski do Tadżykistanu[7] (czuła się Rosjanką[7]). Życie rodzinne (opieka nad dziećmi) oraz poważna choroba uniemożliwiły jej dalsze badania arachnologiczne[7]. Po przeprowadzce na przedmieścia Warszawy straciła pracę w Siedlcach; próbowała zarabiać jako opiekunka dziecięca, sprzedawała kwiaty ze swojego ogrodu (ogrodnictwo było jej hobby[9]), zajmowała się tworzeniem banerów reklamowych[9]. Przygotowywała się do poważnej operacji, zmarła nagle po podaniu anestetyków[9].

Upamiętnienie

Jerzy Prószyński na jej cześć nazwał nowy rodzaj pająków Katya(inne języki) od jej zdrobniałego imienia[10] oraz 3 gatunki opisanych przez siebie pająków: Aelurillus catherinae(inne języki), Chalcoscirtus catherinae(inne języki), Euophrys catherinae(inne języki)[11][12]. Andriej B. Nenilin(inne języki) upamiętnił ją w nazwie taksonu pająka Aelurillus andreevae(inne języki) opisanego w 1986 roku[12]. W 1995 roku Władimir Owczarenko(inne języki), Norman I. Platnick oraz Jurij Marusik opisali gatunek pająka Parasyrisca andreevae(inne języki)[12]. Rosyjski arachnolog Dmitrij Łogunow(inne języki) w 1996 nazwał odkrytego pająka Phlegra andreevae(inne języki)[12]. Kiriłł Michajłow(inne języki) w 1996 roku zaproponował nazwę naukową Tarentula andreevae dla gatunku pająka Alopecosa kronebergi(inne języki)[12]. Nowy gatunek kosarza Wojciech Staręga i Nataly Snegovaya(inne języki) nazwali Homolophus andreevae(inne języki) w 2008 roku[12]. Izraelski arachnolog Sergey L. Zonstein(inne języki) na jej cześć nazwał opisany w 2018 roku przez siebie gatunek pająka: Anemesia andreevae(inne języki)[13].

Dorobek naukowy

Opisała 33 gatunki pająków[3] (kilkanaście gatunków razem z Wiktorem Pietrowiczem Tyszczenką(inne języki)[14]), m.in. Mogrus antoninus(inne języki) – epitet gatunkowy został wybrany na cześć jej matki[2] (zob. lista taksonów opisanych przez Katarzynę Andrejewę-Prószyńską). Jej monografia o pająkach Tadżykistanu z 1976 roku nadal pozostaje jedyną wyczerpującą temat pozycją na temat pająków Azji Środkowej[15].

Wybrane publikacje

  • Фауна и зонально-экологическое распределение пауков Таджикистана (trb. Fauna i zonalno-ekołogiczeskoje raspriedielenije paukow Tadżykistana; rozprawa kandydacka; 1971)[5]
  • Distribution and ecology of spiders (Aranei) in Tadjikistan („Fragmenta Faunistica”, 1975)[16]
  • Пауки Таджикистана. Фауна и зонально-экологическое распределение (trb. Pauki Tadżykistana. Fauna i zonalno-ekołogiczeskoje raspriedielenije; 1976)[5] – monografia wydana kosztem autorki[9]

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Prószyński 2008 ↓, s. 215.
  2. ↑ a b Prószyński 2008 ↓, s. 216.
  3. ↑ a b c d e f g h Prószyński 2008 ↓, s. 217.
  4. ↑ a b c d e f g h Prószyński 2008 ↓, s. 218.
  5. ↑ a b c Prószyński 2008 ↓, s. 222.
  6. ↑ Prószyński 2008 ↓, s. 220.
  7. ↑ a b c d Prószyński 2008 ↓, s. 219.
  8. ↑ FranciszekF. Gryciuk FranciszekF., Wyższa Szkoła Pedagogiczna w latach 1974-1977 [online], s. 8 .
  9. ↑ a b c d Prószyński 2008 ↓, s. 221.
  10. ↑ JerzyJ. Prószyński JerzyJ., Christa L.Ch.L. Deeleman-Reinhold Christa L.Ch.L., Description of some Salticidae (Araneae) from the Malay Archipelago I. Salticidae of the Lesser Sunda Islands, with comments on related species, „Arthropoda Selecta”, 19 (3), 2010, s. 169, ISSN 0136-006X  (ang.).
  11. ↑ JerzyJ. Prószyński JerzyJ., Salticidae (Araneae) of the Levant, „Annales Zoologici”, 53 (1), Warszawa 2003, s. 25, 44, 49, ISSN 0003-4541  (ang.).
  12. ↑ a b c d e f Prószyński 2008 ↓, s. 223.
  13. ↑ Anemesia andreevae Zonstein 2018, sp. nov. - Plazi TreatmentBank [online], treatment.plazi.org [dostęp 2023-03-18]  (ang.).
  14. ↑ A.A.A.A. Stekolnikov A.A.A.A., Professor Victor P. Tyshchenko (1937–1986) and his contribution to Russian arachnology, „Arthropoda Selecta”, 1 (Special Issue), 2003, s. 12, ISSN 0136-006X .
  15. ↑ Kirill GlebovichK.G. Mikhailov Kirill GlebovichK.G., A brief historical overview of the development of arachnology in Russia, „Arthropoda Selecta”, 1 (Special Issue), 2004, s. 30, ISSN 0136-006X .
  16. ↑ Ekaterina Mihajlovna (1941-2008)E.M.(1. 2. ) Andreeva Ekaterina Mihajlovna (1941-2008)E.M.(1. 2. ), Distribution and ecology of spiders (Aranei) in Tadjikistan, „Fragmenta Faunistica”, 20 (19), 1975, s. 323–352, DOI: 10.3161/00159301FF1975.20.19.323 [dostęp 2023-03-18] .

Bibliografia

  • JerzyJ. Prószyński JerzyJ., In memory of Ekaterina Mikhailovna Andreeva, „Arthropoda Selecta”, 17 (3–4), 2008, ISSN 0136-006X .
  • VIAF: 311257957
  • LIBRIS: qn24zk582rf62pq
  • PLWABN: 9812829021505606
  • NUKAT: n2007111917