Kolej wąskotorowa Antonówka – Zarzeczne

Linia
Kolej wąskotorowa Antonówka – Zarzeczne
Вузькоколійна залізниця Антонівка – Зарічне
Mapa przebiegu linii kolejowej
Dane podstawowe
Lokalizacja

Antonówka – Zarzeczne

Zarządca

Kolej Lwowska

Długość

106,6 km

Rozstaw szyn

750 mm

Zdjęcie LK
Historia
Rok otwarcia

1905

Multimedia w Wikimedia Commons

Kolej wąskotorowa Antonówka – Zarzeczne (ukr.: Вузькоколійна залізниця Антонівка – Зарічне) – kolej wąskotorowa w obwodzie rówieńskim na Ukrainie. Jest częścią Kolei Lwowskiej. Znajduje się na linii Antonówka – Zarzeczne. Najdłuższa kolej wąskotorowa w Europie, która przetrwała do dziś.

Kolej wąskotorowa Antonówka – Zarzeczne jest popularnie nazywana «Pojizdok» lub «Kukuszka», rzekomo dlatego, że lokomotywy serii KU były tu używane do lokomotyw serii TU[potrzebny przypis].

Historia

W latach 1904–1905 powstała kolej wąskotorowa przeznaczona do wywozu drewna (kolej leśna). Miała rozstaw szyn 750 mm. Wychodziła ona z Antonówki i dochodziła do Wydymeru, gdzie rozgałęziała się na linię północną i południową. Linia północna biegła przez Chinocze i Cichowierz do Kochockiej Woli. Linia południowa zaś prowadziła przez Grabinę i Stepań oraz Postojno do Klewania. W 1908 roku zbudowano odgałęzienie od Stepania do Niemowicz. Od 1910 roku linia północna była eksploatowana przez rosyjskie wojska kolejowe[1].

W trakcie I wojny światowej powstała linia Kuchocka Wola – Rudka. W 1918 roku wojska niemieckie zbudowały linię Chinocze – Dąbrownica[1].

W 1922 roku kolej przejęło Ministerstwo Kolei Żelaznych. W tym samym roku uruchomiono linię północną (Antonówka – Chinocze – Kuchocka Wola) oraz odgałęzienie do Dąbrowicy. Kursowały pociągi pasażerskie i towarowe. Linii południowej nie przywrócono do ruchu[1].

W 1926 roku kolej wyremontowano i przebudowano[1][2].

W dwudziestoleciu międzywojennym planowano przedłużyć kolej z Kuchockiej Woli do Lubieszowa (na Poleskiej Kolei Wąskotorowej), planów tych jednak niezrealizowano[2].

W latach 1939–1941 kolej okupowali Sowieci, natomiast w latach 1941–44 Niemcy. Podczas wojny kolej została zniszczona. W 1945 roku kolej włączono do Ukraińskiej SRR[1][2].

W 1946 roku przywrócono ruch pasażerski i towarowy[1].

W 1952 roku zamknięto linię Chinocze – Dąbrowica. Rozebrano ją w 1958 roku[1]. Zlikwidowano też linie z Cichowierza do Kucheckiej Woli[2].

W 1964 roku wybudowano odgałęzienie z Cichowierza przez Łoknicę do Zarzecznego[1].

W 1972 roku rozpoczęto wprowadzanie spalinowozów. W 1980 roku wycofano z ruchu ostatnie parowozy[2].

W 1991 roku zawieszono przewozy towarowe[1].

Teren, przez który przebiega linia kolejowa jest bardzo malowniczy: lasy, pola, bagna, jeziora – dlatego obecnie prowadzona jest wycieczka wąskotorowa dla turystów ukraińskich i zagranicznych[3].

W projekcie multimedialnym z 2007 roku «Siedem Cudów Równego» kolej wąskotorowa Antonówka – Zarzeczne zajęła I miejsce[4].

Specjalny projekt rad rejonowych Włodzimierza i Zarzecznego pod warunkową nazwą «Poliśkyj Tramwaj» został zwycięzcą ogólnoukraińskiego konkursu projektów i programów samorządu lokalnego (2008). Jego szacunkowy koszt to 730 tysięcy hrywien. Na koszt projektu stworzono stronę internetową, opublikowano produkty reklamowe, w Antonowce odbył się festiwal Bursztynowy Szlak, otwarto muzeum kolei wąskotorowej. Planują stworzyć samochody hotelowe dla turystów w Antonowce. Każdy z 15 przystanków będzie oryginalnie wyposażony. Na przykład we Włodzimierzu powstanie skansen bursztynu, a w nowym kościele kanonicznym bursztynowy ikonostas[3].

Pod koniec czerwca 2010 r. świętowano 115-lecie kolei wąskotorowej. Na uroczystościach w Antonówce obecni byli liczni przedstawiciele elity obwodu rówieńskiego oraz goście zagraniczni.

Od 18 marca 2020 r., kursowanie kolei jest zawieszone i prawdopodobnie pozostanie ona nieczynna[5][6].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i CarlheinzC. Becker CarlheinzC. i inni red., Koleje wąskotorowe na Kresach Wschodnich II Rzeczpospolitej Polskiej, Wydanie I, Poznań: Kolpress, 2020, s. 220–227, ISBN 978-83-943075-9-2, OCLC 1204361277 [dostęp 2024-09-04] .
  2. ↑ a b c d e PawełP. Korcz PawełP., RyszardR. Pyssa RyszardR. (red.), Atlas kolei wąskotorowych, 1. wydanie, Poznań: Kolpress, 2019, s. 142, ISBN 978-83-943075-2-3, OCLC 1241634519 [dostęp 2024-09-04] .
  3. ↑ a b Інна Омелянчук. У Європу  – на «Поліському трамваї» // Урядовий кур'єр, № 15, 27.01.2011.
  4. ↑ Телеканал «Рівне 1». Визначено сім чудес Рівненщини.
  5. ↑ Вузькоколійка «Кукушка» на Рівненщині може назавжди зникнути.
  6. ↑ Stopniowa likwidacja ukraińskich wąskotorówek [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-09-04]  (pol.).

Linki zewnętrzne

  • Poleska wąskotorówka: bursztynowy szlak
  • Dla jednych jest oknem na świat, inni wysłaliby ją na złom. Wsiadamy do jedynej takiej kolejki w Europie (FOTOREPORTAŻ)
  • «Поліський трамвай». Сайт вузькоколійної залізниці. polissya-tourism.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-05)].
  • Залізничне перехрестя. Антонівка  – Зарічне
  • Рівненщина від А до Я. Вузькоколійна залізниця «Антонівка-Зарічне» (Володимирецький-Зарічненський райони)
  • 7 чудес Рівненщини: Вузькоколійна залізниця «Антонівка-Зарічне» (репортаж телеканалу «Рівне 1»)
  • Вузькоколійна залізниця «Антонівка-Зарічне» (репортаж телеканалу «Рівне 1» у кращій якості)
  • Фотозвіт з подорожі Поліською вузькоколійкою
  • Фотозвіт велотуристів з Білорусі. Якісні фото
  • Цікавий звіт білоруського автостопщика про подорож до Поліської вузькоколійки
  • Зустрінемось на «Бурштиновому шляху» // Україна молода, № 89, 21.06.2012
  • Поліський трамвай на сайті «This is Ukraine»
  • Поліський трамвай на сайті «Електронна бібліотека України». uateka.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-29)].
  • Поліський трамвай на польському сайті