Konstrukcja (językoznawstwo)

Konstrukcja – w jednym ze znaczeń: struktura wszelkich jednostek językowych: wyrazów, grup wyrazowych, zdań, tekstów[1]. Według innej definicji konstrukcja to wewnętrzna organizacja jednostki gramatycznej, będąca wynikiem zestawienia syntagmatycznego, tj. zestawieniem jednostek o zgodnych funkcjach gramatycznych. Na tak rozumianą konstrukcję mogą składać się np.: podmiot + orzeczenie + dopełnienie; zaimek dzierżawczy + rzeczownik. Konstrukcja przybiera charakter homonimiczny, gdy można ją interpretować na więcej niż jeden sposób. Na przykład wyrażenie dobrzy uczniowie i nauczyciele można zrozumieć jako dobrzy uczniowie + dobrzy nauczyciele bądź jako dobrzy uczniowie + nauczyciele[2].

W rozumieniu gramatyki tradycyjnej: budowa jakiegoś wyrażenia językowego, najczęściej wyrazu lub części zdania[1]. W terminologii amerykańskiej szkoły strukturalistycznej: każde znaczące połączenie jednostek językowych w pewną całość. W tym sensie konstrukcję tworzy wyraz jako grupa morfemów, fraza jako grupa wyrazów, zdanie jako grupa fraz lub grupa zdań składowych[1]. W teorii gramatyki generatywnej: relacja między składnikami, które tworzą odrębne gałęzie w drzewie derywacyjnym, ale bezpośrednio dzielą węzeł dominujący[1].

Przypisy

Zobacz hasło konstrukcja w Wikisłowniku
  1. ↑ a b c d Polański 1999 ↓, s. 312.
  2. ↑ Mistrík 1993 ↓, s. 245.

Bibliografia

  • JozefJ. Mistrík JozefJ., Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758  (słow.).
  • KazimierzK. Polański KazimierzK. (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. 2, Wrocław: Ossolineum, 1999, ISBN 83-04-04445-5, OCLC 835934897 .