Kopalnia Dąbrówka

Kopalnia Dąbrówka
Ilustracja
Pozostałości zabudowań kopalni w 2017 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Siedziba

Piekary Śląskie-Dąbrówka Wielka

Data założenia

1967

Data likwidacji

1990

Położenie na mapie Piekar Śląskich
Mapa konturowa Piekar Śląskich, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Kopalnia Dąbrówka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kopalnia Dąbrówka”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kopalnia Dąbrówka”
Ziemia50°20′57,1″N 19°01′14,2″E/50,349194 19,020611

Kopalnia Dąbrówka[1][2][3] – podziemna kopalnia rud cynku, założona w 1967 roku, która prowadziła eksploatację od 1968 do grudnia 1989 roku[4]. Znajdowała się na terenie obecnych Piekar Śląskich-Dąbrówki Wielkiej[5][2], stanowiła część Zakładów Górniczo-Hutniczych Orzeł Biały[6]; była ostatnią czynną kopalnią rud cynkowo-ołowiowych w rejonie bytomsko-tarnogórskim[7][8][9][4].

Historia

Zakład górniczy Dąbrówka (tzw. Nowy Rejon Dąbrówka[10]) miał stanowić bazę surowcową dla Huty Cynku Miasteczko Śląskie[2] w Miasteczku Śląskim, którą budowano od 1960 roku[11]. Budowę kopalni rozpoczęto w 1967 roku[12][13], eksploatacja została rozpoczęta w 1968 roku[5]. Kopalnia znajdowała się w byłym obszarze górniczym Brzeziny[14]. Triasowe[9] złoże zostało udostępnione dwoma upadowymi[10], schodzącymi na głębokość 64 metrów[2]. Ponadto wyrobiska łączyły kopalnię Dąbrówka z kopalnią Orzeł Biały[5]. Od 1971 roku urobek ładowano pojazdami spalinowymi[6] ŁK-1, które zastąpiły wcześniej stosowane ładowarki zgarniakowe (tzw. skrepery)[15], co zadecydowało o wybieraniu złoża systemem filarowo-komorowym[16]. Następnie urobek był przewożony wozami samowyładowczymi typu Granby do zbiorników dołowych, a z nich taśmociągami na zwały albo załadowywano go do wagonów kolejowych, które kierowano do Huty Cynku Miasteczko Śląskie[17].

W 1973 roku rozpoczęto eksploatację[13]; podjęto wydobycie rudy blendowej o stosunkowo wysokiej zawartości cynku[2] (szacowana zawartość cynku w rudzie na poziomie 4,2%, ołowiu – 1,2%[18]), która była poddawana dalszej obróbce w bytomskim Zakładzie Przeróbki Marchlewski[19]. Wcześniej poprzez budowę kopalni dążono do wzrostu wydobycia rudy galmanowej w kombinacie Orzeł Biały[1].

Eksploatacja była prowadzona do grudnia 1989 roku[4][20][9] (według innych źródeł prace wstrzymano w 1987 roku[7][13]). Kopalnia została zlikwidowana w 1990 roku[3][21], wyczerpaniu uległy zasoby bilansowe[9]; na zamknięcie kopalni miała również wpływ likwidacja procesu przewałowego produkcji tlenku cynku z rud galmanowych w Hucie Cynku Miasteczko Śląskie[22]. Po zamknięciu kopalni, wyłącznie pozabilansowe zasoby pozostałego złoża rud cynku i ołowiu Dąbrówka Wielka oszacowano na 23 187 000 m³ (według stanu na 2001 rok)[23].

Na terenie dawnej kopalni powstały siedziby różnych przedsiębiorstw, np. punkt zbierania surowców wtórnych[24].

Przypisy

  1. ↑ a b Grabania 1969 ↓.
  2. ↑ a b c d e Majorczyk 1985 ↓, s. 75.
  3. ↑ a b Niezabitowska 1995 ↓.
  4. ↑ a b c Kropka 2009 ↓.
  5. ↑ a b c Pradela, Solarski 2013 ↓.
  6. ↑ a b Nadolski 2011 ↓.
  7. ↑ a b Kotucha 2008 ↓, s. 35.
  8. ↑ Majorczyk 1985 ↓, s. 27.
  9. ↑ a b c d Krzanowska i inni 2004 ↓, s. 20.
  10. ↑ a b Kotucha 2008 ↓, s. 31.
  11. ↑ Nasza historia. Huta Cynku Miasteczko Śląskie. [dostęp 2017-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-31)].
  12. ↑ Kropka, Respondek 2000 ↓, s. 731.
  13. ↑ a b c Janusz Girczys, Jolanta Sobik-Szołtysek: Odpady przemysłu cynkowo-ołowiowego. Częstochowa: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, 2002, s. 24, seria: Monografie nr 87. ISBN 83-7193-175-1.
  14. ↑ Kropka, Respondek 2000 ↓, s. 729.
  15. ↑ Majorczyk 1985 ↓, s. 90.
  16. ↑ Majorczyk 1985 ↓, s. 88.
  17. ↑ Majorczyk 1985 ↓, s. 91.
  18. ↑ Krzanowska i inni 2004 ↓, s. 18.
  19. ↑ Majorczyk 1985 ↓, s. 76.
  20. ↑ Studium ↓, s. 43.
  21. ↑ Studium ↓, s. 16.
  22. ↑ Tadeusz Smakowski, Ewa Lewicka: Produkcja i rynek cynku oraz perspektywy ich rozwoju. W: Surowce metaliczne : cynk, ołów. Roman Ney (red.). Kraków: Centrum PPGSMiE PAN, 1997, s. 128, seria: Surowce Mineralne Polski. ISBN 83-86286-88-1.
  23. ↑ Krzanowska i inni 2004 ↓, s. 14.
  24. ↑ Punkty zbierania surowców wtórnych w Piekarach Śląskich. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Miasta Piekary Śląskie, 2013. [dostęp 2017-09-27].

Bibliografia

  • Marek Grabania: W Polsce Ludowej. 4. Przemysł. W: Tarnowskie Góry. Zarys rozwoju powiatu. Henryk Rechowicz (oprac.). Katowice: Śląsk, 1969, s. 348.
  • Janusz Kropka, Janusz Respondek. Problemy hydrogeologiczno-górnicze systemu centralnego odwadniania wyrobisk górniczych zlikwidowanych kopalń rud cynku i ołowiu w niecce bytomskiej. „Przegląd Geologiczny”. 48 (8), 2000. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. ISSN 0033-2151. 
  • Janusz Kropka. Zmiany w dopływie wody do centralnej pompowni Bolko w Bytomiu. „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego”. 436 (9/2), s. 302, 2009. ISSN 0867-6143. 
  • Roman Majorczyk: Historia górnictwa kruszcowego w rejonie Bytomia. Bytom: 1985.
  • Przemysław Nadolski: Hasło: Dąbrówka. W: Encyklopedia Piekar Śląskich: Brzeziny Śląskie, Brzozowice, Dąbrówka Wielka, Kamień, Kozłowa Góra, Piekary (Niemieckie, Wielkie, Śląskie), Szarlej. Grzegorz Grzegorek, Marzena Wzientek, Beata Witaszczyk (red.). Katowice: Prasa i Książka Grzegorz Grzegorek, 2011, s. 78, seria: Małe Encyklopedie Małych Ojczyzn. ISBN 978-83-933665-3-8.
  • Ewa Niezabitowska. Górnośląskie projekty restrukturyzacji przemysłu. „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Architektura”. 25 (1263), s. 29, 1995. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. 
  • Władysław Kotucha: Brzeziny Śląskie: rys historyczny. Krzeszowice: Kubajak, 2008. ISBN 978-83-87971-92-2.
  • Anna Krzanowska i inni: Objaśnienia do mapy geośrodowiskowej Polski. 1:50 000. Arkusz Bytom (910). Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny, 2004.
  • Alicja Pradela, Maksymilian Solarski. Rozwój górnictwa rud cynku i ołowiu w bytomsko-tarnogórskim rejonie złożowym od końca XVIII wieku do czasów współczesnych. „Z Badań nad Wpływem Antropopresji na środowisko”. 14, s. 48, 2013. Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego. ISSN 1895-6777. 
  • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Piekary Śląskie. Załącznik nr 1 do uchwały nr XLVI/593/14 Rady Miasta Piekary Śląskie z dnia 25 września 2014 r..