Korzeniówka pospolita
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | wrzosowce | ||
Rodzina | wrzosowate | ||
Rodzaj | korzeniówka | ||
Gatunek | korzeniówka pospolita | ||
Nazwa systematyczna | |||
Monotropa hypopitys L. Sp. pl. 1:387. 1753 | |||
|
Korzeniówka pospolita[3] (Monotropa hypopitys) – gatunek z rodziny wrzosowatych (czasem włączany do wyodrębnianej rodziny korzeniówkowatych Monotropaceae). Występuje w strefie umiarkowanej na całym niżu w Europie (w Polsce na całym obszarze), spotkać można ją również w Azji, Ameryce Północnej i Środkowej[4]. Znana też jako korzeniówka owłosiona[5].
Morfologia
- Pokrój
- Roślina bezzieleniowa, wysokości 15–30 cm.
- Łodyga
- Bladożółte, woskowate, kruche łodygi wyrastające bezpośrednio z gleby, obrośnięte liśćmi,
- Kłącze
- Rozgałęzione, mięsiste, o zapachu wanilii. Wyrastające z nich korzenie są pozbawione włośników.
- Liście
- Żółtawe lub białawe, nie są organami asymilacyjnymi – nie zawierają chlorofilu, mogą zmieniać kolor na ciemnobrązowy. Liście są łuskowate i zredukowane, przylegające do łodygi.
- Kwiaty
- Dzwonkowate, kubkowate, stulone, osadzone na bardzo krótkich szypułkach, zebrane w szczytowe, jednostronnie zwisłe grono na końcu łodygi. Kwiaty są obupłciowe, promieniste, zróżnicowane na kielich i koronę. Płatków jest dwa razy mniej niż pręcików, a słupek jeden, górny, przeważnie zbudowany z 5 owocolistków, zalążnia podzielona na komory, przekształca się po zapyleniu w jagodę lub suchą torebkę. Nasiona są drobne, ze słabo wykształconym zarodkiem. Przekwitłe kwiaty usychają, lecz nie opadają, okrywając torebki z nasionami.
Biologia i ekologia
Bylina. Występuje zwykle w miejscach cienistych i wilgotnych, w których gleba ma grubą warstwę próchnicy. Występuje w lasach zarówno liściastych, jak i iglastych. Jest myko-heterotrofem – odżywia się dzięki związkom z tkankami grzybów. Ich strzępki obrastają bardzo dokładnie korzenie rośliny, które wnikają za pomocą ssawek do komórek skórki. Ssawka dochodzi do jądra komórkowego, później jej koniec pęka, a roślina trawi zawartość. W ten sposób korzeniówka pospolita zaopatruje się w potrzebne do rozwoju związki organiczne. Nie do końca rozwiązanym problemem jest, czy grzyb pobiera je z gleby, czy od innych roślin. Grzyb może jednocześnie prowadzić mikoryzę z korzeniówką pospolitą oraz z drzewami. Część składników, które pobiera od tych drzew, przekazuje korzeniówce. W takim przypadku byłaby więc pasożytem pośrednim drzew leśnych. Korzeniówka pospolita kwitnie w okresie letnim, od czerwca do sierpnia.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-13] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-08-25].
- ↑ Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 332. ISBN 83-01-00129-1.
Bibliografia
- MartinM. Červenka MartinM. i inni, Świat roślin skał i minerałów, EwaE. Siatkowska (tłum.), JindřichJ. Krejča (ilustr.), Warszawa: Multico, 1993, ISBN 83-7073-035-3 .
- AlicjaA. Szweykowska AlicjaA., JerzyJ. Szweykowski JerzyJ., Słownik botaniczny, Warszawa: Wiedza Powszechna .
- M.M. Poruba M.M. i inni, Przewodnik las, Warszawa: Multico, 1993 .
- SNL: vaniljerot
- BioLib: 38997
- EoL: 486252
- EUNIS: 178803
- Flora of China: 200016135
- Flora of North America: 200016135
- FloraWeb: 3764
- GBIF: 8249145
- identyfikator iNaturalist: 59986
- IPNI: 163883-2
- ITIS: 894526
- NCBI: 176248
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2372112
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:163883-2
- Tela Botanica: 42910
- identyfikator Tropicos: 26800126
- USDA PLANTS: MOHY3
- CoL: 449T3