Kuskus plamisty

Kuskus plamisty
Spilocuscus maculatus
(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803)[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

ssaki niższe

Nadrząd

torbacze

Rząd

dwuprzodozębowce

Podrząd

workolotokształtne

Rodzina

pałankowate

Podrodzina

pałanki

Rodzaj

kuskus

Gatunek

kuskus plamisty

Synonimy
  • Phalangista maculata É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803[1]
  • Balantia variegata Oken, 1816[2]
  • Phalangista variegata Schinz, 1821[3]
  • Phalangista chrysorrhous Temminck, 1824[4]
  • Cuscus chrysorrhous var. Goldiei Ramsay, 1877[5]
  • Spilocuscus tardus K.M. Helgen, 2007[6]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[7]

najmniejszej troski
Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Kuskus plamisty[8] (Spilocuscus maculatus) – gatunek ssaka z podrodziny pałanek (Phalangerinae) w obrębie rodziny pałankowatych (Phalangeridae), przypominający wyglądem małpiatkę.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1803 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Phalangista maculata[1]. Miejsce typowe to według oryginalnego opisu to „Moluki” (fr. Les Moluques), Indonezja[9][10]. Geoffroy Saint-Hilaire oparł swój opis na osobniku nazywanym jako „Phalanger mâle de Buffon” (numer katalogowy n° CCCXVIII) lecz obecnie w kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu nie znajduje się taki okaz[11].

Taksonomia S. maculatus jest niestabilna i w jego obrębie może istnieć więcej niż jeden gatunek[9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World przedstawicieli z kontynentalnej Nowej Gwinei i Moluków określają jako S. maculatus, ale istnieją bardzo znaczne różnice między różnymi populacjami regionalnymi[9]. Obszerne przeglądy taksonomiczne tej grupy są w toku i do ich zakończenia nie rozpoznano tu żadnych podgatunków uznając ten gatunek za monotypowy[9].

Etymologia

  • Spilocuscus: gr. σπιλος spilos „plama”; rodzaj Cuscus Illiger, 1811 (pałanka)[12].
  • maculatus: łac. maculatus „cętkowany, plamisty”, od maculare „mieć plamki”, od macula „plamka”[13].

Zasięg występowania

Kuskus plamisty występuje na Nowej Gwinei, włącznie z wyspami Yapen, Mios Num i Roon w Zatoce Cenderawasih, wyspami Karkar i Walis na północnym wybrzeżu, wyspami Raja Ampat, Salawati, Sorong i Misool, wyspami Samarai i Dufaure oraz Wyspami Aru. Występuje na wielu wyspach środkowych i południowych Moluków (Seram, Ambon, Pulau Pandjang, Buru oraz archipelagi Tayandu i Kai). Został introdukowany na wyspę Selayar między Celebes i Flores (zachodnia granica występowania gatunku) oraz istnieją niejasne obserwacje z Flores i Celebes, które mogą również odnosić się do populacji z Selayar. Gatunek ten został również najwyraźniej introdukowany na Mussau (Wyspy Świętego Macieja, północno-wschodni Archipelag Bismarcka) w czasach prehistorycznych oraz na wyspę Nowa Irlandia (Archipelag Bismarcka) w XX wieku[14][9].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 42–74 cm, długość ogona 38,5–70,7 cm; masa ciała 2,4–6,1 kg[14][15]. Ma podłużne ciało z chwytnymi, krótkimi kończynami.Długi chwytny ogon do 48 cm, umożliwia przemieszczanie się po drzewach. Część chwytna ogona pozbawiona owłosienia[16]. Posiada wydłużony pysk, duży nos i oczy z charakterystycznymi pionowymi źrenicami. Ma krótką, gęstą, sierść w kolorach: białym, brązowym lub czerwonawym z wyraźnymi ciemniejszymi plamkami.

Ekologia

Prowadzi nocny, samotny tryb życia. W dzień śpi skulony między drzewami lub w dziupli. Bardzo rzadko schodzi na ziemię w celu przekroczenia szerokich luk między drzewami, jednak wiąże się to dla niego z dużym ryzykiem[17]. Odżywia się owadami, liśćmi, gadami, ptasimi jajami i owocami (szczególnie bananami). Ma łagodne usposobienie, więc często jest hodowany jako zwierzę domowe, nie wykazuje jednak przywiązania do właściciela[16].

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)[7].

Przypisy

  1. ↑ a b c É. Geoffroy Saint-Hilaire: Catalogue des Mammifères du Museum National d’histoire naturelle. Paris: 1803, s. 149. (fr.).
  2. ↑ L. Oken: Lehrbuch der Naturgeschichte. T. 3. Cz. 2. Jena: August Schmid, 1816, s. 1125. (niem.).
  3. ↑ H.R. Schinz: Das Thierreich, eingetheilt nach dem Bau der Thiere als Grundlage ihrer Naturgeschichte und der vergleichenden Anatomie von den Herrn Ritter von Cuvier. Cz. 1: Säugethiere und Vögel. Stuttgart und Tübingen: in der J.G. Cotta’schen Buchhandlung, 1821, s. 265. (niem.).
  4. ↑ C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. T. 1. Paris: 1824, s. 12. (fr.).
  5. ↑ E.P. Ramsay. Notes on a collection of birds from Port Moresby; with descriptions of some new species. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. 1, s. 395, 1876. (ang.). 
  6. ↑ K.M.K.M. Helgen K.M.K.M., A reassessment of taxonomic diversity and geographic patterning in the Melanesian mammal fauna, [w:] Praca doktorska [online], University of Adelaide, 2007, s. 262  (ang.).
  7. ↑ a b T.T. Leary T.T. i inni, Spilocuscus maculatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-09]  (ang.).
  8. ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 12. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  9. ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 82. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  10. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Spilocuscus maculatus (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-04]. (ang.).
  11. ↑ F. de Beaufort. Catalogue des types de mammifères du Muséum national d'Histoire naturelle, Paris. VI. Monotremata. — VII. Marsupialia. „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 2e Série. 38 (5), s. 527–528, 1966. (fr.). 
  12. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 642, 1904. (ang.). 
  13. ↑ maculatus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-04]  (ang.).
  14. ↑ a b K. Helgen & S. Jackson: Family Phalangeridae (Cuscuses, Brush-tailed Possums and Scaly-tailed Possum). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 496–497. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  15. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 56. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  16. ↑ a b А. Брэм: Жизнь животных. Том 1. Млекопитающие. 1992, s. 213-214.
  17. ↑ Heinsohn 2002 ↓, s. 243-246.

Bibliografia

  • T. Heinsohn. Observations of probable camouflaging behaviour in a semi-commensal common spotted cuscus Spilocuscus maculatus maculatus (Marsupialia: Phalangeridae) in New Ireland, Papua New Guinea. „Australian Mammalogy”. 24 (2), s. 243-246, 2002. (ang.). 
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 323851
  • GBIF: 2440241
  • identyfikator iNaturalist: 42852
  • ITIS: 552690
  • NCBI: 175810
  • CoL: 4Z3N8