Lajos Batthyány
| Ten artykuł od 2023-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Lajos Batthyány. Obraz olejny na płótnie Miklósa Barabása (1840) | |||
Data i miejsce urodzenia | 10 lutego 1807 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 6 października 1849 | ||
1. Premier Węgier | |||
Okres | od 17 marca 1848 | ||
Przynależność polityczna | Ellenzéki Párt | ||
Poprzednik | – | ||
Następca | |||
|
Lajos Batthyány (ur. 10 lutego 1807 w Preszburgu, zm. 6 października 1849 w Peszcie) – hrabia, członek starej, szlacheckiej rodziny Batthyány. Pierwszy premier Węgier w roku 1848.
Życiorys
Lajos Batthyány chciał początkowo jako młody mężczyzna robić karierę wojskową, jednak już 1827 zmienił zdanie, opuścił wojsko i zajął się zarządzaniem swoimi dobrami i studiowaniem prawa, kończąc studia złożonym w Zagrzebiu egzaminem końcowym.
Od 1830 brał udział jako członek koła magnatów w posiedzeniach parlamentu węgierskiego w Bratysławie. 4 grudnia 1834 poślubił Antonię z domu Zichy de Vazsonkeö. Batthyány walczył o prawa węgierskiego narodu do niepodległości, własnego rządu i konstytucji. Cel ten chciał osiągnąć na drodze reform i rokowań z Austriakami, kierując się przykładem Istvána Széchenyiego, a nie Lajosa Kossutha.
W 1848 życzenia narodu węgierskiego zostały przedstawione cesarzowi Austrii i królowi Węgier Ferdynandowi I. Jednocześnie wybrano Batthyánya na pierwszego premiera niezależnych Węgier. Militarna odpowiedź Austrii padła 9 września, kiedy to ok. 350 tysięczne siły interwencyjne Rosji, Chorwacji i Austrii wkroczyły do Węgier. W kleszczach między rosyjskimi wojskami z północy i wschodu, chorwackimi pod dowództwem hrabiego Jelacicia z południa i austriackimi pod wodzą marszałka Alfreda von Windisch-Graetz z zachodu został zdławiony węgierski ruch wolnościowy, a Węgry stały się ponownie częścią monarchii Habsburgów. Po klęsce wojny o niepodległość ok. 4900 węgierskim oficerom i żołnierzom udało się uciec do Imperium Osmańskiego, 13 węgierskich generałów i oficerów w Aradzie i samego Batthyánya (jako byłego premiera) w Peszcie skazano na śmierć i 6 października 1849 wyroki wykonano. Jedna z legend, którą według węgierskiego historyka Róberta Hermanna, stworzyli handlarze winem, mówi, że jakoby po egzekucji austriaccy oficerowie stuknęli się na toast piwem i w związku z tym stukanie się piwem na Węgrzech jest do dziś źle widzianym i obraźliwym gestem. Prawdą natomiast jest, iż 6 października 1849 r. był na Węgrzech dniem żałoby narodowej, a w miejscu egzekucji Batthyánya płonie do dziś wieczny ogień.
Zwłoki Batthyánya zostały złożone w krypcie kościoła Franciszkanów, a po Węgiersko-Austriackej ugodzie uroczyście przeniesione i pochowane 9 czerwca 1870 w mauzoleum na cmentarzu Kerepesi, niedaleko Dworca Wschodniego (Budapest Keleti) w Budapeszcie.
- p
- d
- e
Rząd Rewolucyjny (1848-1849) |
|
---|---|
Królestwo Węgier (1867-1918) |
|
Węgierska Republika Ludowa (1918-1919) Węgierska Republika Rad (1919) Rządy kontrrewolucyjne (1919) |
|
Węgierska Republika Ludowa (1919-1920) |
|
Królestwo Węgier (1920-1946) |
|
Republika Węgierska (1946-1949) |
|
Węgierska Republika Ludowa (1949-1989) |
|
Republika Węgierska (1989-2012) Węgry (od 2012) |
|
- PWN: 3875071
- Britannica: biography/Lajos-Count-Batthyany
- БРЭ: 1864694
- SNL: Lajos_Batthyány
- VLE: lajos-batthyany
- DSDE: Lajos_Batthyány