Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Belgii
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Belgii – lista miejsc w Belgii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowioną na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętą przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowaną przez Belgię 24 lipca 1996 roku[2].
Obecnie (stan w 2023 roku) na liście znajduje się 16 obiektów: 15 dziedzictwa kulturowego i jeden o charakterze przyrodniczym[2].
Na belgijskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Belgia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się 15 obiektów (stan w roku 2021)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO
Zobacz multimedia związane z tematem: Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Belgii |
Poniższa tabela przedstawia belgijskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[3] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Wpisy transgraniczne
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 855 | Domy beginek we Flandrii Flemish Béguinages | KBe (ii)(iii)(iv) | 1998 | 13 średniowiecznych beginaży – siedzib zamkniętych wspólnot beginek, kobiet poświęcających się życiu religijnemu i działalności dobroczynnej, lecz nie związanych ślubami zakonnymi[5]. Beginaże we Flandrii to zespoły architektoniczne złożone z domów mieszkalnych, kościołów, budynków gospodarczych oraz terenów zielonych[6]. | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
856 | Cztery windy na Kanale Centralnym wraz z otoczeniem, La Louvrire i Le Roeulx (Hainault) The Four Lifts on the Canal du Centre and their Environs, La Louvière and Le Roeulx (Hainaut) | BeLa Louvière 50°29′15,0″N 4°10′32,8″E/50,487500 4,175781 | KBe (iii)(iv) | 1998 | Cztery windy dla statków (dźwigi hydrauliczne) z ok. 1900 roku na historycznym Kanale Centralnym w La Louvière[7]. Wraz z kanałem i związanymi z nim obiektami stanowią doskonały przykład krajobrazu przemysłowego końca XIX w.[7] Windy jako jedyne na świecie zachowały się w pierwotnym stanie i są używane do dziś[7]. | |||||||
857 | La Grand-Place w Brukseli La Grand-Place, Brussels | BeBruksela 50°50′48,3″N 4°21′08,7″E/50,846750 4,352417 | KBe (ii)(iv) | 1998 | Nieregularny, pięciokątny rynek w Brukseli, z zabudową, głównie XVII-wieczną, reprezentującą jednolity styl architektoniczny[8]. | |||||||
943 | Miejskie wieże strażnicze (beffroi) Belgii i Francji Belfries of Belgium and France | KBe (i)(ii)(iii)(iv) | 1999 2005 | Wpis wraz z Francją, obejmuje 33 wieże na terenie Begii (26 we Flandrii i 9 w Walonii) oraz 23 w północnej Francji[5]. | ||||||||
996 | Zabytkowe centrum Brugii Historic Centre of Brugge | BeBrugia 51°13′00″N 3°14′00″E/51,216667 3,233333 | KBe (ii)(iv)(vi) | 2000 | Doskonale zachowane średniowieczne miasto z zabudową gotycką[9]. | |||||||
1005 | Główne rezydencje miejskie zaprojektowane przez Victora Hortę w Brukseli Major Town Houses of the Architect Victor Horta (Brussels) | BeBruksela 50°49′41″N 4°21′44″E/50,828056 4,362222 | KBe (i)(ii)(iv) | 2000 | Cztery kamienice: Hôtel Tassel, Hôtel Solvay, Hôtel van Eetvelde oraz dom i pracownia architektoniczna Horty zaprojektowane przez belgijskiego architekta Victora Hortę (1861–1947), pioniera architektury secesyjnej[10]. | |||||||
1006 | Neolityczne kopalnie krzemienia w Spiennes (Mons) Neolithic Flint Mines at Spiennes (Mons) | BeMons 50°25′50,8″N 3°58′43,6″E/50,430770 3,978790 | KBe (i)(iii)(iv) | 2000 | Największy (100 ha) i najstarszy – z okresu neolitu – zespół kopalń krzemienia na terenie Europy[11]. Ich szczególny charakter wiąże się z różnorodnością zastosowanych rozwiązań technicznych oraz bezpośrednim połączeniem z osadą[11]. | |||||||
1009 | Katedra w Tournai Notre-Dame Cathedral in Tournai | BeTournai 50°36′23,3″N 3°23′20,2″E/50,606472 3,388944 | KBe (ii)(iv) | 2000 | Katedra z pierwszej połowy XII w., z wyjątkowo obszerną nawą romańską, bogatą dekoracją rzeźbiarską kapiteli, transeptem zwieńczonym pięcioma wieżami zwiastującymi styl gotycki i XIII-wiecznym chórem w czystym stylu gotyckim[12]. | |||||||
1185 | Zabytkowy zespół: dom, pracownie i muzeum rodów Plantin i Moretus Plantin-Moretus House-Workshops-Museum Complex | BeAntwerpia 51°13′06″N 4°23′52″E/51,218333 4,397778 | KBe (ii)(iii)(iv)(vi) | 2005 | Zabytkowy zespół obejmujący XVI-wieczne pracownie drukarskie Christophe'a Plantina (1514/1520–1589) i Jana Moretusa (1543–1610) – jedne z najstarszych na świecie, ich domy oraz muzeum poświęcone ich działalności[13]. | |||||||
1298 | Pałac Stocleta Stoclet House | BeBruksela 50°50′07,0″N 4°24′58,0″E/50,835278 4,416111 | KBe (i)(ii) | 2009 | Pałac projektu austriackiego architekta Josefa Hoffmana (1870–1956) wzniesiony w 1911 roku dla belgijskiego finansisty Adolphe’a Stocleta w stylu wiedeńskiej secesji[14]. Projekt bazujący na oszczędnym geometryzmie stanowi przełom w architekturze secesyjnej, zapowiadający styl art déco i modernizm[14]. Wnętrza pałacu zdobią dzieła Kolomana Mosera (1868–1918) i Gustava Klimta (1862–1918)[14]. | |||||||
1344 | Główne ośrodki górnicze Walonii Major Mining Sites of Wallonia | BeWalonia 50°26′07″N 3°50′18″E/50,435278 3,838333 | KBe (ii)(iv) | 2012 | Cztery ośrodki górnicze na obszarze o długości 170 km i szerokości od 3 do 15 km, rozciągającym się ze wschodu na zachód Belgii: kopalnia Grand-Hornu wraz z miasteczkiem robotniczym, zaprojektowanym przez Bruno Renarda (1781–1861) w pierwszej połowie XIX w., ośrodek Bois-du-Luc z jedną z najstarszych europejskich kopalni węgla z końca XVII w., kopalnie Bois du Cazier i Blegny-Mine[15]. | |||||||
1321 | Dzieła architektury Le Corbusiera The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement | BeAntwerpia 51°11′01,2″N 4°23′35,7″E/51,183667 4,393250 | KBe (i)(ii)(vi) | 2016 | Wpis wraz z Argentyną, Francją, Niemcami, Indiami, Japonią i Szwajcarią[16]. Obejmuje 17 budowli według projektów Le Corbusiera (1887–1965) – na terenie Belgii: Maison Guiette w Antwerpii[16]. | |||||||
1133 | Pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe | BeBruksela 50°46′00,0″N 4°25′35,7″E/50,766667 4,426583 | PBe (i)(ii)(vi) | 2007 2011 2017 | Wpis wraz z Albanią, Austrią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwacjcarią, Ukrainą i Włochami[17]. Od 2017 roku wpis obejmuje części lasu bukowego Forêt de Soignes[17]. | |||||||
1613 | Wspaniałe miasta uzdrowiskowe Europy The Great Spa Towns of Europe | Be 50°29′36″N 5°52′00″E/50,493333 5,866667 | KBe (ii)(iii) | 2021 | Wpis wraz z Austrią, Czechami, Francją, Niemcami, Wielką Brytanią i Włochami[18]. Obejmuje belgijskie uzdrowisko Spa[18]. | |||||||
1555 | Koloniën van Weldadigheid Colonies of Benevolence | Be 51°23′00″N 4°47′00″E/51,383333 4,783333 | KBe (ii)(iv) | 2021 | Wpis transgraniczny położony na terenie Belgii i Holandii[19]. Obejmuje kolonię w Wortel w Regionie Flamandzkim[19]. | |||||||
1567 | Miejsca pochówku i pamięci I wojny światowej (Front Zachodni) Funerary and memory sites of the First World War (Western Front) | Be | KBe (iii)(iv)(vi) | 2023 | Wpis wraz z Francją[20]. |
Obiekty na belgijskiej liście informacyjnej UNESCO
Poniższa tabela przedstawia obiekty na belgijskiej liście informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polska nazwa obiektu wraz z jej oryginałem na belgijskiej liście informacyjnej UNESCO;
- Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Wpisy transgraniczne
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 856 | Średniowieczne centrum Gandawy i dwa opactwa, które dały jemu początek Le noyau historique médiéval ou la 'Cuve' de Gand, et les deux abbayes qui sont à son origine[21] | BeGandawa 51°03′00″N 3°44′00″E/51,050000 3,733333 | KBe (ii)(iv) | 2002 | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
857 | Historyczne centrum Antwerpii Noyau historique d'Antwerpen -Anvers- de l'Escaut aux anciens remparts de vers 1250[22] | BeAntwerpia 51°13′00″N 4°24′00″E/51,216667 4,400000 | KBe (ii)(iv)(vi) | 2002 | ||||||||
1712 | Historyczne gmachy Katholieke Universiteit Leuven Leuven/Louvain, bâtiments universitaires, l'héritage de six siècles au sein du centre historique[23] | BeLeuven 50°52′40,8″N 4°42′00,0″E/50,878000 4,700000 | KBe (ii)(iii)(iv)(vi) | 2002 | ||||||||
5355 | Galeries Royales Saint-Hubert Les passages de Bruxelles / Les Galeries Royales Saint-Hubert[24] | BeBruksela 50°50′52″N 4°21′18″E/50,847778 4,355000 | KBe (ii)(iv) | 2008 | ||||||||
5356 | Dzieła architektury Henry'ego van de Velde L’œuvre architecturale d’Henry van de Velde[25] | BeBruksela 50°47′44,9″N 4°20′36,3″E/50,795806 4,343417 | KBe (i)(ii) | 2008 | ||||||||
5357 | Pałac Sprawiedliwości w Brukseli Le Palais de Justice de Bruxelles[26] | BeBruksela 50°50′12″N 4°21′06″E/50,836667 4,351667 | KBe (i) | 2008 | ||||||||
5358 | Hautes Fagnes Le plateau des Hautes-Fagnes[27] | BeLiège 50°32′40″N 6°04′40″E/50,544444 6,077778 | KBe (v) | 2008 | ||||||||
5359 | Rzymska droga z Bavay do Tongeren Le tronçon Bavay-Tongres de la chaussée romaine Boulogne-Cologne situe sur le territoire de la Région wallonne[28] | KBe (iii)(iv) | 2008 | |||||||||
5361 | Pałac biskupi w Liège Le palais de Princes Evêques de Liège[29] | BeLiège 50°38′45″N 5°34′24″E/50,645833 5,573333 | KBe (ii)(iii) | 2008 | ||||||||
5362 | Pole bitwy pod Waterloo Le champ de bataille de Waterloo, la fin de l’épopée napoléonienne[30] | BeBraine-l'Alleud Brabancja Walońska 50°40′31″N 4°24′39″E/50,675278 4,410833 | KBe (ii)(iii)(vi) | 2008 | ||||||||
5364 | Panorama bitwy pod Waterloo Le Panorama de la Bataille de Waterloo, exemple particulièrement significatif de «Phénomène de Panoramas»[31] | BeBraine-l'Alleud Brabancja Walońska 50°40′45″N 4°24′19″E/50,679167 4,405278 | KBe (ii)(iii)(vi) | 2008 | ||||||||
5365 | Cytadele nad Mozą Les citadelles mosanes[32] | BeRegion Waloński | KBe (ii) | 2008 | ||||||||
5623 | Park Narodowy Hoge Kempen Hoge Kempen Rural - Industrial Transition Landscape[33] | BeLimburgia Region Flamandzki 51°00′00″N 5°40′00″E/51,000000 5,666667 | K, PBe (iv)(vi)(viii) | 2011 | ||||||||
6398 | Stanowiska Neandertylczyków w Walonii Les sites à fossiles néandertaliens de Wallonie [34] | BeLiège Namur Region Waloński | KBe (iii)(vi) | 2019 | ||||||||
Grottes Schmerling | BeLiège Region Waloński 50°35′32″N 5°24′32″E/50,592222 5,408889 | |||||||||||
Grotte Scladina | BeNamur Region Waloński 50°29′02″N 5°01′33″E/50,483889 5,025833 | |||||||||||
Grottes de Goyet | BeNamur Region Waloński 50°26′48″N 5°00′32″E/50,446667 5,008889 | |||||||||||
Spy | BeNamur Region Waloński 50°28′57″N 4°40′09″E/50,482500 4,669167 | |||||||||||
6399 | Szpital Notre-Dame à La Rose w Lessines Hôpital Notre-Dame à La Rose - Lessines[35] | BeLessines Hainaut Region Waloński 50°42′47″N 3°49′54″E/50,713056 3,831667 | K, PBe (iii)(iv) | 2019 |
Przypisy
- ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
- ↑ a b c d UNESCO: Belgium. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
- ↑ Belgia. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2018-08-09].
- ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Belfries of Belgium and France. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Flemish Béguinages. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
- ↑ a b c UNESCO: The Four Lifts on the Canal du Centre and their Environs, La Louvière and Le Roeulx (Hainaut). [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: La Grand-Place, Brussels. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Historic Centre of Brugge. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Major Town Houses of the Architect Victor Horta (Brussels). [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Neolithic Flint Mines at Spiennes (Mons). [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Notre-Dame Cathedral in Tournai. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Plantin-Moretus House-Workshops-Museum Complex. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ a b c UNESCO: Stoclet House. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Major Mining Sites of Wallonia. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: The Great Spa Towns of Europe. [dostęp 2021-07-25]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Colonies of Benevolence. [dostęp 2021-08-09]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Funerary and memory sites of the First World War (Western Front). [dostęp 2023-09-20]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Le noyau historique médiéval ou la 'Cuve' de Gand, et les deux abbayes qui sont à son origine. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Noyau historique d'Antwerpen -Anvers- de l'Escaut aux anciens remparts de vers 1250. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Leuven/Louvain, bâtiments universitaires, l'héritage de six siècles au sein du centre historique. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Les passages de Bruxelles / Les Galeries Royales Saint-Hubert. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: L’œuvre architecturale d’Henry van de Velde. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Le Palais de Justice de Bruxelles. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Le plateau des Hautes-Fagnes. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Le tronçon Bavay-Tongres de la chaussée romaine Boulogne-Cologne situe sur le territoire de la Région wallonne. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Le palais de Princes Evêques de Liège. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Le champ de bataille de Waterloo, la fin de l’épopée napoléonienne. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Le Panorama de la Bataille de Waterloo, exemple particulièrement significatif de «Phénomène de Panoramas». [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Les citadelles mosanes. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Hoge Kempen Rural - Industrial Transition Landscape. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Les sites à fossiles néandertaliens de Wallonie. [dostęp 2021-07-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Hôpital Notre-Dame à La Rose - Lessines. [dostęp 2021-07-25]. (ang.).