Lista ciężkich rakiet nośnych
Pod pojęciem ciężkich rakiet nośnych rozumie się rakiety o udźwigu na niską orbitę okołoziemską (LEO) wynoszącym przynajmniej 20 000 kg.
Rakiety obecnie użytkowane
Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) | Udźwig na GTO (t) | Koszt (mln USD) | Koszt (USD/kg) (LEO) | Koszt (USD/kg) (GTO) | Starty udane/wszystkie | Okres eksploatacji |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ariane 5 ECA | N/A[1] | EADS Astrium | 0 | 0010,5 | 220 | 0020 000 | 40/41 | od 2002 | |
Delta IV Heavy | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 028,79 | 012,98 | 0225 | 4/5 | od 2004 | ||
Falcon 9 FT (zdolność niepotwierdzona) | Stany Zjednoczone | SpaceX | 22,8 | 8,3 | 62 | 66/68 | od końca 2015 | ||
Falcon Heavy (zdolność niepotwierdzona)[2] | Stany Zjednoczone | SpaceX | 054,4 (bez odzysku 1. członów) ~30 (odzyskiem 1. członów) | 022,2 | 000080 – 125 | 001 502 – 2350 | 00 | 3/3 | od lutego 2018 |
Proton M/Briz-M | Rosja | Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa | 023,0 | 006,0 | 000085 | 004302 | 018 359 | 294/335 | od 2001 |
Angara A5 (zdolność niepotwierdzona) | Rosja | Zakłady Chruniczewa | 25,0 | 6,0 | 100 | 4000 | 16667 | 2/3 | od 2014 |
Chang Zheng 5 | Chiny | CALT | 025,0 | 014,0 | 7/8 | od 2016 |
Rakiety w budowie lub planowane
Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) | Udźwig na GTO (t) | Koszt (mln USD) | Koszt (USD/kg) (LEO) | Koszt (USD/kg) (GTO) | Pierwszy start |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Atlas V N22 | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 013 | 0 | 2019 | |||
Space Launch System Block I | Stany Zjednoczone | Boeing, United Launch Alliance, Orbital ATK, Aerojet Rocketdyne | 095 | 0 | 0000 | 00 | 00 | 2022 |
Space Launch System Block IB | Stany Zjednoczone | Boeing, United Launch Alliance, Orbital ATK, Aerojet Rocketdyne | 0105 | 0 | 0000 | 00 | 00 | 2022 |
Space Launch System Block II | Stany Zjednoczone | Boeing, United Launch Alliance, Orbital ATK, Aerojet Rocketdyne | 0130 | 0 | 0000 | 00 | 00 | 2030 |
Vulcan | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 036 | 0 | 2020 | |||
Starship | Stany Zjednoczone | SpaceX | 100 | 2020[3] | ||||
Ariane 6 | N/A | ArianeGroup | 21,6 | 11,5 | 2023[4] | |||
Chang Zheng 9 | Chiny | CALT | 150 | 2028[5] |
Rakiety wycofane z użytku
Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) | Udźwig na GTO (t) | Koszt (mln USD) | Koszt (USD/kg) (LEO) | Koszt (USD/kg) (GTO) | Starty udane/ wszystkie | Okres eksploatacji |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Energia | Związek Radziecki | RKK Energia | 098000 88,0 | 098000 18,0 | 2/2 | 1987–1988 | |||
Ariane 5 ES | N/A | EADS Astrium | 021,0 | 00 | 6/6 | 2008–2018 | |||
N1 | Związek Radziecki | RKK Energia | 070,0 | 0/4 | 1969–1972 | ||||
Proton-K | Rosja | Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa | 22,76 (lot z modułem Zwiezda) | 311/275 | 1967–2012 | ||||
Saturn IB | Stany Zjednoczone | Boeing | 21,0 | 13/13 | 1966–1975 | ||||
Saturn V | Stany Zjednoczone | Boeing (S-IC) North American (S-II) Douglas (S-IVB) | 118,0 | 0047,0 (TLI) | 12/12[i] | 1967–1972 | |||
Saturn INT-21 | Stany Zjednoczone | Boeing (S-IC) North American (S-II) | 075,0 | 1/1 | 1973 | ||||
Titan IVB | Stany Zjednoczone | Lockheed Martin | 021,682 | 005,761 | 000350 250 – 350 | 013836 11,530 – 13,836 | 060753 43,395 – 60,753 | 15/17 | 1997–2005 |
Space Shuttle | Stany Zjednoczone | Alliant Techsystems (SRB) Martin Marietta (ET) Rockwell International (orbiter) | 024,4 | 003,81 (z Inercyjnym Górnym Stopniem IUS) | 000300 | 010 416 | 050 874 | 134/135[ii] | 1981–2011 |
- ↑ Liczba startów uwzględnia 12 lotów programu Apollo, natomiast wariant rakiety oznaczony symbolem INT-21 przeznaczony do wyniesienia stacji orbitalnej Skylab jest wymieniony oddzielnie.
- ↑ Prom kosmiczny został pomyślnie wyniesiony na orbitę 134 razy (nieudany start miał miejsce w 1986 r. podczas katastrofy promu Challenger). Natomiast liczba pomyślnie zakończonych misji wynosi 133 (druga katastrofa nastąpiła podczas lądowania promu Columbia w 2003 r.). Zatem liczba pomyślnych startów wynosi 134/135, natomiast pomyślnych misji 133/135.
Projekty niezrealizowane
Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) | Udźwig na GTO (t) | Zakończenie projektu |
---|---|---|---|---|---|
Angara A7 | Rosja | Zakłady Chruniczewa | 041,0 | 00 | Projekt niezaczęty |
Rus-M (wariant podstawowy) | Rosja | CSKB-Progress | 23,8 | 007,0 | 2011 |
Ares I | Stany Zjednoczone | Alliant Techsystems (I st.) Boeing (II st.) | 025,6 | 2010 (odbył się test atmosferyczny Ares I-X w 2009 r.) | |
Ares V | Stany Zjednoczone | Alliant Techsystems | 188,0 | 0071,1 (TLI – Trans Lunar Injection) | 2010 |
Atlas V Heavy | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 029,42 | 013,0 | 2016 |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Jest to rakieta zbioru państw należących do ESA.
- ↑ Falcon Heavy. SpaceX. [dostęp 2017-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-19)]. (ang.).
- ↑ n, Starship [online], SpaceX, 27 września 2019 [dostęp 2019-11-09] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-30] (ang.).
- ↑ JasonJ. Rainbow JasonJ., Ariane 6 launch debut pushed into 2023 [online], SpaceNews, 13 czerwca 2022 [dostęp 2022-08-29] (ang.).
- ↑ EricE. Berger EricE., China officially plans to move ahead with super-heavy Long March 9 rocket [online], Ars Technica, 24 lutego 2021 [dostęp 2022-08-29] (ang.).
Literatura
- Encyclopedia Astronautica (ang.)