Ludwik Benoit

Ludwik Benoit
Ilustracja
Ludwik Benoit na tablicy pamiątkowej w Kuźnicy
Data i miejsce urodzenia

18 lipca 1920
Wołkowysk

Data i miejsce śmierci

4 listopada 1992
Łódź

Zawód

aktor, reżyser

Współmałżonek

Maria Zbyszewska
Jadwiga Jędrzejczak

Lata aktywności

1946–1992

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej
Zasłużony dla Kultury Narodowej Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Multimedia w Wikimedia Commons
Grób Ludwika Benoit na cmentarzu komunalnym na Dołach w Łodzi

Ludwik Benoit (ur. 18 lipca 1920 w Wołkowysku, zm. 4 listopada 1992 w Łodzi) – polski aktor teatralny i filmowy.

Aktor charakterystyczny, znany m.in. z roli kasiarza w filmie Ewa chce spać i wachmistrza Luśni w Przygodach pana Michała. Zagrał w blisko 100 filmach i serialach, w 130 spektaklach teatralnych i Teatru Telewizji. Użyczał też głosu postaciom animowanym, np. słoniowi Dominikowi w filmie i serialu Proszę słonia.

Ludwik Benoit

Życiorys

Urodził się w rodzinie Ludwika, inżyniera, i Jadwigi z Guttów (ur. 1889), córki Romualda, nauczycielki. Od strony ojca rodzina miała francuskie korzenie. Po śmierci ojca, który zginął w wojnie polsko-bolszewickiej, dzieciństwo spędził w Łowiczu, tam też uczęszczał do Gimnazjum im. J. Poniatowskiego[1]. Po uzyskaniu matury w 1938 roku, zdał egzamin wstępny do Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie[2]. Studiów jednak nie podjął[3]. W latach 1938–1939 odbył służbę wojskową na Kursie Podchorążych Rezerwy Piechoty w Skierniewicach[1].

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej, którą zakończył w stopniu podporucznika[1].

W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Łowiczu, pracował w Radzie Głównej Opiekuńczej, był żołnierzem Armii Krajowej[4]. W 1944 z Zenonem Laurentowskim założył tajny Teatr Ziemi Łowickiej[1].

Od kwietnia 1945 był słuchaczem Studia Teatralnego przy Teatrze Miejskim w Łodzi pod dyrekcją Henryka Szletyńskiego, a od 1 października 1945 roku był słuchaczem Studia Zawodowego Teatrów Młodzieżowych (dziecięcych), Marionetkowych i Aktorskich. Równocześnie pracował w Teatrze Kukiełkowym Centralnego Robotniczego Domu Kultury, potem w Teatrze Lalki i Aktora Sarabanda. W 1946 roku zdał eksternistyczny egzamin aktorski. W latach 1946–1948 był aktorem aktorem Teatru Wybrzeże, w którym zadebiutował w Mickiewiczowskich balladach w reż. Haliny Gallowej. Potem występował także na deskach Poznania, Wrocławia i Szczecina, gdzie był także dyrektorem i kierownikiem artystycznym. W 1957 roku, po powrocie do Łodzi ukończył studia na Wydziale Aktorskim PWSFTviT[4]. Początkowo grał w Teatrze im. Stefana Jaracza, a od 1959 roku do końca życia związał się z Teatrem Nowym[2].

Od 2 września 1947 był żonaty z aktorką Marią Zbyszewską[3]. Ich syn, Mariusz Benoit, jest także aktorem. W 1970 roku ożenił się ponownie, z Jadwigą Grażyną Jędrzejczak (1939–2011)[5]. Z tego związku pochodzi córka Anna Benoit-Kołosko – łódzka dziennikarka radiowa[4].

Zmarł w Łodzi, pochowany w alei zasłużonych na cmentarzu komunalnym Doły (kwatera XI-43-1)[5].

Kariera

Spektakle teatralne (wybór)

Role

  • 1946: Mickiewiczowskie ballady (reż. Halina Gall)
  • 1946: Homer i Orchidea jako Diodor (reż. Iwo Gall)
  • 1947: Żeglarz jako Paweł Szmidt (reż. I. Gall)
  • 1947: Ludzie są ludźmi jako Juliusz Szylong (reż. I. Gall)
  • 1947: Jak wam się podoba jako książę Fryderyk (reż. I. Gall)
  • 1947: Balladyna jako Pustelnik, Popiel III wygnany (reż. I. Gall)
  • 1948: Król włóczęgów jako Oliwier (reż. I. Gall)
  • 1948: Pan inspektor przyszedł jako inspektor Goole (reż. I. Gall)
  • 1948: Pastorałka jako Adam; Feldmarszałek; Ryczywół (reż. Hanna Małkowska)
  • 1949: Świerszcz za kominem jako Perribigl (reż. Stefan Drewicz)
  • 1949: Moskiewski charakter jako Ignacy Kriwoszein (reż. Henryk Szletyński)
  • 1950: Borys Godunow jako Muszkin (reż. Czesław Staszewski)
  • 1950: Henryk VI na łowach jako Henryk VI (reż. Maryna Broniewska)
  • 1950: Obcy cień jako Andrzej Iljicz Makiejew (reż. Zdzisław Karczewski)
  • 1951: Jak wam się podoba jako Amiens (reż. Edmund Wierciński)
  • 1951: Skąpiec jako Harpagon (reż. M. Broniewska)
  • 1952: Człowiek z karabinem jako Iwan Szadrin (reż. Jakub Rotbaum)
  • 1952: Proces jako Jan Wieniec (reż. J. Rotbaum)
  • 1953: Tania jako Aleksy Ignatow (reż. Szymon Szurmiej)
  • 1955: Maria Stuart jako Botwel (reż. L. Benoit)
  • 1956: Henryk VI na łowach (reż. L. Benoit)
  • 1956: Rozbójnik jako Rozbójnik (reż. L. Benoit)
  • 1957: Skowronek jako Cauchon (reż. L. Benoit)
  • 1958: Król Henryk IV jako król Henryk IV (reż. Aleksander Bardini)
  • 1958: Wesele jako Wernyhora (reż. Stefania Domańska)
  • 1959: Książę i żebrak jako Jan Kanty (reż. Stanisław Cegielski)
  • 1960: Hamlet jako Duch ojca Hamleta (reż. Janusz Warmiński)
  • 1960: Juliusz Cezar jako Kaska (reż. Kazimierz Dejmek)
  • 1961: Opera za trzy grosze jako Jonatan Pryszcz (reż. J. Rotbaum)
  • 1961: Sprawa jako Iwan Żywiec (reż. Bohdan Korzeniewski)
  • 1962: Burza jako Kaliban (reż. Jerzy Merunowicz)
  • 1963: Ten, który dotrzymuje słowa jako Ze-Osiołek (reż. Józef Gruda)
  • 1963: Cyrano de Bergerac jako Carbon de Castel Jaloux (reż. Tadeusz Minc)
  • 1963: Maria Stuart jako Duglas (reż. L. Benoit)
  • 1964: Pan Geldhab jako major (reż. Stanisław Łapiński)
  • 1965: Faust jako Faust (reż. Leo Nedomansky)
  • 1966: Ojciec jako rotmistrz (reż. Tadeusz Byrski)
  • 1967: Sonata Belzebuba jako Teobald Rio Bamba (reż. Stanisław Kokesz)
  • 1967: Damy i huzary jako rotmistrz (reż. Witold Zatorski)
  • 1969: Kordian jako starzec (reż. T. Minc)
  • 1970: Zemsta jako Rejent Milczek (reż. W. Zatorski)
  • 1970: Na szkle malowane jako Żandarm (reż. Jan Skotnicki)
  • 1970: Sprawa Dantona jako Westermann (reż. Jerzy Zegalski)
  • 1971: Opowieści lasku wiedeńskiego jako Maestro (reż. J. Zegalski)
  • 1973: Don Juan jako pan Niedziela (reż. J. Zegalski)
  • 1973: Upiory jako Stolarz Engstrand (reż. Andrzej Przybylski)
  • 1974: Wesele Figara jako Don Guzman Tuman (reż. Bohdan Korzeniewski)
  • 1975: Operetka jako generał (reż. K. Dejmek)
  • 1975: Dialogus de Passione jako Lucyper (reż. K. Dejmek)
  • 1977: Fryderyk Wielki jako Minister Ewald (reż. K. Dejmek)
  • 1977: Dialogus de Passione jako Caiphas, Diabolus primus (reż. K. Dejmek)
  • 1978: Zwłoka jako Toto (reż. K. Dejmek)
  • 1978: Zemsta jako Dyndalski (reż. K. Dejmek)
  • 1979: Opowieść zimowa jako Owczarz (reż. Krystyna Skuszanka)
  • 1980: Pan Jowialski jako Szambelan (reż. Jerzy Kreczmar)
  • 1981: Uciechy staropolskie jako Pater; Lucyper; Nędza; Śmierć (reż. K. Dejmek)
  • 1982: Wesołego powszedniego dnia jako Szczęście (reż. Tadeusz Wiśniewski)
  • 1982: Damy i huzary jako Kapelan (reż. L. Benoit)
  • 1983: Tango jako Eugeniusz (reż. Wojciech Pilarski)
  • 1983: Rodzina jako Rosenberg (reż. Edward Dziewoński)
  • 1985: Przyjaciel wesołego diabła jako kapitan (reż. Józef Zbiróg)
  • 1986: Zmierzch jako Mendel Krzyk (reż. Jan Bratkowski)
  • 1987: Czego nie widać jako Selsdon Mowbray (reż. Jerzy Hutek)
  • 1987: Skąpiec jako Harpagon (reż. Maria Kaniewska)
  • 1988: Jaja jak berety jako dziadek Władek (reż. J. Hutek)
  • 1989: Dożywocie jako Twardosz (reż. L. Benoit)
  • 1989: Kordian jako prezes (reż. J. Hutek)
  • 1991: Wesołe kumoszki z Windsoru jako Shallow (reż. Stanisław Nosowicz)
  • 1991: Mąż od biedy jako Antreprener Józef Teksel (reż. Mariusz Pilawski)
  • 1991: Ułani jako Stary wiarus (reż. Andrzej Zaorski)
Osiedla Leśne w Łodzi ul. Ludwika Benoit

Prace reżyserskie

  • 1955, 1963: Maria Stuart
  • 1955: Ostry dyżur
  • 1956: Henryk VI na łowach
  • 1956: Rozbójnik
  • 1956: Przepraszam, ale żyję
  • 1956: Pastorałka
  • 1957: Skowronek
  • 1959: Szelmostwa Skapena
  • 1960: Śmierć komiwojażera
  • 1961: Sprawiedliwość w Kioto
  • 1962: Kocha, lubi, szanuje...
  • 1970: Będę mówić szczerą prawdę
  • 1982: Damy i huzary
  • 1989: Dożywocie

Filmografia

Dubbing

  • 1953: Piotruś Pan jako kapitan Hak
  • 1961: 101 dalmatyńczyków jako Koń
  • 1968: Proszę słonia jako Dominik

Ordery i odznaczenia

Źródło:[3].

Nagrody

  • 1952: Nagroda Państwowa II stopnia za rolę Szadrina w sztuce Pogodina pt. Człowiek z karabinem w Państwowym Teatrze Polskim we Wrocławiu[10]
  • 1962: wyróżnienie na II OFSRiR w Katowicach za rolę Żywca w przedstawieniu Sprawa Aleksandra Suchowo-Kobylina w Teatrze Nowym w Łodzi
  • 1963: nagroda indywidualna na III KST w Kaliszu za rolę Ze-Osiołka w sztuce Ten, który dotrzymuje słowa w Teatrze Nowym w Łodzi
  • 1964: Brązowa Odznaka Teatru Nowego w Łodzi z okazji jubileuszu 15-lecia teatru
  • 1979: Srebrny Pierścień za rolę Dyndalskiego w przedstawieniu Zemsta Aleksandra Fredry w Teatrze Nowym w Łodzi uznaną za najciekawsze osiągnięcie aktorskie roku na scenach łódzkich
  • 1981: nagroda na VII OKT w Opolu za rolę w Uciechach staropolskich w Teatrze Nowym w Łodzi
  • 1981: II nagroda na XXI KST w Kaliszu za rolę w Uciechach staropolskich w Teatrze Nowym w Łodzi
  • 1982: Tytuł najlepszego aktora XXI RST
  • 1987: nagroda główna XXVII KST w Kaliszu za kultywowanie tradycji teatralnej w roli Harpagona w Skąpcu Moliera
  • 1987: Nagroda miasta Łodzi
  • 1988: Nagroda artystyczna dyrektora Wydziału Kultury i Sztuki miasta Łodzi

Źródło:[3].

Upamiętnienie

Jest patronem łódzkiego Teatru Małego[11]. Od 2019 roku jest także patronem nagrody „Złota Maska Ludwika”, przyznawanej dla najlepszego aktora/aktorki sezonu w Łodzi[12]. Decyzją Rady Miejskiej w Łodzi z roku 2020 ulica na Osiedlu Leśnym w Łodzi otrzymała nazwę ul. Ludwika Benoit. W setną rocznicę urodzin aktora w miejscowości Kuźnica Helska na domu do którego przyjeżdżał na wakacje przy ul. Szynalewskiego zawisła pamiątkowa tablica.

Przypisy

  1. a b c d Ludwik Benoit, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-07-11] .
  2. a b Anna Gronczewska: Ludwik Benoit, Bogusław Sochnacki i Michał Szewczyk – byli znani w całej Polsce, ale swoje miejsce znaleźli w Łodzi. lodz.naszemiasto.pl, 2022-01-25. [dostęp 2022-09-11].
  3. a b c d Ludwik Benoit – Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl [online], pomeranica.pl [dostęp 2024-07-11] .
  4. a b c Łódź. 100. rocznica urodzin Ludwika Benoit. e-teatr.pl, 2020-07-18. [dostęp 2022-09-11].
  5. a b Cmentarz Komunalny Doły [online], cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl [dostęp 2024-07-11] .
  6. Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 67. ISBN 83-7384-561-5.
  7. M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  8. Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 73.
  9. M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 23 maja 1955 r. nr 0/808 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  10. Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-02]. 
  11. Łódź. Pamięci Ludwika Benoit [online], e-teatr.pl [dostęp 2018-07-15] .
  12. Dariusz Pawłowski: W Teatrze Małym w Łodzi rozdano Maski Ludwika. dzienniklodzki.pl, 2019-09-25. [dostęp 2022-09-11].

Bibliografia

  • Witold Filler, Lech Piotrowski: Poczet aktorów polskich. Od Solskiego do Lindy. Warszawa: Philip Wilson, 1998, s. 19, 20. ISBN 83-87571-54-7.

Linki zewnętrzne

  • ISNI: 0000000113455758
  • VIAF: 165715854
  • GND: 1147900728
  • PLWABN: 9810566849705606
  • NUKAT: n2009167731
  • PWN: 3876068
  • ETP: 1169
Identyfikatory zewnętrzne:
  • FilmPolski.pl: 11279