Masłoborowik blednący
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | grzyby | ||
Typ | podstawczaki | ||
Klasa | pieczarniaki | ||
Rząd | borowikowce | ||
Rodzina | borowikowate | ||
Rodzaj | masłoborowik | ||
Gatunek | masłoborowik blednący | ||
Nazwa systematyczna | |||
Butyriboletus fechtneri (Velen.) D. Arora & J.L. Frank Mycologia 106(3): 466 (2014) | |||
|
Masłoborowik blednący, borowik blednący (Butyriboletus fechtneri (Velen.) D. Arora & J.L. Frank) – gatunek grzybów należący do rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Butyriboletus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisany został w 1922 przez J. Velenovskýego jako Boletus fechtneri. W wyniku ostatnich badań filogenetycznych został w 2014 z rodzaju Boletus przeniesiony do nowo utworzonego rodzaju Butyriboletus[1].
Synonimy[2]:
- Boletus appendiculatus subsp. pallescens Konrad 1929
- Boletus fechtneri Velen. 1922
- Boletus pallescens (Konrad) Singer 1936
W polskim piśmiennictwie mykologicznym był opisywany jako podgatunek borowika żółtobrązowego (Boletus appendiculatus subsp. pallescens) i Alina Skirgiełło nadała mu polską nazwę borowik blednący, a Władysław Wojewoda nazwę borowik żółtobrązowy, podgat. blednący[3]. Po przeniesieniu go do rodzaju Butyriboletus nazwy polskie stały się niespójne z nową nazwą naukową. W 2021 Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy masłoborowik blednący[4].
Morfologia
Średnica 5–15 cm, kształt początkowo półkulisty, potem płaskołukowaty. Powierzchnia błyszcząca, naga, gładka, o barwie początkowo białosiwawej, potem bladobrązowej, po uciśnięciu zmieniająca się na czerwonobrązową[5].
Rurkowaty. Rurki wykrojone, o barwie początkowo cytrynowożółtej, potem żółtozielonawej. Po przecięciu lub uciśnięciu stają się sinozielone. Pory o tej samej barwie co rurki i również tak samo zmieniające barwę[5].
Wysokość 5–15 cm, grubość 2–6 cm, kształt początkowo jajowaty, potem walcowaty. Powierzchnia żółtawa z delikatną siateczką, a w dolnej połowie pierścieniowatym i rozmazanym pasem[5].
W kapeluszu i górnej części trzonu bladożółtawy, w dolnej części trzonu karminowoczerwony, przy rurkach siniejący. Bez wyraźnego smaku i zapachu[5], po przecięciu błękitnieje[6].
Występowanie i siedlisko
Występuje na ciepłych stanowiskach w lasach liściastych, zwłaszcza pod dębami i bukami, na wapiennych glebach[5].
Zanotowano występowanie w wielu krajach Europy, oraz w Maroku w Afryce Północnej[7]. W Polsce jest rzadki[3]. Jako podgatunek borowika żółtobrązowego znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek zagrożony wymarciem, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Niemczech, Czechach, Estonii, Łotwie, Holandii, Szwecji, Finlandii, Słowacji[3].
Naziemny grzyb mykoryzowy[3]. Grzyb jadalny[6].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-10-25] .
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-08-12] .
- ↑ a b c d WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021 .
- ↑ a b c d e PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .
- ↑ a b MarkusM. Flück MarkusM., Atlas grzybów. Oznaczanie, zbiór, użytkowanie, Delta, s. 144, ISBN 978-83-7175-858-4 .
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-01-10] .
- ↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .