Minóg południowy

Minóg południowy

Geotria australis[1]
Gray, 1851
Minóg południowy, Northland Nowa Zelandia
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	bezżuchwowce
Gromada	Petromyzontida
Rząd	minogokształtne
Rodzina	Geotriidae
Rodzaj	Geotria
Gatunek	minóg południowy
Synonimy Velasia chilensis Gray, 1851 Thysanochilus valdivianus Philippi, 1857 Ammocoetes caeruleus Philippi, 1858 Petromyzon Fonki Philippi, 1865 Petromyzon macrostomus Burmeister, 1868 Geotria allporti Günther, 1872 Yarra Singularis de Castelnau, 1872 Neomordacia howittii de Castelnau, 1872 Velasia stenostomus Ogilby, 1896 Macrophthalmia chilensis Plate, 1897 Geotria saccifera Regan, 1911
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
brak danych
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Minóg południowy^[3] (Geotria australis) – jedyny gatunek minoga z rodziny Geotriidae i rodzaju Geotria, dla których jest typem nomenklatorycznym^[4].

Występuje na półkuli południowej – w południowym Pacyfiku oraz południowo-zachodnim Atlantyku. Na tarło wchodzi do rzek w południowej części Australii i Nowej Zelandii, oraz Ameryki Południowej - w Chile (rzeki Andalién, Biobío, Carampangue, Malleco, Picoiquén, Huequén, Purén, Claro, Mehuín, Calle-Calle, Valdivia, Santo Domingo, Maullín, Curilelfu i Donguil oraz Jezioro Risopatron), południowej Argentynie (rzeka Limay) oraz na Falklandach i Georgii Południowej^[5].

Całkowita długość ciała dorosłych osobników wynosi od 7,6 cm do 57 cm^[5](zwykle 45–50 cm), maksymalnie 62 cm^[6], a larw – maksymalnie 11 cm^[5]. Proporcje ciała: odcinek przedskrzelowy 8,3 20,2% długości całkowitej, odcinek skrzelowy 7,9-11,8%, tułów 47,6-61,5%, ogon 16,1-31,1%. Wzdłuż tułowia 70-78 miomerów Brodawka urogenitalna u dorosłych osobników niewidoczna. Płetwa ogonowa zaokrąglona.

Przed tarłem dorosłe osobniki mają ciemne ubarwienie grzbietu z parą niebiesko zielonych pasów biegnących wzdłuż grzbietowej części boków oraz srebrzysty brzuch. Tarlaki mają ciemnoniebieski grzbiet i jasnoniebieski brzuch. Linia boczna ciemni pigmentowana.

Minóg południowy jest gatunkiem anadromicznym. Ślepice przez pierwsze cztery lata żyją w norach wygrzebanych w mule w spokojniejszych partiach górnego biegu rzek, następnie po metamorfozie spływają do morza. Dorosłe osobniki żyją w przypowierzchniowych wodach morskich, gdzie przez kilka lat pasożytują na rybach. Przytwierdzają się do ciała nosiciela i żywią jego płynami ustrojowymi i tkankami. Pasożytniczy tryb życia wiodą do czasu uzyskania rozmiarów wystarczających do podjęcia długiej wędrówki rozrodczej. W czasie pobytu w morzach stanowią pokarm albatrosów^[5][7].

Migracje rozrodcze tego gatunku trwają prawdopodobnie 12–16 miesięcy i w tym czasie minogi nie pobierają pokarmu^[5][7]. Nie są znane trasy tych wędrówek, ale szacuje się, że minogi południowe pokonują w tym celu do 1900 km. Wędrówki te odbywają się najczęściej w pochmurne dni lub przy ciemnej fasie Księżyca, przy podniesionym stanie wody i temperaturze około 12-14.5 °C. Wędrujące osobniki często gromadzą się przy wodospadach i innych przeszkodach wodnych. W celu ich pokonania potrafią wypełznąć z wody i pokonać je lądem; potrafią również przemieszczać kamienie o wielkości piłki tenisowej. Do rozrodu przystępują w szybko płynących strumieniach, w rzekach i jeziorach. Osobniki rozpoczynające wędrówkę nie są jeszcze gotowe do podjęcia tarła. Dojrzałość osiągają w trakcie wędrówki przez wody słodkie. Jaja są składane w żwirze. Jedna samica składa od 48 tys. do 68 tys. jaj^[5]. Dorosłe minogi południowe giną wkrótce po tarle^[3].

Maorysi łowią wpływające do rzek minogi południowe w celach konsumpcyjnych oraz obrzędowych. Połowy odbywają się przy pomocy specjalnych tam lub ręcznie podczas pokonywania przez minogi progów wodnych i płycizn. Minogi przeznaczone do celów spożywczych są suszone^[5], częściowo na słońcu, a później przy ogniu^[7].

Pogłowie minoga południowego spadło w wyniku zabudowy hydrotechnicznej rzek uniemożliwiającej wędrówkę tarłową.