Moczulna

Moczulna
Мачуліна
Ilustracja
Dwór Olendzkich na pocztówce z 1915 roku
Państwo

 Białoruś

Obwód

 grodzieński

Rejon

wołkowyski

Sielsowiet

Krasne Sioło

Populacja (2009)
• liczba ludności


411

Nr kierunkowy

+375 1512

Kod pocztowy

231917

Tablice rejestracyjne

4

Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego
Mapa konturowa obwodu grodzieńskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Moczulna”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, po lewej znajduje się punkt z opisem „Moczulna”
Ziemia53°14′26,2″N 24°28′07,0″E/53,240611 24,468611
Multimedia w Wikimedia Commons
Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Moczulna

Moczulna, Moczulno[1] (biał. Мачуліна, ros. Мочулино) – wieś na Białorusi, w rejonie wołkowyskim obwodu grodzieńskiego, około 10 km na północ od Wołkowyska.

Historia

Wieś znana była od XVI wieku. Od 1542 roku majątkiem zarządzała (na prawach zastawu) rodzina Olendzkich. Właścicielem wsi był wtedy Szczęsny Hołowczyński, kasztelan miński, który m.in. w 1553 roku zbudował tu kościół. W 1578 roku majątek przeszedł na własność Olendzkich herbu Rawicz, którzy m.in. przekształcili tutejszy kościół katolicki w zbór kalwiński (wzgórze, gdzie znajdowała się świątynia, do dziś nazywane jest przez lokalnych mieszkańców „Kalwińską Górą”). Moczulna pozostawała w rękach rodziny Olendzkich do 1939 roku[2].

Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Moczulna, wcześniej należąca do powiatu wołkowyskiego województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej, znalazła się na terenie powiatu wołkowyskiego[3] (ujezdu), wchodzącego w skład kolejno guberni: słonimskiej, litewskiej i grodzieńskiej Imperium Rosyjskiego. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku wieś wróciła do Polski, weszła w skład gminy Roś powiatu wołkowyskiego województwa białostockiego, od 1945 roku – była w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[4][5].

W XIX wieku istniała we wsi kaplica katolicka[3].

W 1940 roku mieszkających tu Polaków zesłano do obwodu archangielskiego.

W 2009 we wsi mieszkało 411 osób[6].

Dawny dwór

Olendzcy wybudowali tu w drugiej połowie XVIII wieku okazały, reprezentacyjny, modrzewiowy (ale otynkowany) dwór. Był to dom wzniesiony na wysokiej podmurówce z kamienia polnego, 15-osiowy, na planie wydłużonego prostokąta. Oba skrzydła były parterowe, a centralna, trzyosiowa część była piętrowa. Przed tą częścią był portyk w wielkim porządku. Jego trójkątny szczyt był podparty dwiema parami kolumnami. Dom był przykryty bardzo wysokim, łamanym czterospadowym dachem gontowym z dwiema parami prostokątnych lukarn.

Dom zawierał kilkanaście pokoi w układzie dwutraktowym, amfiladowym. Był otoczony 10-hektarowym parkiem. Nie przetrwał II wojny światowej[7].

Majątek w Moczulnie jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[2].

Przypisy

  1. ↑ Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 51
  2. ↑ a b Moczulna, [w:] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 265–266, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .
  3. ↑ a b Moczulna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 562 .
  4. ↑ Moczulna na stronie Radzima.net. [dostęp 2015-11-21].
  5. ↑ Moczulna na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-11-21].
  6. ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności – 14 października 2009 roku. [dostęp 2015-11-21]. (ros.).
  7. ↑ Мочулино na stronie Globus Białorusi. [dostęp 2015-11-21]. (ros.).

Linki zewnętrzne

  • Moczulna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 345 .