Pandan połaciowy

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

pandanowce

Rodzina

pandanowate

Rodzaj

pandan

Gatunek

pandan połaciowy

Nazwa systematyczna

Pandanus tectorius Parkinson ex Du Roi
Naturforscher (Halle) 4: 250 1774.^[3]

Synonimy

Pandanus odoratissimus Martelli
Pandanus veitchii Mast.^[3]

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[4]

najmniejszej troski

Multimedia w Wikimedia Commons

Pandan połaciowy^[5], pochutnik pachnący^[6] (Pandanus tectorius) – gatunek roślin z rodziny pandanowatych (Pandanaceae). Pochodzenie: wybrzeża morskie Oceanu Indyjskiego i Spokojnego^[5]. Strefy mrozoodporności: 10-11^[7]. Rośnie na stanowiskach podmokłych i bagiennych.

Morfologia

Pokrój: Niewielkie, wiecznie zielone, widlasto rozgałęzione drzewo, osiągające wysokość do 10 m^[7]^[6]. Liczne i grube korzenie przybyszowe. Pień jasnoszary, pokryty pierścieniami blizn poliściowych.
Liście: Długie (80 do 180 cm, rzadko do 3 m^[6], mieczowate, bardzo twarde, ułożone na końcach pędów w śrubowato skręconych rzędach, z kolcami na brzegach i na spodzie nerwu głównego.
Kwiaty: Kwiaty męskie i żeńskie wyrastają na różnych roślinach, kwiatostany męskie o długości do 60 cm, z jasnymi podsadkami z białymi kłosami, mocno pachnące; żeńskie kuliste około 5 cm średnicy, osłonięte listkami okrywowymi.
Owoce: Okrągławe, przypominające ananasy, drewniejące synkarpium, o średnicy do 25 cm, dojrzałe w kolorze pomarańczowym, złożone z kilkudziesięciu grup owoców, każda grupa zawiera 5-11 pojedynczych pestkowców.

Zastosowanie

Uprawiany ze względu na owoce, na wyspach Polinezji stanowił główne źródło pożywienia^[6]. Istnieje wiele odmian uprawnych.
Liście wykorzystywane do pokrywania domostw, stąd nazwa łacińska, do wyplatania mat, kapeluszy, w przeszłości również odzieży, żagli itd.^[5]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-04-21] (ang.).
↑ ^a ^b Pandanus tectorius. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-04-21].
↑ Pandanus tectorius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2006, s. 88. ISBN 83-60247-27-7.
↑ ^a ^b ^c ^d Jens G. Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Wyd. 1. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 52. ISBN 83-7311-378-9.
↑ ^a ^b Kirsten Albrecht Llamas: Tropical Flowering Plants. Portland: Timber Press, 2008, s. 307. ISBN 978-0-88192-585-2.

Uprawa

W uprawie roślina rozmnażana tylko wegetatywnie, gdyż rozmnożona z nasion wraca do dzikich form drobnoowocowych.

Bibliografia

Jens G.J.G. Rohwer Jens G.J.G., Atlas roślin tropikalnych, MałgorzataM. Świdzińska (tłum.), Warszawa: HORYZONT, 2002, ISBN 83-7311-378-9, OCLC 68634821 .
Kirsten Albrecht Llamas: Tropical Flowering Plants. Portland: Timber Press, 2008. ISBN 978-0-88192-585-2.
Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2006. ISBN 83-60247-27-7..