Peter Boyle

Peter Boyle

Peter Boyle (1978)
Imię i nazwisko	Peter Lawrence Boyle
Data i miejsce urodzenia	18 października 1935 Norristown
Data i miejsce śmierci	12 grudnia 2006 Nowy Jork
Zawód	aktor
Współmałżonek	Loraine Alterman (1977–2006; jego śmierć)
Lata aktywności	1966–2006
Multimedia w Wikimedia Commons

Peter Lawrence Boyle (ur. 18 października 1935 w Norristown, zm. 12 grudnia 2006 w Nowym Jorku) – amerykański aktor.

Odtwórca roli patriarchy Franka Barone w sitcomie CBS Wszyscy kochają Raymonda (1996–2004), za którą był siedmiokrotnie nominowany do nagrody Emmy i zdobył Nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych wraz z obsadą dla najlepszego zespołu w serialu komediowym. Laureat nagrody Emmy za rolę sprzedawcy ubezpieczeń Clyde’a Bruckmana mający zdolności parapsychiczne w odcinku serialu fantastycznonaukowym FOX Z Archiwum X (13 października 1995) – pt. „Ostatni odpoczynek Clyde’a Bruckmana” (Clyde Bruckman’s Final Repose)^[1] dla wybitnego gościnnego aktora w serialu dramatycznym.

Życiorys

Urodził się w Norristown^[2] w Pensylwanii jako syn Alice (z domu Lewis) i Francisa Xaviera Boyle’a^[3]. Jego ojciec był lokalną osobowością telewizyjną w Filadelfii, który w latach 1951–1963 był gospodarzem programu dla dzieci w lokalnej stacji^[2]. Jego dziadkowie ze strony ojca byli irlandzkimi imigrantami, a jego matka była pochodzenia francuskiego, angielskiego, szkockiego i irlandzkiego^[4]. Był najmłodszym z trójki dzieci i miał dwie starsze siostry: Alice i Sidney^[4]. Przeniósł się z rodziną do pobliskiej Filadelfii. Wychowany w solidnej irlandzkiej rodzinie katolickiej^[2], uczęszczał do katolickiej szkoły średniej im. Franciszka Salezego i dołączył do chrześcijańskich braci zakonnych podczas studiów na Uniwersytecie La Salle w Filadelfii, by kilka lat później opuścić zakon, gdyż uważał, że nie powinien podejmować życia zakonnego^[2]. W 1959 wstąpił do United States Navy i rozpoczął naukę w Szkole Oficerskiej, stając się podporucznikiem marynarki^[2]; ale wkrótce po przyjęciu do służby doznał załamania nerwowego i został zwolniony ze służby w marynarce wojennej^[2]. Studiował pod okiem Uty Hagen w HB Studio^[5].

Wykonywał różne prace dorywcze, w tym jako kelner i bramkarz w barze, co było tym trudniejsze, że w wieku 24 lat utracił włosy i wyłysiał^[2]. W 1965 pojawił się w wersji scenicznej Dziwnej pary, a także w reklamach telewizyjnych. W 1961 wystąpił w roli Mikoyana w produkcji off-Broadwayowskiej Cień bohaterów^[6]. W 1969 trafił na Broadway w spektaklu Teatr opowieści Paula Sillsa^[7]. Debiutował na ekranie wcielając się w nienawistnego, fanatycznego pracownika w kasku, który stał się mordercą w dramacie Johns G. Avildsens Joe (1970)^[8] z Susan Sarandon. Wielkim sukcesem okazała się rola monstrum stworzonego przez dr Frankensteina w komedii Mela Brooksa Młody Frankenstein (1974). Olbrzymią popularność wśród szerokiej publiczności przyniosła mu rola w sitcomie Wszyscy kochają Raymonda, na którego planie występował przez blisko 10 lat.

21 października 1977 zawarł związek małżeński z Loraine Alterman, z którą miał dwie córki – Lucy (ur. 10 grudnia 1980) i Amu (ur. 1983)^[9].

Zmarł 12 grudnia 2006 w nowojorskim szpitalu na nowotwór układu krwiotwórczego w wieku 71 lat^[10].

Wybrana filmografia

Filmy:

• Przyjaciółki (1966)
• Chłodnym okiem (1970) jako kierownik kliniki
• Pamiętnik szalonej gospodyni (1970) jako mężczyzna na terapii
• Joe (1970) jako Joe Curran
• Kandydat (1972) jako Marvin Lucas
• Jego najlepszy numer (1973) jako Eagle Thornberry
• Przyjaciele Eddiego (1973) jako Dillon
• Śliska sprawa (1973) jako Barry Fenaka
• Młody Frankenstein (1974) jako monstrum
• Taksówkarz (1976) jako „Wizard”
• Załoga kapitana Lyncha (1976) jako Lord Durant
• Skok na Brinka (1978) jako Joe McGinnis
• F.I.S.T. (1978) jako Max Graham
• Dwa światy (1979) jako Andy Mast
• Po tragedii Posejdona (1979) jako Frank Mazzetti
• Tam wędrują bizony (1980) jako Oscar Zeta Acosta
• Trapista w Los Angeles (1980) jako dr Sebastian Melmoth
• Odległy ląd (1981) jako Mark Sheppard
• Hammett (1982) jako Jimmy Ryan
• Żółtobrody (1983) jako Moon
• Niebezpieczny Johnny jako Jocko Dundee
• Miłość i pieniądze (1987) jako Jay
• Walker (1987) jako Cornelius Vanderbilt
• Czerwona gorączka (1988) jako komisarz Lou Donnelly
• Drużyna marzeń (1989) jako Jack McDermott
• Wyścig Cannonball III (1989) jako Spiro T. Edsel
• Challenger (1990) jako Roger Boisjoly
• Czcigodni mordercy (1990) jako Matt Duffy
• Solar Crisis (1990) jako Arnold Teague
• Kickboxer 2: Godziny zemsty (1991) jako Justin Maciah
• Malcolm X (1992) jako kpt. Green
• Miesiąc miodowy w Las Vegas (1992) jako wódz Orman
• Royce (1994) jako Huggins
• Cień (1994) jako Moses „Moe” Shrevnitz
• Śnięty Mikołaj (1994) jako pan Whittle, szef Scotta
• Ja cię kocham, a ty śpisz (1995) jako Ox Callaghan
• Zew natury (1995) jako Gus Charnley
• Sprytne kocisko (1997) jako Pa
• Gatunek 2 (1998) jako dr Herman Cromwell
• Dr Dolittle (1998) jako Calloway
• Czekając na wyrok (2001) jako Buck Grotowski
• Pluto Nash (2002) jako Rowland
• Śnięty Mikołaj 2 (2002) jako Ojciec Czas
• Narzeczona dla kota (2002) jako Muta (głos, amerykański dubbing)
• Scooby-Doo 2: Potwory na gigancie (2004) jako Jeremiah Wickles
• Śnięty Mikołaj 3: Uciekający Mikołaj (2006) jako Ojciec Czas
• Wszystkie drogi prowadzą do domu (2008) jako Poovey

Seriale telewizyjne:

• Cagney i Lacey (1982-88) jako Phillip Greenlow (gościnnie, 1988)
• Nowe przygody Supermana (1993-97) jako Bill Church (gościnnie, 1994 i 1995)
• Nowojorscy gliniarze (1993-2005) jako Dan Breen (gościnnie, w 5 odcinkach z 1994)
• Z Archiwum X (1993-2002) jako Clyde Bruckman (gościnnie, Pazdziernik 13 1995)
• Cosby (1996-2000) jako Frank Barone (gościnnie, 1997)
• Diabli nadali (1998-2007) jako Frank Barone (gościnnie, 1998)
• Wszyscy kochają Raymonda (1996-2005) jako Frank Barone

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Peter Boyle (1935–2006) w bazie IMDb (ang.)
• Peter Boyle w bazie Filmweb
• Peter Boyle w bazie Notable Names Database (ang.)