Potencjał osmotyczny

Potencjał osmotyczny, Ψ_π – ciśnienie jakie trzeba przyłożyć, aby zapobiec osmotycznemu przepływowi wody przez błonę półprzepuszczalną. Wartość potencjału osmotycznego dla roztworu związków niedysocjujących może być wyliczona na podstawie wzoru^[1]:

${\displaystyle \Psi _{\pi }={\frac {nRT}{V}},}$

gdzie:

${\displaystyle n}$ – liczba moli,

${\displaystyle R}$ – stała gazowa,

${\displaystyle T}$ – temperatura w kelvinach,

${\displaystyle V}$ – objętość roztworu,

Dla roztworu związków dysocjujących wzór ma postać^[1]:

${\displaystyle \Psi _{\pi }={\frac {nRTi}{V}},}$

gdzie:

${\displaystyle i}$ – stała dysocjacji.

Liczbowo potencjał osmotyczny jest taki sam jak ciśnienie osmotyczne, ma jednak odwrotny znak^[2]. W roztworach rozdzielonych błoną półprzepuszczalną woda przemieszcza się z roztworu o niższym stężeniu do roztworu o wyższym stężeniu. Przemieszczaniu temu można zapobiec, zwiększając ciśnienie po stronie roztworu o wyższym stężeniu. Ciśnienie z jaką zasysana jest woda, jest określane jako siła ssąca i jest tożsama z potencjałem osmotycznym^[1].