Rewolucyjny Czerwony Pułk Warszawski

Rewolucyjny Czerwony Pułk Warszawski

Революционный Красный Варшавский Полк

Historia
Państwo	Rosyjska FSRR
Sformowanie	26 lutego 1918
Dowódcy
Pierwszy	Stefan Żbikowski
Działania zbrojne
Wojna domowa w Rosji
Organizacja
Dyslokacja	Moskwa, Tambow, Witebsk, Mińsk, Krym
Podległość	I Brygada Zachodniej Dywizji Strzelców

Rewolucyjny Czerwony Pułk Warszawski (ros. Революционный Красный Варшавский Полк), także Czerwony Pułk Rewolucyjnej Warszawy; od sierpnia 1918 p. n. Warszawski Pułk Zachodniej Dywizji Strzelców – pułk piechoty polskiej, sformowany wiosną 1918 na terenie Rosji, wspierający rewolucję bolszewicką.

Zgodnie z zamysłem bolszewików miał być zalążkiem polskiej siły zbrojnej stanowiącej część składową Armii Czerwonej, a obejmującej np. ochotników z rozbitego II Korpusu Polskiego w Rosji generała Józefa Hallera. Uchwała o utworzeniu pułku została podjęta w czasie zebrania żołnierzy 26 lutego 1918 roku w Biełgorodzie^[1]. Wchodził w skład I Brygady Zachodniej Dywizji Strzelców, potem zaś od 9 czerwca 1919 razem z całą dywizją formalnie wszedł w skład Armii Czerwonej.

Jego liczebność wynosiła około 1000 żołnierzy, a dowódcą był Stefan Żbikowski. Tłumił bunty anarchistów i eserowców w Moskwie i w Jarosławiu. Na frontach wojny domowej w Rosji walczył z wojskami antybolszewickimi, między innymi z wojskami generała Kaledina^[2] i generała Wrangla na południowej Ukrainie. Andrzej Koskowski w swojej monografii na temat Czerwonego Pułku Warszawy, wyróżnia między innymi walki o miasta na Ukrainie, takie jak: Kachowka, Melitopol, Perekop^[3]. Po walkach o Krym, Czerwony Pułk Warszawy został skierowany do walki z powstaniem Nestora Machno na Ukrainie. Po stłumieniu anarchistycznego powstania polski pułk stacjonował na ukraińskim wybrzeżu Morza Czarnego, między innymi w Odessie czy Oczakowie^[4].

• Stanisław Bobeko
• Piotr Borewicz
• podoficer Feliks Borasiewicz (pochowany na Kremlu)
• porucznik Aleksander Gadomski (pochowany na Kremlu)
• Andrzej Jakubczak (zginął na Krymie)
• Bolesław Korfeld
• Bolesław Kwiatkowski
• M. Markowski
• (?) Nowosielski (zginął na Krymie)
• Franciszek Piotrowski
• Józef Podsiadło
• Jan Tarwacki (zginął na Krymie)
• (?) Walczak
• Jan Wojtyga
• Stefan Żbikowski
• Bogdan Żyramik (ps. Adam Koziarski, autor pieśni pułkowej)

Nie panom wysługiwać się,

nie tron ich wpierać krwawy -

wolności ludu bronić chce

Czerwony Pułk Warszawy.

Nie otumanią słowa nas

z pałacu czy z ambony -

przewodni znak roboczych mas

to sztandar nasz czerwony...

...Hej, towarzysze! Naprzód, marsz,

za głodnych mas miliony!

Wyzwoli braci w ogniu szarż

Warszawski Pułk Czerwony.

Wysoko wzniesie sztandar swój,

radosny sztandar krwawy -

gdy ruszy w bój, w śmietelny bój

Czerwony Pułk Warszawy!

Nam szepcą: Polska - święta rzecz

więc polskim panom służyć...

I chłopską krew, a pański miecz

dla dobra kraju użyć.

A my odkrzykniem: wara wam,

roboczej krwi złaknionym,

od naszych bram - wszak wstaje "cham"

i wali wasze trony.

...Hej, towarzysze...

Nie wrogiem naszym obcy lud -

czy padły, czy zwycięzca.

Nam wrogiem ten, co dzierży knut -

obcy czy "swój" ciemięzca.

Imię „Czerwonego Pułku Warszawy” nosiła dawniej Szkoła Podstawowa nr 271 w Warszawie.

• Andrzej Koskowski, Czerwony Pułk Warszawy, Wydawnictwo WSiP, Warszawa 1977.
• Richard Pipes, Rewolucja Rosyjska, Wydawn. PWN, Warszawa 1994.
• Mikołaj Plikus (kier.): 50 lat Armii Radzieckiej. Mała kronika. Warszawa: 1968.