Salamandra kaukaska
| Mertensiella caucasica[1] | |||
| (Waga, 1876) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | płazy | ||
| Rząd | |||
| Rodzina | salamandrowate | ||
| Rodzaj | Mertensiella | ||
| Gatunek | salamandra kaukaska | ||
| Synonimy | |||
| | |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| |||
| |||
Salamandra kaukaska (Mertensiella caucasica) – gatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych (Salamandridae).
Opis
Salamandra kaukaska osiąga długość do 20 cm bez ogona. Ogon może być dłuższy niż 20 cm. Na uwagę zasługuje fakt, że u osobników dorosłych ogon może być odrzucony w razie ataku drapieżnika, a później zregenerowany. Na tułowiu, po bokach ciała, znajduje się 11 lub 12 bruzd międzyżebrowych. U nasady ogona, po grzbietowej stronie ciała u samców znajduje się bardzo specyficzny twór – kolcopodobny wyrostek służący do pobudzania samicy w trakcie trwania ampleksus oraz występują modzele na kończynach przednich. Ubarwieniem ciała salamandra kaukaska przypomina występująca w Polsce salamandrę plamistą, to znaczy na czarnym lub brązowym tle znajdują się wydłużone, żółte plamy układające się w dwie serie, brzuch jaśniejszy, brązowawy.
Występowanie
Gatunek ten zamieszkuje górskie (500–2800 m n.p.m.) lasy bukowe, szpilkowe lub mieszane w Pasmie Małego Kaukazu i Gór Pontyjskich w Gruzji i Turcji.
Systematyka
Za podgatunek salamandry kaukaskiej uznawany był Mertensiella djanaschvilii, podniesiony w 2022 roku do rangi odrębnego gatunku[4].
Rozród
Pora godowa odbywa się zarówno na lądzie, jak i w wodzie (ampleksus). Samice składają jaja (ok. 90 w jednym złożu) na dnie strumieni. Larwa jest typu reofilnego, a jej rozwój jest długi, trwa od 2 do 4 lat.
Życie
Głównym jego siedliskiem są brzegi wartko płynących strumieni, gdzie chowa się w różnego rodzaju kryjówkach (zwalone drzewa, dziury wśród korzeni, szpary pod głazami i kamieniami itp.). Prowadzi zmierzchowy i nocny tryb życia. Na lądzie porusza się sprawnie i szybko (podobnie jak salamandra luzytańska). Hibernacja ma miejsce na lądzie (od IX do V).
Pożywienie
Pokarm ich stanowią wszelkie małe bezkręgowce żyjące w strumieniach, osobniki dorosłe zjadają głównie lądowe bezkręgowce: stonogi, pajęczaki i owady.
Status zagrożenia
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN płaz ten od 2023 roku klasyfikowany jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT, ang. Near Threatened); wcześniej, od 2000 roku uznawano go za gatunek narażony (VU, ang. Vulnerable)[3].
Gatunek ten jest zazwyczaj rzadki, ale w dogodnym środowisku może być lokalnie pospolity. Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy. Zasięg występowania jest mocno pofragmentowany[3].
Przypisy
- ↑ Mertensiella caucasica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e Darrel R.D.R. Frost Darrel R.D.R., Mertensiella caucasica (Waga, 1876), [w:] Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.2 [online], American Museum of Natural History, New York, USA [dostęp 2024-07-23] (ang.).
- ↑ a b c Mertensiella caucasica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Darrel R.D.R. Frost Darrel R.D.R., Mertensiella djanaschvilii Tartarashvili and Bakradze, 1989, [w:] Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.2 [online], American Museum of Natural History, New York, USA [dostęp 2024-07-23] (ang.).
Bibliografia
- Meredith J. Mahoney: Mertensiella caucasica. Amphibia Web. [dostęp 2009-01-30]. (ang.).
- Juszczyk W. 1986. Mały słownik zoologiczny – gady i płazy. WP, Warszawa.
