Sternbergia
Sternbergia żółta | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
Rząd | szparagowce | ||
Rodzina | amarylkowate | ||
Rodzaj | sternbergia | ||
Nazwa systematyczna | |||
Sternbergia Waldstein et Kitaibel Descript. Icon. Pl. Hung. 2: 172. 1804[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
S. colchiciflora Waldstein et Kitaibel[3] | |||
| |||
|
Sternbergia (Sternbergia) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych. Obejmuje 7[4]–8[5] gatunków. Rośliny te występują w południowej Europie i południowo-zachodniej Azji, na obszarze od Hiszpanii po Kaszmir, na południu sięgając po Jordanię[6]. Rosną na miejscach skalistych, na suchych stepach i w widnych lasach[6]. Większość gatunków uprawiana jest jako rośliny ozdobne, kwitnące jesienią[6]. Rodzaj nazwany został dla upamiętnienia czeskiego botanika Kaspara Grafa von Sternberg (1761–1838)[6].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny z cebulami, z których wyrasta pęd kwiatonośny o wysokości do 15 cm lub bezpośrednio kwiat[6].
- Liście
- Płaskie, zawsze tylko odziomkowe, o długości do 20 cm. U niektórych gatunków w czasie kwitnienia liści już brak[6].
- Kwiaty
- Pojedyncze, okazałe, żółte lub białe, podobne do kwiatów krokusów. Okwiat składa się z 6 listków o podobnej długości, u nasady zrośniętych w krótką rurkę. Pręcików jest 6, o nitkach prostych i zwykle krótszych od okwiatu. Zalążnia dolna powstaje z trzech owocolistków. W każdej z komór rozwijają się liczne zalążki. Pojedyncza szyjka słupka jest prosta lub wygięta[6].
- Owoce
- Torebki z licznymi, kulistymi nasionami[6]. U niektórych gatunków nasiona wyposażone są w elajosomy, dzięki czemu przenoszone są przez mrówki[4].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Narcisseae, podrodziny amarylkowych Amaryllidoideae z rodziny amarylkowatych Amaryllidaceae. W przeszłości w różnych systemach klasyfikowany był w szeroko ujmowanej rodzinie liliowatych[7]. Ostatni z odkrytych gatunków z tego rodzaju opisany został w 1979 roku z Turcji (S. candida)[6].
- Sternbergia candida B.Mathew & T.Baytop – sternbergia biała
- Sternbergia clusiana (Ker Gawl.) Ker Gawl. ex Spreng. – sternbergia Klusjusza
- Sternbergia colchiciflora Waldst. & Kit. – sternbergia zimowitowata
- Sternbergia lutea (L.) Ker Gawl. ex Spreng. – sternbergia żółta[9]
- Sternbergia minoica Ravenna
- Sternbergia pulchella Boiss. & Blanche
- Sternbergia schubertii Schenk
- Sternbergia vernalis (Mill.) Gorer & J.H.Harvey – sternbergia Fischera
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-04-04] (ang.).
- ↑ a b Sternbergia Waldstein et Kitaibel. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ a b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 884, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b Sternbergia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 472. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ Genus: Sternbergia Waldst. & Kit.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 172. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ Botanica. Warszawa: Konemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 859-860. ISBN 3-8331-1916-0.
- J9U: 987007532612005171
- EoL: 29901
- Flora of North America: 131501
- GBIF: 2740369
- identyfikator iNaturalist: 338688
- IPNI: 330296-2
- ITIS: 500867
- NCBI: 54864
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:330296-2
- Tela Botanica: 87266
- identyfikator Tropicos: 40005988
- USDA PLANTS: STERN
- identyfikator taksonu Fossilworks: 163030
- CoL: 8W3T8