Szereg spektrochemiczny

Szereg spektrochemiczny – w chemii koordynacyjnej, sekwencja ligandów lub metali ułożonych w według rosnącej wartości Δ. Szeregi te są konsekwencją teorii pola krystalicznego i teorii pola ligandów. Powstały one jednak przed powstaniem TPK, dzięki badaniom widm Vis kompleksów metali przejściowych.

Szereg dla ligandów, został oparty na rosnącej wartości rozszczepienia orbitalu d 10 Dq. Przedstawia się on następująco^[a]:

I⁻ < Br⁻ <S²⁻ < SCN⁻ < Cl⁻ NO₃⁻ < N₃⁻ < F⁻ < OH⁻ < C₂O₄²⁻ ≈ H₂O < NCS⁻ < py ≈ NH₃ < en ≈ EDTA < bpy < phen < NO₂⁻ << PPh₃ < CN⁻ ≈ CO

Na podstawie powyższego szeregu stwierdzono, że ligandy z lewej strony wykazują najsłabsze pole, co powoduje niewielkie rozszczepienie orbitalu d atomu centralnego, a w konsekwencji konfigurację wysokospinową (często paramagnetyki). Ligandy z prawej strony szeregu wywierają najsilniejsze pole, więc orbital d jest mocno rozszczepiony, a konfiguracja jest niskospinowa (często diamagnetyki).

Analogiczny szereg powstał dla metali przejściowych, gdzie Δ rośnie wraz ze zwiększaniem ładunku oraz w kierunku od góry do dołu w układzie okresowym. Przedstawia się następująco:

Mn²⁺ < Ni²⁺ < Co²⁺ < Fe²⁺ < V²⁺ < Fe³⁺ < Cr³⁺ < V³⁺ < Co³⁺ < Mn⁴⁺ < Rh⁴⁺ < Pd⁴⁺ < Ir⁴⁺ < Pt⁴⁺

• szereg nefeloauksetyczny

• Adam Bielański: Podstawy chemii nieorganicznej. Wyd. 5. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 489. ISBN 83-01-13815-7.
• Geoffrey Wilkinson, Frank Albert Cotton: Chemia nieorganiczna Podstawy. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 539-540. ISBN 83-01-11772-9.
• S.F.A. Kettle: Fizyczna chemia nieorganiczna: na przykładzie chemii koordynacyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 171. ISBN 83-01-12840-2.