Teoria afektów

Teoria afektów (niem. Affektenlehre) – teoria w muzykologii, dotycząca okresu barokowego (lata ok. 1600-1750). Teoria wywodzi się z retoryki muzycznej wcześniejszych okresów. Została rozwinięta przez teoretyków i kompozytorów epoki baroku w ogólnie przyjęty kod, składający się z figur retorycznych.

Głównym założeniem teorii afektów jest przypisanie określonej figurze muzycznej z góry określonego pojęcia czy uczucia w celu wzmocnienia relacji pomiędzy muzyką a słowem (np. figura o nazwie "anabasis" stosowana do wyrażenia podniosłych, radosnych zjawisk czy uwielbienia, np. na słowach "et ascendit" [i wstąpił], która ma formę wstępującej melodii. Jej przeciwieństwem jest "catabasis" o melodii zstępującej, wyrażający m.in. smutek, np. na słowach "crucifixus" [ukrzyżowany], "sepultus" [pogrzebion]).

Doktryna wypadła z użycia w okresie klasycznym, kiedy kompozytorzy i muzykolodzy uznali ją za nazbyt mechaniczną i nienaturalną.

• Piotr Zawistowski: Rozważania na temat retoryki w muzyce baroku. chopin.man.bialystok.pl. [dostęp 2016-09-25].
• Mirosław Dymon: Mądrość a treści referencjalne muzyki barokowej. www.pulib.sk. [dostęp 2016-09-25].

• afekt w psychiatrii i psychologii – ekspresja emocji

• Naśladownictwa teoria (zwana także teorią afektów i naśladownictwa, Nachahmung und Affektenlehre). portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2015-07-01].
• Paula Kaniewska: Czarne lalki i „ból głowy” – Grzeszykowska afektywnie. [w:] Mała kultura współczesna [on-line]. [dostęp 2015-07-02].
• Adam Repucha: Po co słuchaczowi afekt? scream vs shout – o afektywnych potencjałach krzyku. [w:] Mała kultura współczesna [on-line]. malakulturawspolczesna.org, 2012-11-27. [dostęp 2015-07-02].