Torfowiec Russowa
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | mchy | ||
| Klasa | torfowce | ||
| Rząd | torfowce | ||
| Rodzina | torfowcowate | ||
| Rodzaj | torfowiec | ||
| Gatunek | torfowiec Russowa | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sphagnum russowii Warnst. Hedwigia 25: 225 1886.[3] | |||
| |||
| |||
Torfowiec Russowa (Sphagnum russowii Warnst.) – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych (Sphagnaceae). Występuje w Europie, Rosji (daleki wschód i Syberia), Ameryce Północnej, w tym na Grenlandii, w Chinach i Japonii[4][5].
Morfologia i anatomia
- Pokrój
- Torfowiec średnich bądź średnio dużych rozmiarów, tworzący z reguły monogatunkowe, luźne darnie koloru bladozielonego lub zielonego, nakrapiane lub przebarwione czerwono; brak jakiejkolwiek czerwonej charakterystyki jest bardzo rzadki. Końcówki gałązek są przeważnie blade[6][7].
- Główki
- Duże[7], płaskie, często gwiaździste, 5-dzielne[6][7], z długimi gałązkami[7]; nieco widoczny, szczególnie późnym latem, pęczek wierzchołkowy[6].
- Pęczki
- Zazwyczaj z trzema gałązkami; dwie (bardzo rzadko trzy[7]) gałązki odstające są długie, osiągające ponad 20 mm długości, cienkie i smukłe, zwężające się ku bladozielonemu końcowi, natomiast gałązka zwisająca (rzadziej dwie[7]) długa (tak samo długa bądź dłuższa od gałązek odstających[7]), cienka i cylindryczna w przekroju[6].
- Łodyżki
- Dość cienkie, do 0,8 mm średnicy[7], różnobarwnie zielono-czerwone, z dobrze rozwiniętą trzy- lub czterowarstwową korą zbudowaną z silnie rozdętych komórek wodnych zawierających co najwyżej jednego pora[6]. Cylinder wewnętrzny blady, nierzadko z czerwonofioletowymi przebarwieniami[7]. W korze łodyżek gałązkowych pojedyncza, wyraźna i długawa komórka retortowa[6].
- Listki łodyżkowe
- Do 1,6 mm długości[7], językowate, wzniesione i przylegające do łodyżki, z kończykiem szeroko zaokrąglonym, ząbkowanym do nieregularnie uciętego, jakby rozdartym centralnie nawet do jednej trzeciej szerokości szczytu[6][7]. Komórki wodne są niepodzielone lub dwudzielne, porowate i przeważnie bez listewek[6] lub rzadziej słabo listewkowane w górnej części listka[7].
- Listki gałązkowe
- Do 1,6 mm długości, lancetowate[7] lub jajowato-lancetowate, zachodzące na siebie i rzadko rozmieszczone w charakterystycznych dla torfowców pięciu szeregach[6], jeśli już – to w bazalnych częściach gałązek, nieznacznie wklęsłe[7]. Wierzchołek jest szeroko zaokrąglony, z zawiniętymi krawędziami, przez co sprawia wrażenie nieco ostrego[7]. Komórki wodne po stronie grzbietowej są silnie rozdęte w przekroju poprzecznym i mają liczne pory, mniejsze na szczycie, większe i eliptyczne u nasady listka; po stronie brzusznej są płaskie lub słabo wypukłe w przekroju poprzecznym, a pory są duże i okrągłe[6][7]. Duże (często większe od połowy wysokości komórki wodne[7]), cienko bądź umiarkowanie cienkościenne komórki chlorofilowe w przekroju poprzecznym trójkątne do trapezowych; po stronie grzbietowej bardzo wąsko otwarte, szeroko otwarte po stronie brzusznej listka[6][7].
-
Główki -
Listek łodyżkowy -
Listki gałązkowe -
Przekrój poprzeczny przez łodyżkę
Ochrona
Gatunek jest objęty w Polsce ochroną od 2001 roku. W latach 2001–2004 podlegał ochronie częściowej, w latach 2004–2014 ochronie ścisłej, a od 2014 roku ponownie objęty jest ochroną częściową, na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[8][9][10].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-05-24] (ang.).
- ↑ Sphagnum russowii Warnst.. The World Flora Online. [dostęp 2024-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-08)]. (ang.).
- ↑ Richard E. Andrus: Sphagnum russowii. [w:] Bryophyte Flora of North America vol. 1 [on-line]. [dostęp 2015-05-27]. (ang.).
- ↑ Sphagnum russowii. [w:] Moss Flora of China [on-line]. [dostęp 2015-05-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Laine 2018 ↓, s. 128–131.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Stebel 2018 ↓, s. 96–98.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Bibliografia
- Karolina Lubliner-Mianowska: Torfowce. Opisy i klucze do oznaczania gatunków krajowych. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.
- Jukka Laine, Kjell Ivar Flatberg, Pirkko Harju, Tuuli Timonen, Kari Minkkinen, Anna Laine, Eava-Stiina Tuittila, Harri Vasander: Spaghnum Mosses – The Stars of European Mires. Helsinki: University of Helsinki – Department of Forest Sciences, Sphagna Ky, 2018. ISBN 978-951-51-3143-0.
- Adam Stebel: Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie). Sianów: Nadleśnictwo Karnieszewice, 2017. ISBN 978-83-937066-3-1.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
